www.timberships.fora.pl

kgerlach

Joseph-Jean Petit urodził się około 1725 w Tulonie. Jedno ze źródeł podaje dokładną datę 8.04.1726, ale podejrzewam, że może chodzić o dzień chrztu. Był nie tylko marynarzem, ale także inżynierem, konstruktorem i wynalazcą, zapalonym podróżnikiem, zostawił po sobie ogromną spuściznę pamiętnikarską, opracowania konstrukcyjne, inżynierskie. Początkowo zajmował się głównie nauką, działalnością inżynierską i organizacyjną. W 1742 studiował matematykę i sztukę fortyfikacji pod kierunkiem dyrektora fortyfikacji Tulonu oraz budowę okrętów pod kierunkiem mistrza szkutniczego Coulomba. Stopień pod-inżyniera marynarki uzyskał 1.05.1745, a inżyniera marynarki - 1.01.1749. Zaokrętował się 11.04.1746 na stary 46-działowiec Parfaite, przekształcony w brander, ale użyty w charakterze transportowca, i wziął na nim udział w nieszczęsnej wyprawie księcia Anville (Enville) do Akadii; po dotarciu do zatoki Chibouctou, kiedy na skutek machinacji urzędników królewskich ponad połowa załogi już zmarła lub była chora (Parfaite pobił rekord śmiertelności - tylko podczas rejsu na zachód zmarło na nim blisko 30 procent ludzi), Joseph-Jean Petit robił plany okolicy, rysował widoki brzegów, sondował akweny i urządzał wypady badawcze w głąb lądu; jednak 1.10 zdecydowano, że wobec stanu okrętu należy go opróżnić i zniszczyć - został spalony pod koniec października i Petit musiał wrócić do Francji na innej jednostce. Począwszy od 11.12.1747 pełnił funkcję inżyniera dywizjonu pod szefem eskadry markizem d'Albert Du Chesne, służąc na pokładzie flagowego 74-działowca Magnanime; pod koniec 1747 Du Chesne otrzymał polecenie doprowadzenia posiłków dla Francuzów walczących w Indiach Wschodnich, ale eskadra została rozproszona po drodze przez sztorm (żaden okręt nie dotarł do celu); Magnanime stracił częściowo maszty i musiał zawrócić do Brestu. Nie zdołał jednak przedostać się do Francji, zagarnięty w pobliżu wyspy Ouessant 12.01.1748 przez dwa liniowce brytyjskie, którym poddał się dopiero po zaciętej, 6-godzinnej obronie. Petit został ranny i dostał się do niewoli. W 1749 powierzono mu skonstruowanie magazynu piekarniczego dla arsenału w Breście; zajmował się też montowaniem grodzi dokowych i innymi pracami inżynierskimi. Był jednym z założycieli Akademii Marynarki w 1752, jej członkiem zwyczajnym od 31.08.1752. Został 13.03.1758 "chorążym liniowca i portu". Zaokrętował się 19.03.1758 na 74-działowiec Entreprenant, wysłany 4.04 do Louisbourga, gdzie dotarł 28.04; tam Petit pełnił swoje obowiązki na okręcie i równocześnie zajmował się pracami inżynierski podczas oblegania twierdzy przez siły brytyjskie (8.06-27.07); lecz Entreprenant został spalony 21.07 przez Anglików, Louisbourg się poddał, a Petit znowu trafił - 27.07.1758 - do niewoli. Od czerwca 1763 do 1764 zajmował stanowisko porucznika, potem kapitana portu Cap Français na San Domingo, gdzie przede wszystkim obciążono go zadaniem zbudowania arsenału i magazynów. Sporządził też plany wybrzeży i nadzorował prace w porcie Môle-Saint-Nicolas. Awansował 12.02.1764 na "porucznika liniowca i portu". W latach 1765-1773 pracował w arsenale Brestu; zaprojektował nowe miejsce do osadzania masztów i skonstruował nowy dźwig do realizacji tej czynności. Był członkiem zwyczajnym Królewskiej Akademii Marynarki od 24.04.1769 do wycofania się w kwietniu 1785. Zajmował stanowisko sekretarza tej instytucji w 1769 i 1770. Dostał 1.05.1772 rangę kapitana-porucznika piechoty marynarki w regimencie z Bayonne. W Królewskiej Akademii Marynarki był wicedyrektorem w 1774 i 1775. W 1775 zdecydował się w marynarce przejść do pionu oficerów bojowych. W Królewskiej Akademii Marynarki zajmował na przemian stanowiska dyrektora i wicedyrektora od 1776 do 1782 (z małymi przerwami). Dano mu 10.05.1777 stopień podpułkownika artylerii marynarki. Od 24.06.1778 do stycznia 1779 służył jako porucznik na 74-działowcu Diadème we flocie generała-porucznika d'Orvilliers i walczył 27.07.1778 w bitwie pod Ouessant. Od 28.01.1779 był oficerem na 64-działowcu Réfléchi w zespole szefa eskadry Piquet de La Motte. Walczył w bitwie pod Grenadą 6.07.1779, uczestniczył w działaniach pod Savannah 16.09-9.10.1779, brał udział w starciach koło Fort Royal na Martynice 18.12.1779 oraz pod Cap Français na San Domingo 20.03.1780. Awansował 4.04.1780 na "kapitana liniowca" (mianowany już 23.01.1780). W 1781 był drugim kapitanem na 74-działowcu Actif. Zajmował w 1782 stanowisko drugiego kapitana na 74-działowcu Magnifique w eskadrze generała-porucznika de Grasse i walczył w bitwie u Wysepek Świętych 12.04.1782; po tej klęsce liniowiec należał do eskadry markiza de Vaudreuil. Joseph-Jean Petit przeżył katastrofę Magnifique 10 sierpnia 1782 koło Bostonu i służył potem, do 22.06.1783, w charakterze drugiego kapitana 80-działowca Couronne w tej samej eskadrze, u wybrzeży Nowej Anglii. Był już kawalerem Orderu Św. Ludwika, za udział w wojnie amerykańskiej dostał w 1784 Order Cincinnatusa. Miał żonę i córki. Z powodu nagłego pogorszenia się stanu zdrowia wycofał się całkowicie ze służby 23.04.1785. Lecz w Królewskiej Akademii Marynarki, która przyznała mu 12.05.1785 tytuł członka-weterana, pełnił obowiązki wicedyrektora w 1786 i 1787 oraz dyrektora w 1788. Zmarł 23.01.1788 w Breście.

