www.timberships.fora.pl

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu MEEANEE (1848).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

kgerlach

Drewniany żaglowiec 80-działowy typu Vanguard, okręt 2 rangi.
Zbudowany z drewna tekowego w Bombaju, w stoczni Kompanii Wschodnioindyjskiej, zamówiony 16.09.1841 pod nazwą Madras, zaczęty w kwietniu 1842, przemianowany na Meeanee 19.01.1846. Jego drewno zostało zaatakowane przez białe mrówki, więc stocznia wlała 937 galonów trującego oleju, by zniszczyć szkodniki. Okręt zwodowano 11.11.1848. Ukończono go 4.04.1849, ale nigdy nie wprowadzono w tej postaci do aktywnej służby.
Zgodnie z rozkazem z 20.08.1856 miał zostać przebudowany w Chatham na 80-działowy liniowiec śrubowo-żaglowy (typu Majestic). Ponowny rozkaz z 26.11.1856 przenosił prace do Sheerness. Przebudowę rozpoczęto 6.12.1856. Meeanee zszedł z doku 31.10.1857, został ukończony we wrześniu 1858. Wymiary kadłuba nie uległy zmianie. Zanurzenie z przodu 23’6”, z tyłu 24’11”. Otrzymał dwucylindrowy (średnica cylindrów 58”, skok tłoków 3’3”), poziomy silnik z rurowymi tłokami, firmy John Penn & Sons, o mocy nominalnej 400 koni i mocy indykowanej 1456 koni, który napędzając pojedynczą śrubę pozwalał uzyskiwać prędkość około 9,7 węzła. Ze względu na bardzo późne wprowadzenie do aktywnej służby Meeanee prawdopodobnie nigdy nie nosił nominalnego uzbrojenia liniowców tego typu.
Od 18.11.1862 do 1.03.1866 dowodził nim kmdr George Wodehause, wysłany na Morze Śródziemne. Wycofano okręt do rezerwy w Sheerness 1.03.1866.
Wypożyczony 5.03.1867 Ministerstwu Wojny na okręt szpitalny w Hongkongu. Przeholowany tam w okresie 30.03-28.10.1868. Pełnił opisaną funkcję co najmniej jeszcze w 1890. Sprzedany w 1906 na rozbiórkę.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu MAJESTIC (1853).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

kgerlach

Drewniany 80-działowiec śrubowo-żaglowy, pierwszy okręt typu Majestic.
Pierwotnie żaglowiec 80-działowy typu Vanguard, okręt 2 rangi. Budowany w Chatham, zamówiony 18.03.1839, zaczęty w lutym 1841. Nadal stał na pochylni, gdy 24.11.1852 wydano rozkaz o jego przekonstruowaniu na okręt śrubowo-żaglowy. Prace rozpoczęto 29.11.1852, zwodowano liniowiec 1.12.1853 (chociaż można spotkać w literaturze także dwie różne daty majowe), wyposażanie w Sheerness do aktywnej służby na morzu zakończono 22.04.1854. Długość 190’0”, szerokość 56’9”, głębokość 23’4”, zanurzenie z przodu 23’6”, z tyłu 24’11”, tonaż 2590 ton, wyporność 3482 tony. Otrzymał dwucylindrowy (średnica cylindrów 64”, skok tłoków 3’0”), poziomy silnik firmy Maudslay, Sons & Field, o mocy nominalnej 400 koni i mocy indykowanej 1192 konie, który napędzając jedną śrubę pozwalał na uzyskiwanie prędkości około 8,8 węzła. Uzbrojenie: na pokładzie dolnym 10 haubicznych dział 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 18 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na pokładzie górnym 4 haubiczne działa 8-calowe (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 24 działa 32-funtowe (o masie 50 cetnarów, długości 9’0”); na pokładzie rufowym i dziobowym łącznie 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”). Załoga: 750 ludzi.
Od 10.02.1854 do 15.05.1857 dowodził nim kmdr James Hope. W 1854 i 1855 Majestic wchodził w skład Floty Bałtyckiej podczas wojny krymskiej. W 1856 był jednym z dwóch tylko liniowców brytyjskich, które zdążyły dotrzeć na Bałtyk przed zawarciem pokoju paryskiego. Wziął udział w rewii floty na Spithead 23.04.1856. Operował potem na Morzu Śródziemnym. Został wycofany do rezerwy w Sheerness 15.05.1857.
Od początku lutego 1860 do końca sierpnia 1864 pełnił w Liverpoolu rolę okrętu-bazy dla Straży Wybrzeża pod trzema kolejnymi komandorami. Sprzedano go w 1867 firmie Marshall i rozebrano w Plymouth w 1868.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu IRRESISTIBLE (1859).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