Henri Pantaléon de Macnémara (Mac Nemara, Macnemara) (1743-1790) był już tu przeze mnie opisywany.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Jean-Baptiste-Louis-Philippe de Cacqueray-Valmenier (1730 - 30.07.1802) oraz Jean-Baptiste-Joseph-Hubert de Vintimille (06.02.1740 - 04.03.1817).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Jean-Baptiste-Louis-Philippe de Cacqueray-Valménier (Cacqueray de Valmenier, Valmenier Cacqueray) urodził się 1.05.1730 w Rochefort. Pochodził z bardzo starej rodziny szlacheckiej z Normandii. Wielu jej członków służyło w marynarce wojennej (starszy brat odniósł śmiertelną ranę w bitwie pod Finisterre 25.10.1747). Gałąź rodziny, do której należał, związana była z Martyniką - Valmenier to włości na tej wyspie. Jego rodzicami byli Louis-François de Cacqueray-Valmenier (kawaler, muszkieter królewski) i Renée-Françoise de Saint-Leger de la Saussaye (Sauzaye). Został gardemarynem 21.05.1745. Awansował na "porucznika liniowca" 17.04.1757. Był oficerem na 64-działowcu Bizarre w bitwie na wodach zatoki Quiberon 20.11.1759, ale ten okręt ocalał, uciekając na rzekę Charente. W 1762 dowodził 22-działowym pramem/promem moździerzowym Françoise koło wyspy Oléron. Ożenił się 14.09.1767 w Périgny z Marie-Louise de Pradel de Lamaze. Mieli dzieci, w tym przyszłego kontradmirała w marynarce Karola X. Jean-Baptiste-Louis-Philippe de Cacqueray-Valménier awansował na "kapitana liniowca" w 1772 (18.02 lub 24.03). Nagrodzono go Orderem Św. Ludwika. W 1781 sprawował komendę nad 74-działowcem Argonaute w Rochefort i La Coruña. W grudniu 1781 dowodził 74-działowcem Bien Aimé w eskadrze generała-porucznika Guichena podczas niefortunnej osłony konwoju idącego z Brestu do Indii Zachodnich. Był kapitanem tego okrętu również w bitwie u przylądka Spartel 13.10.1782. Owdowiał 20.06.1782. Awansował na szefa eskadry 20.08.1784. Zgodnie ze zmianą stopni oficerskich z 1791 został kontradmirałem, lecz jak prawie wszyscy członkowie wszystkich gałęzi rodu de Cacqueray, także hrabia de Cacqueray-Valmenier wyemigrował z Francji podczas rewolucji. Zmarł w Anglii, 30.07.1802 w Sittingbourne albo już w 1797 w Londynie.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean-Baptiste-Joseph-Hubert de Vintimille, zwany kawalerem, potem wicehrabią de Vintimille, także wicehrabią de Vintimille-Figanières, urodził się 6.02.1740 w Marsylii. Pochodził z rozgałęzionej i wpływowej rodziny szlacheckiej. Jego rodzicami byli Gaspard-François-Joseph de Vintimille-Figanières oraz Françoise-Gabrielle-Charlotte Raousset de La Croix. Został Kawalerem Maltańskim w 1752. Służył jednak w marynarce francuskiej. W 1768 był oficerem na 64-działowcu Provence, operującym jako jednostka korsarska. Awansował w 1772 na "porucznika liniowca" (promocja wykazana na liście z 24.03). Od 7.07.1774 do 3.02.1775 dowodził 14/18-działową korwetą Sardine w Tulonie, w pobliżu Malty, Mandri (dziś Lawrio), Smyrny; zniszczył koło Skyros dwie jednostki, które zdezerterowały z floty rosyjskiej i trudniły się piractwem. Potem w 1775 był w Tulonie dowódcą 20-działowej szebeki Caméleon. W 1778 sprawował komendę nad 20-działową szebeką Renard, patrolującą koło Balearów, operującą od 16.07 do 28.10.1778 w składzie eskadry kawalera de Fabry, żeglującą w okolicach Barcelony, Korsyki (Bastia, Calvi, Saint-Florent), wysp d'Hyères, wyspy Sainte-Marguerite, Villefranche, przed powrotem do Tulonu. W 1779 i 1780 dowodził 26/32-działową fregatą Flore, eskortując statki zmierzające z i do Tulonu, Bône, Malty, zatoki Coron, Salonik, Dardaneli, Smyrny. Awansował na "kapitana liniowca" w 1780. Został kawalerem Orderu św. Ludwika. Ożenił się 28.10 (lub 17.12) 1780 z 17-letnią Louise-Joséphine "Angélique" de La Live de Jully (July). W 1781 sprawował komendę w Kadyksie nad 32-działową fregatą Sibylle. Był potem kolejno dowódcą 36-działowej fregaty Minerve, 64-działowca Réléchi oraz 74-działowca Censeur. Został członkiem loży w Tulonie. Wizytował często loże na Malcie. 