kgerlach

Drewniany 80-działowiec śrubowo-żaglowy typu Majestic.
Pierwotnie żaglowiec 80-działowy typu Vanguard, okręt 2 rangi. Budowany w Chatham, zamówiony 12.03.1840, zaczęty w styczniu 1849. Nadal stał na pochylni, gdy 23.06.1854 wydano rozkaz o jego przekonstruowaniu na okręt śrubowo-żaglowy. Prace rozpoczęto 1.05.1855, zwodowano liniowiec 27.10.1859, wyposażanie w Sheerness do aktywnej służby na morzu zakończono w styczniu 1860. Otrzymał dwucylindrowy (średnica cylindrów 58”, skok tłoków 3’3”), poziomy silnik z rurowymi tłokami, firmy John Penn & Sons, o mocy nominalnej 400 koni i mocy indykowanej 1461 koni, który napędzając jedną śrubę pozwalał na uzyskiwanie prędkości około 8,6 węzła.
Do 1864 Irresistible stał w Sheerness. Od 1.04.1864 do 30.04.1868 pełnił najpierw w Newhaven, a od około 1865 – w Southampton, rolę okrętu-bazy dla Straży Wybrzeża pod dwoma kolejnymi komandorami. W lipcu 1867 pod drugim z nich wziął udział w rewii floty na Spithead. Dowództwo okrętu objął 5.06.1868 w Portsmouth commander Arthur Robertson Roe, obarczony zadaniem przeprowadzenia jednostki na Bermudy, co nastąpiło we wrześniu 1868. Od tej chwili Irresistible służył jako magazyn na Bermudach. Sprzedany tam w 1894.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu RODNEY (1833).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

kgerlach

Żaglowy liniowiec 92-działowy, okręt 2 rangi, powstały wg projektu Roberta Seppingsa z 17.11.1826. Wybitny konstruktor, skoncentrowany na strukturze swoich jednostek (trochę zaniedbywał kwestie ich linii kadłuba) stworzył swój skomplikowany system – w którym „okrągła” rufa i „okrągły” dziób były tylko najbardziej rzucającymi się w oczy elementami, a nie podstawą – przede wszystkim po to, by zmniejszyć nacisk na stosowanie trudno dostępnych krzywulców, zwiększyć trwałość i wytrzymałość żaglowców. To, że między innymi dzięki jego pracy dawało się teraz budować okręty dużo dłuższe niż wcześniej, było skutkiem ubocznym, nie celem. Tym niemniej, kiedy Francuzi uznali, że w marynarce rozwijającego się XIX w., podstawowymi ciężkimi liniowcami nie będą już „przestarzałe” trójpokładowce, lecz niosące po 100 i 90 dział ogromne dwupokładowce (stępki pod wiele z nich położono w latach 1820-tych, chociaż wodowanie większości bardzo odłożono w czasie), a na dodatek Amerykanie uzbroili swój rzekomy 74-działowiec (niosący w różnych okresach od 86 do 102 dział) Ohio z 1820 r. w artylerię dającą dużo cięższą salwę burtową niż dysponowały największe trójpokładowce Royal Navy, brytyjska opinia publiczna podniosła larum, a czuli na nią politycy nie pozwolili Seppingsowi nie zareagować. Zaprojektował więc podobny do francuskich, wielki dwupokładowiec, który miał mieć także ciągły rząd dział na spardeku, co dałoby razem 100 armat.
Długość 205’6”, szerokość 54’5”, głębokość 23’0”, tonaż 2598 ton. Liczba furt na jednej burcie wynosiła w projekcie: na pokładzie dolnym 18, na pokładzie górnym 18, na spardeku 20. Lecz Brytyjczycy nie cenili hiszpańskiej, amerykańskiej i francuskiej praktyki ustawiania dział na śródokręciu spardeku, gdzie ze względu na składowane tam łodzie, konieczne gretingi, luki itp. i tak nie miały się jak cofać, ani nie mogły być dobrze podparte, gdzie bardzo przeszkadzały w obsłudze takielunku i w ogóle obniżały walory żeglarskie okrętu. W rezultacie ukończyli okręt bez stałych nadburć na śródokręciu i bez dział w tym rejonie spardeku. Zniknęło więc na jednej burcie 6 furt spardeku, a uzbrojenie zmalało do 92 dział: na pokładzie dolnym 32 działa 32-funtowe (o masie 63 cetnarów, długości 9’7”) oraz 2 haubiczne działa 8-calowe (o masie 50 cetnarów, długości 6’8”); na pokładzie górnym 32 działa 32-funtowe (o masie 55 cetnarów, długości 9’6”) oraz 2 haubiczne działa 8-calowe (o masie 50 cetnarów, długości 6’8”); na spardeku 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”). Załoga: 820/720 ludzi.
Rodney został zbudowany w Pembroke. Zamówiono go w listopadzie 1826, zaczęto w lipcu 1827, zwodowano 18.06.1833, przyprowadzono 20.07.1833 do Plymouth, gdzie zakończono wyposażanie 7.12.1835. Był w tym momencie najsilniej uzbrojonym okrętem Royal Navy. Uważano go też za mistrzowskie dzieło Seppingsa.
Od 29.08.1835 do 12.05.1840 dowodził okrętem kmdr Hyde Parker, skierowany w grudniu 1835 na Morze Śródziemne. Dotarł do Barcelony 26.12.1835, by chronić brytyjskie interesy i interweniować w Hiszpanii w czasie toczącej się tam wojny domowej. Co najmniej do sierpnia 1837 operował w zachodniej części Morza Śródziemnego, od Sardynii po Minorkę i Barcelonę, z częstym zawijaniem do tej ostatniej. W styczniu 1839 stacjonował na Malcie i wchodził potem do schyłku roku w skład eskadr ćwiczących przy Wyspach Jońskich oraz demonstrujących brytyjską gotowość u zachodnich wybrzeży Turcji. Na przełomie 1839/1840 wrócił stamtąd na Maltę i na wiosnę 1840 został wysłany do Anglii, przybywając do Plymouth pod koniec kwietnia.
Nie wszystkie proponowane działa eksperymentalne się sprawdziły i w efekcie uzbrojenie około 1839 obejmowało: na pokładzie dolnym 26 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”) oraz 6 haubicznych dział 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”); na pokładzie górnym 30 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”) oraz 4 haubiczne działa 8-calowe (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”); na spardeku 26 dział 32-funtowych (o masie 41 cetnarów, długości 8’0”). Załoga: 755 ludzi.
Od 13.05.1840 do 16.10.1843 okrętem dowodził kmdr Robert Maunsell, skierowany 17.09.1840 z Cork na Morze Śródziemne. Dotarł na Maltę 13.10.1840. Brał udział w schyłkowej fazie walk floty adm. Stopforda u wybrzeży Syrii i Egiptu w 1840, między innymi należał w listopadzie do eskadry blokującej Aleksandrię. W grudniu 1840 gwałtowny sztorm zmusił okręty eskadry do schronienia się w Zatoce Marmaris. Następnie Rodney operował głównie we wschodniej części Morza Śródziemnego, bazując na Malcie. Wycofano go do rezerwy w Portsmouth 16.10.1843. Od 4.02.1845 do 8.03.1849 jego kapitanem był kmdr Edward Collier, a liniowiec operował w składzie Eskadry Kanału, Eskadry Eksperymentalnej (w 1845 oraz w 1846) i na Morzu Śródziemnym (najpóźniej od lata 1848), by w marcu 1849 zostać ponownie wycofany do rezerwy w Portsmouth.