15.07.1788 został kawalerem Orderu Św. Łazarza z Jeruzalem, potem komandorem tego orderu. Zdążył podobno awansować na kontradmirała (niektórzy twierdzili nawet, że na wiceadmirała), ale nie bardzo wiadomo kiedy, ponieważ w 1791 na liście floty nie występował w żadnym charakterze, a podczas rewolucji wyemigrował z Francji w 1792. Być może to awanse przyznane przez emigrantów, chociaż na listach floty z 1814 i 1815 znowu nie można go znaleźć. Jeśli awansował na kontradmirała w 1814 bez umieszczenia na listach, może chodzić o honorową rangę w stanie spoczynku. Ale jest dokument urzędu rewolucyjnego nazywający go już w 1797 wiceadmirałem, emigrantem - być może urzędnik po prostu się pomylił, a inni to do dziś przepisują. Gdy wyjechał z Francji, jego żona pozostała w kraju i rozwiodła się z nim 6.02.1801. Pobrali się jednak ponownie 7.03.1816. Zmarł 4.03.1817 w Paryżu.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Paul-Jacques de Bruyères-Chalabre (20.05.1734 - 06.07.1821) oraz Étienne-Benjamin Texier de Norbec (Norbecq) (20.11.1724 - 20.01.1797)
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Paul-Jacques de Bruyères-Chalabre, zwany grzecznościowo hrabią de Bruyères-Chalabre, urodził się 20.05.1734 w zamku Chalabre. Pochodził ze starej rodziny szlacheckiej z Langwedocji. Jego rodzicami byli Jean-Émeric de Bruyères, baron de Chalabre (zwany hrabią de Bruyères-Chalabre) oraz Marie de Saint-Étienne de Carmain (de Caraman), dama de la Pomarède. Zaczął się uczyć około 1740. Od 1747 był w armii, w stopniu podporucznika. Brał udział w oblężeniu Maastricht w 1748. Po rozwiązaniu w 1749 regimentu, w którym służył, zdecydował się przenieść do marynarki wojennej. Został gardemarynem 11.02.1751. Włączono go do gwardzistów Flagi Admiralskiej. W 1752 żeglował na 64-działowcu Orphée, który 29.05 puścił Tulon z trzema innymi okrętami, połączył się w Trypolisie z dwoma następnymi i odbył kampanię na wodach Lewantu (eskadra Villarzela), wracając do Tulonu 16.09.1752. W 1754 de Bruyères należał do załóg 3-działowej galery Ambitieuse i 3-działowej galery Brave pod Genuą. W 1755 zdobywał staż na 80-działowcu Formidable. Został 11.10.1755 "chorążym liniowca". Służył na 24-działowej fregacie Galatée i 30-działowej fregacie Sirène, a w latach 1756-1757 na 32-działowej fregacie Comète. W 1758 na pokładzie 64-działowca Bizarre uczestniczył 10.10 w zdobyciu u południowo-zachodnich wybrzeży Irlandii 34 statków konwoju wracającego z Karoliny Południowej do Anglii oraz ochraniającego je 24-działowca Winchelsea; w nagrodę dano mu dowództwo tego pryzu. Jednak Winchelsea został odbity 27.10 przez brytyjskiego korsarza i de Bruyères trafił do niewoli, w której przebywał aż do zakończenia wojny siedmioletniej w 1763. W 1763 był członkiem załogi 20-działowej szebeki Renard. W latach 1763-1764 służąc na 24/26-działowej fregacie Topaze walczył z korsarzami z Afryki Północnej. Awansował 1.10.1764 (lub w 1767) na "porucznika liniowca". Był w 1767 oficerem na 26/32-działowej fregacie Pléïade, a w 1770 na 26/32-działowej fregacie Engageante. Mianowano go 1.05.1772 kapitanem-porucznikiem batalionu regimentu z Bayonne. Dowodził 64-działowcem Actionnaire u wybrzeży San Domingo. Został kawalerem Orderu Św. Ludwika 1.01.1773. Dano mu 1.01.1775 rangę kapitana fizylierów w Breście. Służył na 64-działowcu Solitaire w eskadrze ewolucji Du Chaffaulta od 18.03 do 9.10.1776. Następnie objął w grudniu 1776 komendę nad 32-działową fregatą Aimable, skierowaną na wody Lewantu. Awansował 4.04.1777 na "kapitana liniowca". Od 8.04.1778 faktycznie dowodził 80-działowcem Tonnant we flocie wiceadm. d'Estaing (12 liniowców i 5 fregat z tysiącem żołnierzy z regimentów Foix i Hainaut) wysłanej 13.04.1778 z Tulonu na pomoc powstańcom amerykańskim, lecz stosunkowo rzadko jest wymieniany w tej roli, z uwagi na specyficzny zakres obowiązków francuskiego "szefa eskadry", z konieczności - ale ułomnie - utożsamianego z kontradmirałami z innych marynarek. Rzecz w tym, że Tonnant został wybrany na flagowiec szefa eskadry, hrabiego de Breugnon, więc formalnie to Breugnon był dowódcą liniowca. Francuzi dotarli do zatoki Delaware 8.07.1778 (czy dzień wcześniej), nie odważyli się zaatakować Nowego Jorku (zmyleni fałszywymi meldunkami amerykańskich pilotów), ale na przełomie lipca i sierpnia wsparli uderzenie Amerykanów na Rhode Island, gdzie zniszczeniu uległo sporo okrętów angielskich (5 fregat i 2 slupy). Jednak przybycie brytyjskiej eskadry Howe’a przeszkodziło im w dokończeniu wysadzania wojsk, a gwałtowny sztorm, który rozpętał się 13.08, uniemożliwił stoczenie bitwy. Tonnant jako pierwszy stracił bezanmaszt, a potem pozostałe maszty i z najwyższym trudem dowlókł się do Bostonu, gdzie francuski admirał zawinął 28.08 ze swą bardzo poturbowaną flotą.