W lipcu 1848 regulaminowe uzbrojenie obejmowało: na pokładzie dolnym 18 dział haubicznych 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 14 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na pokładzie górnym 6 dział haubicznych 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 28 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na spardeku 2 działa haubiczne 8-calowe (o masie 52 cetnarów, długości 8’0”) i 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”), czyli łącznie nadal 92 działa. Załoga: 820-830 ludzi. Uzbrojenie określone 21.10.1858: na pokładzie dolnym 32 działa haubiczne 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”); na pokładzie górnym 34 działa 32-funtowe (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na spardeku 1 działo 68-funtowe (o masie 95 cetnarów, długości 10’0”) i 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”), czyli łącznie 91 dział.
Od 6.08.1851 do 22.11.1854 dowodził nim kmdr Charles Graham. Od sierpnia 1852 okręt służył w Eskadrze Kanału, m.in. zawijając do Lizbony (w sierpniu i grudniu), w lutym 1853 skierowano go na Morze Śródziemne. Wyruszył 5.06.1853 z Malty ku zatoce Besika. Na przełomie 1853/1854 przeszedł wraz z resztą sojuszniczej floty brytyjsko-francuskiej na Morze Czarne, by wziąć udział w rozpoczynającej się wojnie krymskiej. Pod Warną jego załoga poniosła wielkie straty z powodu cholery. We wrześniu 1854 Rodney uczestniczył w przejściu do zatoki Kalamita. Część załogi przeniesiono do walczącej na lądzie Naval Brigade, w tym samym celu zdjęto 6 dział ze spardeku. Brał udział w bombardowaniu Sewastopola 17.10.1854, podczas którego wszedł na mieliznę i musiał być odholowany spod ognia Rosjan przez parowce. W połowie listopada 1854 przetrwał wielki sztorm w rejonie zatoki Katcha. Stan zdrowia zmusił Grahama do rezygnacji, więc 22.11.1854 dowództwo liniowca na Morzu Czarnym przejął George St Vincent King, sprawując je do 21.07.1855. Rodney nadal operował na Morzu Czarnym w drugiej połowie 1855. Od 21.07.1855 do stycznia 1856 dowodził nim kmdr Henry Keppel (zajęty jednak w tym czasie przede wszystkim na lądzie, jako dowódca Brygady Marynarki). W okresie od 24.01.1856 do 20.08.1856 kapitanem był kmdr George Knyvett Wilson. Przyprowadził jednostkę do Portsmouth 21.01.1856. W 1856 Rodney miał pełnić na Bałtyku rolę okrętu-bazy oraz magazynu bomb dla jednostek i tratw moździerzowych. Zachował dotychczasowe kolumny masztowe, by mogły służyć jako dźwigi dla 13-calowych moździerzy, ale poza tym otrzymał takielunek fregaty drugiej klasy. Przystosowano go do zabierania prochu, granatów, wielkiej liczby zapasowych moździerzy i narzędzi warsztatowych. Nie doszło jednak do tego, bowiem zawarto pokój kończący wojnę krymską; w zamian liniowiec pływał pod Wilsonem na Morze Czarne i przywoził do kraju żołnierzy. Brał też udział w rewii floty na Spithead 23.04.1856. Wycofano go do rezerwy w Portsmouth 20.08.1856.
Wydano rozkaz 5.02.1859, by przebudować ten żaglowiec na 91-działowy liniowiec śrubowo-żaglowy. Prace rozpoczęto w Portsmouth 16.03.1859. Okręt zszedł z doku 11.01.1860. Ukończono go w czerwcu 1860 w Chatham. Miał teraz długość 214’4”, szerokość 54’0”, głębokość 23’0”, tonaż 2736 ton czy 2626 ton i wyporność 4375 ton. Otrzymał silnik firmy Maudslay, Sons & Field, dwucylindrowy (średnica cylindrów 66”, skok tłoków 3’6”), poziomy, o mocy nominalnej 500 koni i mocy indykowanej 2246 koni, który napędzając pojedynczą śrubę pozwalał na rozwijanie prędkości około 11,5 węzła. Uzbrojenie nominalne: na pokładzie dolnym 18 dział haubicznych 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 14 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na pokładzie górnym 6 dział haubicznych 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 28 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na spardeku 1 działo 68-funtowe (o masie 95 cetnarów, długości 10’0”) i 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”), czyli łącznie 91 działa. Jednak z uwagi na bardzo późną datę wprowadzenia do aktywnej służby Rodney nosił naprawdę mocno zmieniony zestaw dział, określany liczbowo na 70/78 sztuk.
Od 21.01.1867 do 27.04.1870 dowodził nim kmdr Algernon Charles Fieschi Heneage. Okręt wyznaczono na flagową jednostkę wiceadm. Henry’ego Keppela w rejonie Chin. W listopadzie 1868 wziął udział w ekspedycji przeciwko Yangchow, gdzie ludność z poparciem lokalnych urzędników atakowała brytyjskich misjonarzy - Heneage dowodził korpusem desantowym. W styczniu 1869 Rodney przebywał w Hongkongu, przechodząc drobne naprawy, ale część jego załogi brała udział w operacjach przeciwko chińskim napastnikom. W kwietniu 1870 ostatecznie wycofano go w Portsmouth z aktywnej służby. Stał w Portsmouth. Został rozebrany w lutym 1882 lub 1884.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu NILE (1839).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