CDN.

kgerlach

CD.
Ówcześni prości Amerykanie nie mieli nic wspólnego z postaciami z kłamliwych filmów pseudohistorycznych Gibsona i często nienawidzili Francuzów; nie chcieli naprawiać ich okrętów i napadali na "sojuszników" - w jednym z tumultów motłoch miejski zamordował we wrześniu młodego szwagra hrabiego de Breugnon, będącego na Tonnant porucznikiem. Ostatecznie d’Estaing 4.11.1778 skierował się na Antyle (zawinął do Fort Royal 9.12.1778), gdzie nie udał mu się atak na Wyspę Św. Łucji (grudzień 1778), ale zawładnął Saint-Vincent (18.06.1779) i Grenadą (lipiec 1779). Zwyciężył w bitwie morskiej pod Grenadą 6.07.1779. Hrabia de Bruyères objął 10.08.1779 dowództwo 74-działowca Zélé w tej samej eskadrze (kapitanowie Tonnant i Zélé zamienili się miejscami). Na żądanie Waszyngtona flota d'Estainga brała potem udział w nieudanej operacji lądowo-morskiej przeciwko Savannah w Georgii we wrześniu/październiku 1779. Wprawdzie w trudnych warunkach francuskie oddziały armii i marynarzy sprawnie walczyły na lądzie, ale Anglicy odparli atak. Ponieważ pokłady okrętów zostały wypełnione rannymi i chorymi, a amerykańska milicja za główny sposób walki uznawała ucieczkę, ranny d’Estaing zaokrętował swoje oddziały 20.10.1779 i odpłynął, zawijając do Brestu 5.12.1779; jednak hrabia de Bruyères samowolnie skierował się do Tulonu, gdzie dotarł 31.12.1779. Za karę zawieszono go w służbie na 4 miesiące i odebrano komendę nad okrętem Zélé, przekazując liniowiec komandorowi Suffrenowi. Dopiero 5.05.1781 de Bruyères został dowódcą 74-działowca Illustre. Francuska Wikipedia w dokonaniach zbiorczych fałszywie przypisuje Bruyèresowi uczestnictwo w bitwie pod Chesapeake (tej przegranej przez Francuzów 16.03.1781 albo raczej tej zwycięskiej z 5.09.1781 - w żadnej z nich nie brał udziału). W listopadzie 1781 jego okręt wszedł w skład eskorty konwoju udającego się na Ile de France, mającej potem stanowić wzmocnienie sił szefa eskadry Suffrena na Oceanie Indyjskim. Dołączono do Suffrena 21.08.1782 koło Batticaloa. Illustre uczestniczył w zajęciu Trincomalee 28.08.1782, walczył w bitwie pod Trincomalee 3.09.1782 (kiedy stracił wszystkie maszty, a de Bruyères został ranny) oraz w bitwie pod Cuddalore 20.06.1783; wrócił do Brestu, gdzie 4.05.1784 wycofano ten okręt do rezerwy. Bardzo chwalony przez Suffrena, Paul-Jacques de Bruyères-Chalabre otrzymał 15.07.1784 komandorię Orderu Św. Ludwika. Był też kawalerem Orderu Cincinnatusa. Awansował 1.05.1786 na szefa dywizjonu (eskadry w Breście). Objął 14.09.1790 dowództwo 74-działowca America w stacjonującej w Breście "Flocie Oceanu", wstrząsanej w tym czasie nieustannymi rewoltami marynarzy i z kadrą trzebioną przez zapalonych rewolucjonistów. W rezultacie hrabia de Bruyères podał się 15.03.1792 do dymisji. Nie wyemigrował jednak. Mimo tego został wpisany na listę emigrantów i na tej podstawie pozbawiony wszelkich dóbr. Wobec zagrożenia życia próbował przekroczyć granicę w Pirenejach; złapany, przesiedział w więzieniu 15 miesięcy. Po zakończeniu terroru jakobińskiego próbował odzyskać część nielegalnie skonfiskowanego majątku, ale na list wysłany 29.03.1803 obywatel Pierwszy Konsul (Bonaparte) nie raczył nawet opowiedzieć. De Bruyères-Chalabre doczekał się sprawiedliwości dopiero gdy obalono Napoleona. Po restauracji Burbonów na tronie Francji, przeniesiono hrabiego w stan spoczynku 31.12.1814 nadając mu honorową rangę kontradmirała i nagradzając 27.12.1814 Krzyżem Wielkim Orderu Św. Ludwika. Zmarł 6.07.1821 w zamku Chalabre.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Étienne-Benjamin (określany też jako Pierre-Benjamin) Texier de Norbec (Norbecq) urodził się 20.11.1724 w Taugon (albo w La Ronde, gdzie był jego dom rodzinny - w tamtych czasach obie miejscowości należały do tej samej parafii). Interesował się artylerią, nie marynarką, i zaczął służbę w czerwcu 1748 jako kadet w korpusie artylerii. Awansował w maju 1756 na porucznika. Przeszedł do marynarki wojennej na żądanie ministra Choiseula i w maju 1762 otrzymał rangę "chorążego liniowca" oraz stanowisko majora pomocniczego w Breście. Awansował na "porucznika liniowca" w maju 1763. Służył na 32-działowej fregacie Malicieuse, skierowanej wtedy z Bordeaux do wybrzeży Maroka. W lutym 1765 Texier de Norbec awansował na kapitana artylerii. W latach 1766-1767 był oficerem na 28/32-działowej fregacie Chimère, która w okresie 1.06.1766 - 7.02.1767 po wyjściu z Tulonu operowała w okolicach Algieru, Tunisu, Trypolisu, Aleksandrii, Trypolisu, Cypru, Rodos, Smyrny i wróciła do Tulonu. W 1768 Texier de Norbec służył na 26/30-działowej fregacie Mignonne działającej u wybrzeży Korsyki. Nadal zajmował się artylerią i w listopadzie 1769, gdy obok niego rozerwał się eksperymentalny moździerz, został ciężko ranny, tracąc oko, prawą rękę oraz odnosząc rany twarzy. Mimo tego w latach 1772-1773 znów był oficerem 28/32-działowej fregaty Chimère na wodach Lewantu. Awansował w styczniu 1780 na "kapitana liniowca". W 1781 służył na 74-działowcu Zodiaque we flocie hrabiego de Guichen, która w okresie 22.06-5.09.1781 przeszła z Brestu do Kadyksu, połączyła się z flotą hiszpańskim i operowała na wschodnim Atlantyku przed powrotem do Brestu, ale nie dowodził tym okrętem. W 1783 pełnił analogiczną rolę na 74-działowcu Robuste. W kwietniu 1785 mianowano go zastępcą dyrektora artylerii marynarki w Tulonie. Od 20.08.1785 był członkiem korespondentem Akademii Nauk. Przyjęto go też do Akademii Marynarki. W maju 1786 został szefem dywizjonu sił morskich i dyrektorem artylerii marynarki w Tulonie. W 1790 minister ściągnął go do Paryża, dla kontynuowania prac na polu artylerii. Texier de Norbec włączył się w działalność polityczną i 14.11.1790 został wybrany deputowanym z Tulonu. Awansował w czerwcu 1792 na kontradmirała. Zrezygnował z aktywnej służby w lipcu 1793. Był kawalerem Orderu Św. Ludwika. Publikował liczne prace dotyczące wojsk artylerii marynarki, zamków działowych, dział okrętowych, prowadzenia ognia, odlewania. Są do dziś ważnym źródłem historycznym. Zmarł 20.01.1797 w Taugon.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Antoine-Hyacinthe de Chastenet de Puységur (14.021752 - 20.01.1809) oraz Jean-Marie du Bessey de Contenson (01.02.1734 - 15.11.1795).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Antoine-Hyacinthe-Anne de Chastenet de Puységur, nazywany hrabią de Chastenet, urodził się 14.02.1752. Pochodził z bardzo wpływowej rodziny szlacheckiej, która dała Francji m.in. marszałka, arcybiskupa, sekretarza stanu. Jego rodzicami byli Jacques-François-Maxime de Chastenet de Puységur (generał-porucznik armii od 1759) i Marie-Marguerite Masson. Został gardemarynem w Tulonie 5.10.1767. Od 19.07 do 30.12.1768 wchodził w skład załogi 64-działowca Provence, który razem z innymi okrętami eskadry komodora de Broves przewoził francuskie wojska okupacyjne na Korsykę. Przez pierwsze osiem miesięcy roku 1771 studiował w Paryżu astronomię. Od 10.10.1771 do 20.10.1772 był na pokładzie 26/32-działowej fregaty Flore podczas jej misji naukowej prowadzącej od wyjścia Brestu 26.10.1771 poprzez Kadyks, Maderę, Wyspy Kanaryjskie, Gorée, Wyspy Zielonego Przylądka, Antyle, Nową Fundlandię, Islandię, Norwegię, Danię, Bałtyk, Morze Północne, Szetlandy, wybrzeża Szkocji i Anglii, aż do powrotu do Brestu 8.10.1772, przedsięwziętej dla sprawdzenia działania chronometrów marynarki produkowanych przez Ferdinanda Berthoud oraz przyrządów do określania szerokości i długości geograficznej wymyślonych przez kawalera de Borda i astronoma Pingré. Podczas postoju na Wyspach Kanaryjskich, pasjonując się archeologią, badał grobowce pierwotnych mieszkańców Wysp Kanaryjskich (za zgodą króla Hiszpanii), odkrył mumie i wzbogacił nimi muzea historii naturalnej w Paryżu i Madrycie. Został "chorążym liniowca" 1.10.1773. Od 15.05.1775 do 23.01.1776 służył w eskadrze ćwiczenia ewolucji na 32-działowej fregacie Zéphyr. Od 17.04.1776 do 11.03.1777 dowodził 6-działowym lugrem Espiègle, który towarzyszył kawalerowi de Borda (kapitanowi gabary Boussole) w naukowej ekspedycji na Wyspy Kanaryjskie i ku wybrzeżom Afryki (wyjście z Brestu 23.05.1776, powrót 26.02.1777). Od 4.04.1777 