kgerlach

Żaglowy liniowiec 92-działowy, okręt 2 rangi, typu Rodney.
Nile został zbudowany w Plymouth. Zamówiono go w listopadzie 1826, zaczęto w październiku 1827, zwodowano 28.06.1839, ukończono 12.08.1839 z przeznaczeniem do rezerwy.
Stał w Plymouth i Devonport. Rozważano przebudowę okrętu na śrubowy blockship już w 1847, ale ostateczną decyzję o przekształceniu w 91-działowy liniowiec śrubowo-żaglowy podjęto 24.11.1852. Prace rozpoczęto w Devonport 14.02.1852. Okręt zszedł z doku 30.01.1854. Ukończono go w marcu 1854. Miał te same wymiary (w tym głębokość 23’2”) i tonaż (2622 tony) co przed zmianą napędu. Otrzymał silnik firmy Seaward & Capel, dwucylindrowy (średnica cylindrów 62,25”, skok tłoków 3’6”), poziomy (zdjęty z fregaty Euphrates), o mocy nominalnej 500 koni i mocy indykowanej tylko 928 koni, który napędzając pojedynczą śrubę pozwalał na rozwijanie prędkości zaledwie około 6,85 węzła. W 1855 wymieniono kotły i rury, co pozwoliło podnieść moc indykowaną silnika do 1247 koni i prędkość okrętu do 8,2 węzła. Uzbrojenie: na dolnym pokładzie 32 działa haubiczne 8-calowe (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”), na górnym pokładzie 34 działa 32-funtowe (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”), na pokładach odkrytych 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”) i 1 działo 68-funtowe (o masie 95 cetnarów, długości 10’0”).
Od 25.02.1854 jego dowódcą był komodor Henry Byam Martin. W 1854 okręt należał najpierw do Eskadry Zachodniej. Potem wchodził w skład Floty Bałtyckiej podczas wojny krymskiej, wyruszając na te wody po raz pierwszy 3.05.1854. W trakcie kampanii Martin został mianowany kontradmirałem i przeniesiony na fregatę Leopard, więc 7.07.1854 lub 17.07.1854 dowództwo liniowca przejął kmdr George Rodney Mundy, który sprawował komendę do spłacenia okrętu 20.04.1857. Nile opuścił Zatokę Fińską – kierując się do Anglii – 19.10.1854, a 7.12.1854 wypłynął z Kilonii do Devonport, gdzie wszedł na suchy dok (po drobnej kolizji) 23.12.1854. Ponownie wyruszył w rejs na Bałtyk w kwietniu 1855 (13.04. dotarł do Kilonii). W maju 1855 prowadził eskadrę przybrzeżną na kotwicowisko w zatoce Biorko. Przebywał wraz z całą flotą pod Tolbukinem, a 17 czerwca pod Kronsztadem. We wrześniu 1855 wyłapywał rosyjskie statki. Opuścił Kilonię w drodze do Devonport 26.10.1855. Był w tym porcie w lutym 1856, pod koniec miesiąca zawinął na Spithead, by dołączyć do Floty Bałtyckiej także w 1856. Wojna się jednak skończyła, więc Nile wziął udział w rewii floty na Spithead 23.04.1856. Zamiast na Bałtyk, skierowano go do Indii Zachodnich – przybył do Port Royal na Jamajce, a stamtąd dotarł do Hawany 29.01.1857. W lutym 1857 przebywał na Bermudach. Okręt wycofano do rezerwy w Plymouth 20.04.1857.
Od 1.03 do 7.12.1858 dowodził nim kmdr Henry Chads. Nile pełnił wówczas w Queenstown rolę okrętu flagowego kontradm. Henry’ego Ducie Chadsa. Od 7.12.1858 do 31.12.1859 liniowiec był w Queenstown flagowcem kontradm. Charlesa Talbota, a jego dowództwo sprawował kmdr Arthur Parry Eardley-Wilmot. Następnym kapitanem był od 31.12.1859 do 23.04.1864 kmdr Edward King Barnard, zaś Nile występował od stycznia 1860 w roli jednostki flagowej dowódcy Eskadry Ameryki Północnej i Indii Zachodnich, kontradm. Alexandra Milne. Klasyfikowany jako 90-działowiec, miał część artylerii wymienioną na odtylcowe działa gwintowane Armstronga. W styczniu, lutym i marcu 1862 znajdował się na Bermudach. W 1864 przebywał w Halifaxie. Wycofany ostatecznie do rezerwy 23.04.1864. Stał w Devonport.
Od 1875 czy 1876 hulk. Przemianowano go 24.07.1876 na Conway i wypożyczono stowarzyszeniu Mercantile Marine z Liverpoolu jako stacjonarny okręt treningowy. W 1937 kotwiczył na Mersey. W 1941 przesunięty w okolice Bangor, by uniknąć ataków lotnictwa niemieckiego. W 1945 przesunięty wzdłuż cieśniny Menai ciut dalej na południe, do Plas Newydd. Kiedy w maju 1953 był holowany do Birkenhead na remont, pękła jedna z lin holowniczych i okręt wpakował się na brzeg 14.05.1953 w cieśninie Menai. Po jednym dniu kadłub się przełamał, wypadły niektóre pokładniki i jednostkę uznano za straconą. W sierpniu 1956 na wpół zatopiony wrak stanowił już poważną przeszkodę nawigacyjną, więc został na miejscu rozebrany lub spalony 31.10.1956.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu LONDON (1840).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.