do kwietnia 1778 przebywał w Wielkiej Brytanii. Od 6.04.1778 służył na 80-działowcu Languedoc w eskadrze wiceadm. d'Estaing, walcząc w całej kampanii amerykańskiej tego admirała, aż do ekspedycji przeciwko Savannah we wrześniu 1779, gdzie dostał tymczasową komendę nad 36-działową fluitą Bricolle i bardzo się wyróżnił. Opuścił eskadrę 14.09.1779 i udał się do Francji na gabarze Truite. Z datą 13.03.1779 awansował na "porucznika liniowca". Ożenił się w 1780 z Antoinette-Louise-Claire-Anne de Ricouart d'Herouville. Mieli syna. Został w 1781 kawalerem Orderu Św. Ludwika. W 1782 był kapitanem 32-działowej fregaty Concorde. Interesował się "magnetyzmem zwierzęcym" i uczył się u osławionego Mesmera (chociaż znacznie silniej wciągnął się w to jego brat, markiz de Puységur). W styczniu 1784 należał do założycieli francuskiej filii Towarzystwa Orderu Cincinnatusa. Od 31.03.1784 do 31.09.1785 dowodził 20-działową korwetą Vautour na Wyspach Podwietrznych; prowadząc badania hydrograficzne wykreślał plany zatok i naturalnych portów na San Domingo. W grudniu 1784 dostał depeszę od ministra, który zakazał mu następnych wygłupów z "magnetyzmem zwierzęcym" i zabronił na przyszłość zabierania żony w rejsy. Awansował 1.05.1786 na "majora liniowca". Od 28.04.1785 był członkiem stowarzyszonym Królewskiej Akademii Marynarki, a od 29.11.1787 członkiem zwyczajnym. W 1787 opublikował pracę o wodach Saint-Domingue. Podczas rewolucji wyemigrował z Francji w 1791 lub 1792 i wstąpił do armii księcia Condé. Przeszedł potem do marynarki brytyjskiej, a w końcu do portugalskiej, gdzie dano mu funkcję dyrektora spraw okrętowych i stopień kontradmirała. Został nagrodzony Orderem Chrystusa. Uczestniczył w 1793 w ewakuacji króla Neapolu, Ferdynanda IV i jego rodziny, na Sycylię. W 1803 wrócił do Francji, ale nie zajmował się działalnością publiczną. Zmarł 20.01.1809 w Paryżu.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean-Marie du Bessey (Dubessey) de Contenson, pan de Près, zwany kawalerem de Contenson, urodził się 2.02.1734 (albo dzień wcześniej) w Roanne. Jego rodzicami byli Jacques-Just Dubessey de Contenson (pan de Contenson, koniuszy, radca parlamentu) oraz Bonne-Simone Joard de Montousse. Został gardemarynem w Tulonie 17.09.1751. W 1752 służył na wielkiej, 5-działowej galerze Reine, zaangażowanej od 20.08 (wyjście z Tulonu) do 14.09 (powrót do tego portu) wraz z innymi jednostkami w przewiezienie z Genui do Antibes infantki Elżbiety (córki Ludwika XV, poślubionej Filipowi, synowi króla Hiszpanii). W 1754 należał do załogi 24/26-działowej fregaty Gracieuse. W 1755 zdobywał doświadczenie na 74-działowcu Héros. Otrzymał rangę "chorążego liniowca" 11.10.1755. W 1756 zaokrętował się na 50-działowiec Hippopotame, który opuścił Tulon 11.04.1756 w składzie eskadry generała-porucznika de La Galissonnière, eskortującej armię marszałka Richelieu, wyznaczoną do ataku na brytyjską Minorkę przed wypowiedzeniem wojny. Dzięki temu walczył też w bitwie pod Minorką, gdzie eskadra markiza de La Galissonnière starła się z brytyjskim zespołem wiceadm. Bynga 20.05.1756. W 1757 służył na 24/26-działowej fregacie Gracieuse. W 1758 był chorążym na 64-działowcu Orphée w zespole szefa eskadry Duquesne'a, który po wyjściu z Tulonu miał przerwać angielską blokadę Cartageny i dołączyć do stojącego tam szefa eskadry de La Clue, co dla okrętu Orphée skończyło się poddaniem jednostkom brytyjskim koło przylądka Gata 28.02; w ten sposób Jean-Marie du Bessey de Contenson trafił do niewoli. Jednak wojna siedmioletnia skończyła się w 1763, więc od czerwca do listopada tego roku służył już na 20-działowej szebece Seduisant. Awansował 1.10.1764 na "porucznika liniowca". W 1766 był oficerem na 64-działowcu Altier, który po wyjściu 1.06 z Tulonu, odbył w składzie dywizji księcia Listenois kampanię prowadzącą przez Algier, Tunis, Trypolis, Aleksandrię, Syrię, Cypr, Rodos, Samos, Smyrnę, Korfu, z powrotem do Tulonu. Kawaler de Contenson służył w 1770 na 20-działowej szebece Singe i 26/30-działowej fregacie Mignonne. Został 19.06.1771 kawalerem Orderu