kgerlach

Żaglowy liniowiec 92-działowy, okręt 2 rangi, typu Rodney.
London został zbudowany w Chatham. Zamówiono go w listopadzie 1826, zaczęto w październiku 1827, zwodowano 28.09.1840, ukończono 25.02.1841. Figura dziobowa przedstawiała królową Wiktorię „w pełnym rozkwicie jej młodej kobiecości” Smile

. Uzbrojenie: na pokładzie dolnym 26 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”) oraz 6 haubicznych dział 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”); na pokładzie górnym 30 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”) oraz 4 haubiczne działa 8-calowe (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”); na spardeku 26 dział 32-funtowych (o masie 41 cetnarów, długości 8’0”). Załoga: 755 ludzi. W 1848 nosił na dolnym pokładzie 18 dział haubicznych 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 14 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na górnym pokładzie 6 dział haubicznych 8-calowych (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”) i 28 dział 32-funtowych (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”); na spardeku 2 działa haubiczne 8-calowe (o masie 52 cetnarów, długości 8’0”) i 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”). Załoga: 820-830 ludzi.
Stał w rezerwie w Sheerness.
Od 28.06.1851 do stycznia 1852 okrętem dowodził kmdr George Rodney Mundy. London był wówczas flagowcem wiceadm. Percy’ego w Sheerness. Od stycznia do 1.04.1852 komendę sprawował kmdr Montagu Stopford, a liniowiec ciągle przebywał w Sheerness. Od 1.04.1852 do 16.04.1853 kapitanem był znów, nadal w tym samym miejscu, kmdr George Rodney Mundy. Od 15.04.1853 do listopada 1854 dowodził okrętem kmdr Charles Eden. W lipcu 1853 London należał do eskadry zgromadzonej na Spithead. We wrześniu przybył do Cork. W pierwszym okresie 1854 działał na Bałtyku podczas wojny krymskiej, potem wchodził w skład Floty Czarnomorskiej. We wrześniu 1854 uczestniczył w ekspedycji do zatoki Kalamita. Brał udział w bombardowaniu Sewastopola 17.10.1854 (holowany przez przywiązany do bakburty parowiec Niger). Przedtem jednak część jego załogi (200 osób) zeszła na ląd, by walczyć w składzie Brygady Marynarki. Odniósł poważne uszkodzenia w huraganie 14.11.1854, tracąc ster. Z uwagi na zły stan zdrowia Eden musiał oddać dowództwo, które 18.11.1854 przejął kmdr Lewis Tobias Jones. London operował na Morzu Czarnym także w 1855, m.in. przebywał pod Sewastopolem we wrześniu. Od 13.08.1855 do 24.01.1856 okrętem dowodził kmdr Augustus Leopold Kuper, a od 24.01 do 25.08.1856 kmdr William Henry Jervis. W lutym 1856 szykowano liniowiec w Devonport do pełnienia na Bałtyku roli okrętu-bazy i magazynu dla moździerzowców. Zachował dotychczasowe kolumny masztowe, by mogły służyć jako dźwigi dla 13-calowych moździerzy, ale poza tym otrzymał takielunek fregaty drugiej klasy. Nie doszło jednak do wyjścia na Bałtyk, bowiem wszczęto rozmowy, które zakończyły wojnę krymską. W zamian, pod dowództwem Jervisa, London odwoził do kraju żołnierzy z Krymu. Brał udział w rewii floty na Spithead 23.04.1856.
Decyzję o przekształceniu okrętu w 91-działowy liniowiec śrubowo-żaglowy podjęto 11.12.1856. Prace rozpoczęto w Devonport 14.01.1857. Okręt zszedł z doku 13.05.1858. Ukończono go 21.01.1859. W trakcie przebudowy został przedłużony. Miał teraz długość 213’3”, szerokość 54’3,5”, głębokość 22’7” i tonaż 2687 tony. Otrzymał silnik firmy Miller, Ravenhill & Salkeld, dwucylindrowy (średnica cylindrów 70,875”, skok tłoków 3’0”), poziomy, o mocy nominalnej 500 koni i mocy indykowanej 1804 konie, pozwalający na rozwijanie prędkości około 11,5 węzła. Uzbrojenie nominalne: na dolnym pokładzie 32 działa haubiczne 8-calowe (o masie 65 cetnarów, długości 9’0”), na górnym pokładzie 34 działa 32-funtowe (o masie 56 cetnarów, długości 9’6”), na pokładach odkrytych 24 działa 32-funtowe (o masie 42 cetnarów, długości 8’0”) i 1 działo 68-funtowe (o masie 95 cetnarów, długości 10’0”). Jednak artylerię zredukowano naprawdę do 78 dział (nowych, większego kalibru).
Od maja 1859 do 6.02.1863 okrętem dowodził kmdr Henry Ducie Chads, skierowany na Morze Śródziemne. We wrześniu 1859 London przebywał u wybrzeży Sycylii. Znów klasyfikowano go jako 90-działowiec. Został wycofany do rezerwy w Plymouth 6.02.1863. W 1870 nazywano go okrętem 72-działowym.
Od kwietnia 1874 hulk-magazyn portowy na Zanzibarze, a zarazem uzbrojony w 2 działa okręt flagowy flotylli antyniewolniczej tam bazującej. Jego pierwszym kapitanem był kmdr George Lydiard Sulivan. Zastąpił go 27.09.1875 kmdr Thomas Baker Martin Sulivan. Pomiędzy październikiem 1874 a kwietniem 1876 łodzie z tego okrętu zdobyły 39 arabskich żaglowców przewożących niewolników. W styczniu 1875 George Sulivan i część załogi okrętu London stłumili rebelię w Mombasie, skierowaną przeciwko władcy Zanzibaru. Okręt pozostał centrum działań antyniewolniczych u wschodnich wybrzeży Afryki także wtedy, gdy 27.07.1878 jego dowództwo przejął kmdr Hamilton Edward George Earle. W czerwcu (8.06) 1880 Earle’a zastąpił kmdr Charles James Brownrigg. W czasie akcji łodziowej (na parowej pinasie) przeciwko arabskim handlarzom niewolników Brownrigg został przez nich zabity 3.12.1881. Komendę przejął 9.12.1881 kmdr Percy Patt Luxmoore. W 1884 okręt sprzedano na miejscu na rozbiórkę.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

de Villars

Mam pytanie jak wyglądało zamontowanie na Rodney'u takielunku fregaty? Czy na oryginalnych kolumnach masztów zamontowano po prostu mniejsze stengi i reje, czy też zamontowano w innych miejscach kompletne omasztowanie fregaty (łącznie z nowymi kolumnami masztów). I jedno i drugie wydaje się być dość karkołomnym rozwiązaniem, ale z dwojga spodziewałbym się raczej tego drugiego (mimo zapewne fatalnych własności żeglugowych na skutek nienaturalnego położenia masztów), bo trudno mi sobie wyobrazić funkcjonowanie dźwigu do podnoszenia takich ciężarów jak moździeże w jednym miejscu z całym olinowaniem, wantami itd. Czy są może znane jakieś rysunki bądź sporządził ktoś rekonstrukcję wyglądu okrętu w roli "tendra moździerzowców"?

kgerlach

Wyglądało to w następujący sposób.
Od pradawnych czasów kolumn masztowych żaglowców używano do podnoszenia, wprowadzania na pokład, do ładowni oraz do wynoszenia z okrętu największych ciężarów. W ten sposób instalowano na jednostkach wszystkie działa. Takielunek nic w tym nie przeszkadzał, ponieważ robiono to tyleż sprytnie, co prymitywnie prosto – talię (o rozmiarach, grubości lin i liczbie bloków zależnej oczywiście od przemieszczanej masy) podwieszano na stropie do części topowej kolumny grotmasztu. Trudno byłoby te ciężary podnosić czy opuszczać dokładnie wzdłuż masztu (zresztą luk główny znajdował się często w przód od niego). Dlatego górny blok talii odciągano w przód innym stropem, biegnącym z kolei do części topowej kolumny fokmasztu. W ten sposób cała talia wisiała sobie między fok- i grotmasztem, w najdogodniejszym miejscu, nad głównym lukiem, w tył od want fokmasztu, w przód od grotmasztu; jeśli potrzeba było odciągnąć ją trochę za burtę (w pewnej fazie transportu było to oczywiście konieczne), zakładano dodatkowe stropy prowadzące do noków rej, czy wręcz podwieszano na tych nokach dodatkowe talie. Postępowano tak na wszystkich standardowych okrętach, bez najmniejszych przeróbek, bo też żadne nie były potrzebne.
Zamiana na niektórych liniowcach takielunku okrętu liniowego na takielunek fregaty (postępowano tak nie tylko z bazami moździerzowców i zdarzało się to już wcześniej, np. na tzw. okrętach blokadowych) wynikała z innych przesłanek. Chodziło o maksymalną redukcję załogi. Rola takiej bazy sprowadzała się bowiem do transportu moździerzy na miejsce, gdzie miały być wykorzystane, przeładowania na moździerzowce (te okręciki w czasach wojny krymskiej miały bardzo małe wymiary i kiepską dzielność morską, więc chodziło o to, by przejścia przez burzliwe Morze Północne i zdradliwe cieśniny duńskie dokonywały bez obciążenia, z możliwie wysoką wolną burtą), a potem zabrania moździerzy z powrotem, ewentualnie naprawiania, wymiany na nowe itp. Tylko czasem udzielały ograniczonego wsparcia ogniowego. Wymagana ruchomość i sprawność żeglarska były dość niskie. Nigdzie się nie spieszyły i udziału w bitwach morskich nie brały. Nie było więc sensu lokowania na nich wielkich załóg, kiedy dramatycznie brakowało