Św. Ludwika. Wchodził w 1771 w skład załogi 32-działowej fregaty Atalante. Dano mu 1.05.1772 stopień kapitana-porucznika w regimencie piechoty marynarki z Marsylii. W 1774 służył na 26/32-działowej fregacie Engageante na wodach Lewantu. W wojskach marynarki awansował 15.08.1775 na kapitana fizylierów. Z powodu złego stanu zdrowia nie służył w okresie 20.01-28.04.1776. W 1776 był oficerem na 24/26-działowej fregacie Gracieuse, wyposażonej w czerwcu w Tulonie do operowania u wybrzeży Lewantu. Został 10.05.1777 podpułkownikiem artylerii marynarki, a 14.11.1778 - kapitanem grenadierów. W latach 1778-1781 służył na 74-działowcu Protecteur, przechodząc całą kampanię amerykańską wiceadm. d'Estaing od wyjścia 13.04.1778 z Tulonu, poprzez atak (na przełomie lipca i sierpnia) na siły brytyjskie w rejonie Rhode Island, spotkanie z eskadrą brytyjską wiceadm. Howe (11.08), zawinięcie 28.08 do Bostonu, zawinięcie do Fort Royal na Martynice 9.12, nieudany atak na Wyspę Św. Łucji (grudzień 1778), zawładnięcie Saint Vincent (18.06.1779) i Grenadą (lipiec 1779), zwycięską bitwę pod Grenadą 6.07.1779, nieudaną operację przeciwko Savannah (wrzesień/październik 1779), do zawinięcia do Brestu 5.12.1779. Dubessey de Contenson awansował 23.01.1780 na "kapitana liniowca" i zajął stanowisko drugiego kapitana Protecteur. Okręt ten wyszedł 28.05.1780 z redy wyspy Aix w rejs patrolowy po wschodnim Atlantyku, na szerokości geograficznej Brestu, trwający do 5.06; zagarnął 2 statki z brytyjskiego konwoju zmierzającego do Quebeku i zawinął do Kadyksu 18.06.1780. W latach 1781-1783 Dubessey de Contenson dowodził 26/32-działową fregatą Pléïade. Był kawalerem Orderu Cincinnatusa. Z uwagi na zły stan zdrowia wycofał się ostatecznie ze służby 17.08.1785. Wyemigrował z Francji w 1792 i walczył z wyróżnieniem w artylerii Armii Książąt. Zmarł 15.11.1795 w Mellingen (Szwajcaria).
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Louis-Bon-Jean de la Couldre de La Bretonnière (06.07.1741 - 25.11.1809) oraz Jean d'Olabaratz (20.10.1727 - 01.02.1808).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Louis-Bon-Jean (Louis-Bonjean) de la Couldre de La Bretonnière, kawaler, wicehrabia od śmierci ojca w 1764, hrabia od 1787, został ochrzczony 8.07.1741 w Marchésieux (i najprawdopodobniej właśnie tego dnia się urodził w zamku de La Bretonnière, chociaż datę o dwa dni wcześniejszą też się spotyka). Jego rodzicami byli Jean-Alexandre-Joachim de La Couldre (kawaler, pan de La Bretonnière, kapitan kawalerii) oraz Jeanne-Jacqueline du Praël. Przyjęto go do korpusu gardemarynów w Breście 5.09.1755. Od grudnia 1755 do grudnia 1756 żeglował na 50/56-działowcu Amphion, skierowanym z Brestu na wody San Domingo (skąd wrócił do Brestu). Od lutego do maja 1757 służył na 12-działowej korwecie Amarante. Od czerwca 1757 do marca 1758 wchodził w Breście w skład załogi 32-działowej fregaty Blonde. Od maja do sierpnia 1758 zdobywał staż na 32-działowej fregacie Brune, skierowanej z Brestu do ochrony wybrzeża. Został podbrygadierem gardemarynów i od 11.09.1758 do listopada 1759 służył na 30-działowej fregacie Sirène, wysłanej ku Przylądkowi Dobrej Nadziei i Wyspie Św. Heleny; podczas starcia ze zdobytym korsarzem odniósł ranę ramienia. Od 1.05.1762 był brygadierem gardemarynów. Od maja 1762 do stycznia 1763 należał do załogi 74-działowca Robuste, wysłanego na Nową Fundlandię z misją zniszczenia tamtejszego rybołówstwa brytyjskiego; spalono port Saint John i 450 jednostek rybackich. Już w 1763 de la Couldre zaangażował się w prace hydrograficzne przy pomiarach francuskich brzegów. Został w 1764 "chorążym liniowca". Odbył rejs u wybrzeży Hiszpanii i Portugalii na pokładzie 64-działowca Solitaire (maj-wrzesień 1764). Na 10/16-działowej gabarze Gros Ventre żeglował od sierpnia 1767 do czerwca 1768 u wybrzeży Hiszpanii, na Morzu Śródziemnym i u brzegów Holandii. Od lipca do października 1769 dowodził 4/10-działową gabarą Esturgeon u wybrzeży Bretanii. Od czerwca do listopada 1771 dowodził 6-działowym szkunerem Aberwrac'h i sporządzał plany wybrzeża od Brestu do