ludzi do obsadzania okrętów stricte bojowych. Lecz mała załoga, to małe możliwości obsługi ciężkich drzewc. Zatem należało uczynić stengi, bramstengi, reje, bomy, gafle - jak najlżejszymi. Jednak liniowiec to była wielka, ciężka krowa, o ogromnym oporze czołowym kadłuba, która z takielunkiem szkunera by nie ruszyła, nie miała wystarczającej zwrotności i nie uciekłaby od zawietrznego brzegu podczas sztormu. Z praktyki wynikało, że takielunek fregaty jest wystarczający, jeśli nikt nie oczekuje bicia rekordów prędkości, natomiast krótsze i cieńsze wszystkie drzewca zapewniają mniejszą ich masę, czyli łatwiejszą obsługę, nie wymagającą tak dużej liczby ludzi. Jednak wymiana kolumn liniowca na kolumny od fregaty byłaby całkowicie bezsensowna – te drzewca spoczywały nieruchomo w gniazdach przystępkowych, nikt ich (poza stocznią) nie ruszał, więc żadnej siły na morzu nie wymagały. Za to same stanowiąc maszt dźwigowy powinny być w przypadku moździerzy jak najmocniejsze. Ówczesne moździerze okrętowe były cięższe od najcięższego działa okrętowego. Kłopotliwa i niepotrzebna wymiana potężnego, grubego masztu dźwigowego na cieńszy, mniej wytrzymały, skoro miał dźwigać jeszcze większe niż dotąd ciężary, byłaby działaniem samobójczym. Natomiast zamiana grubych i ciężkich steng, bramsteng i rej (może też bomów i gafli, ale tak dokładnej specyfiki nie mam), na w gruncie rzeczy identyczne, tylko ciut krótsze i cieńsze, nie miała w sobie absolutnie nic karkołomnego, chociaż oczywiście dawała pogorszenie sprawności żeglarskiej. Jednak masztów z tego powodu nie przesuwano, gdyż – jak napisałem wyżej – taka operacja pozostawała całkowicie zbędna.
Co do samego podnoszenia i opuszczania, w grę teoretycznie wchodziła jeszcze jedna możliwość. Na ówczesnych okrętach pozostających w służbie portowej powszechnie stosowano żurawiki bomowe: masztem była kolumna grotmasztu, piętę bomu mocowano do grotmasztu trochę nad pokładem, topenanta wiodła do części topowej kolumny grotmasztu. Pik bomu wystawał więc w górze w przód od grotmasztu a nadal w tył od want fokmasztu; zwisająca z niego talia znajdowała się dokładnie w tym samym miejscu, które opisałem na wstępie, tyle że bez żadnych dodatkowych stropów i odciągów, łatwiej też było ją wysunąć za burtę – słowem, typowy żurawik bomowy jak na statkach XX wieku. Nie znam jednak precyzyjnej daty jego zastosowania, a jedyna ilustracja (ale marna!) okrętów baz-moździerzowców, którą sobie przypominam, niczego takiego nie pokazuje, więc trudno mi o ostateczną konkluzję w tym względzie.
W każdym razie okręt baza-moździerzowców niczym się specjalnie ZEWNĘTRZNIE od zwykłego liniowca nie różnił, ponieważ maszty miał dokładnie w tym samym miejscu, kolumny identyczne, a odróżnienie jego troszkę krótszych i cieńszych pozostałych drzewc od oryginalnych drzewc liniowca wymaga bardzo wprawnego oka.
Krzysztof Gerlach

knowak

Witam, dziękuję za odpowiedź.
Bardzo proszę o opis danych i losów okrętu ALBION (1842).
Pozdrowienia, Krzysztof Nowak.