Dunkierki. Awansował 24.03.1772 na "porucznika liniowca". Od kwietnia do lipca 1772 dowodził 6-działowym kutrem Puce. Zajmował stanowisko majora pomocniczego eskadry od lipca do września 1772, przebywając na 80-działowcu Alexandre. Od maja do września 1775 służył na 16/18-działowej korwecie Perle. Trudnił się kartografią rejonu kanału La Manche. W 1776 minister marynarki nakazał mu rozpoznanie wybrzeża od Dunkierki do Granville w celu ustalenia najlepszego miejsca do budowy nowego portu wojennego. Od marca do listopada 1776 de la Couldre de La Bretonnière dowodząc 4/10-działową korwetą Postillon i 6-działowym kutrem Milan dokonywał niezbędnych pomiarów. W 1777 wizytował w tym samym celu wybrzeża Normandii. Jego prace miały wpływ na podjęcie decyzji o budowie portu wojennego w Cherbourgu. W 1778 oraz na początku 1779 był majorem pomocniczym we flocie generała-porucznika d'Orvilliersa; służył na flagowym 110-działowcu Bretagne i brał udział w bitwie pod Ouessant 27.07.1778. Od lutego do maja 1779 dowodził 32-działową fregatą Aigrette; napotkał 18.03 brytyjską fregatę 32-działową Aréthuse - jednostka francuska skutecznie uciekła w nocy, co następnego dnia skończyło się sztrandowaniem żaglowca brytyjskiego na skałach u wysepki Molène w pobliżu Brestu. Kawaler de La Bretonnière został wtedy ranny w nogę. W 1779 planowano dla niego rejs do Portugalii, na Maderę i Azory. Od lipca 1779 do lipca 1780 dowodził 26/32-działową fregatą Tourterelle zatrudnioną w eskortowaniu statków handlowych w okolicach Verdun, Aix, Groix i Brestu. W grudniu 1780 dotarł do Cap Français na San Domingo z konwojem 14 statków prowiantowych, zagarnąwszy po drodze żaglowiec korsarski (lub nawet dwa). Awansował 1.05.1781 na "kapitana liniowca". Od lipca 1781 do lipca 1783 był kapitanem 32-działowej fregaty Cérès, w 1781 w Rochefort, Breście, Bordeaux. W latach 1781-1783 eskortował konwoje w rejonie Pauillac, Brestu, Rochefort, Royan, San Domingo i Porto Rico. Przedstawiał ministrowi rozmaite koncepcje odnośnie budowy nowoczesnego portu w Cherbourgu; w czerwcu 1783 rozpoczęły się prace. W maju 1784 mianowano go komendantem marynarki w Cherbourgu. Ożenił się 17.04.1784 (czy dzień później) w Paryżu z Marie-Angélique-Jeanne de Beaurains de Montmort. Mieli dzieci. Awansował w 1786 na szefa dywizjonu. Był kawalerem Orderu Św. Ludwika i Orderu Cincinnatusa. W 1787 Ludwik XVI podniósł go do godności hrabiego. Podczas rewolucji podległy mu personel odmówił prac (zresztą we wrześniu 1791 zlikwidowano stanowisko, na którym de la Couldre był zatrudniony), więc hrabia podał się 8.03.1792 do dymisji i wyjechał do Valognes. W 1793 znalazł się, jako szlachcic, na 16 dni w więzieniu (po aresztowaniu 7.08.1794). Przeniósł się do Paryża, powołany do komisji doradczej w sprawie projektu inwazji na Anglię. Pracował w niej od 13.01 do 8.06.1798. Uzyskał przywrócenie do aktywnej służby i do rangi "kapitana liniowca 1 klasy" 27.05.1803 z antydatowaniem do 21.04. W czerwcu 1803 wysłano go na inspekcję do Cherbourga i potem do Boulogne. Otrzymał 15.07.1803 dowództwo militarne portu w Boulogne, a 17.11.1803 - portu w Dunkierce. Bonaparte odmówił jednak dopuszczenia go do dalszych prac przy budowie infrastruktury portowej Cherbourga. De La Bretonnière został 5.02.1804 kawalerem Legii Honorowej, a 14.06.1804 - oficerem tego orderu. Pozwolono mu 30.04.1804 wrócić do Paryża z powodu złego stanu zdrowia. Wycofał się ze służby 5.08.1804. Dostał 26.10.1808 tytuł Kawalera Cesarstwa. Zmarł 25.11.1809 w Paryżu.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean d'Olabaratz (Laubaras, Laubara, Dolobarats) urodził się 20.10.1727 w Saint-Jean-de-Luz. Jego rodzicami byli Joannis-Galand d'Olabaratz (pochodzący z Bayonne żeglarz, właściciel statku, kapitan, korsarz i może pirat, w marynarce królewskiej "kapitan brandera" od 1748) oraz Catherine Despiaube. Poszedł wcześnie na morze pod opieką ojca. Mając 18 lat znalazł się we francuskiej marynarce wojennej, niemal na pewno w ramach proskrypcji. Służył jako oficer nadliczbowy w porcie Bayonne, potem w tym samym miejscu na stanowisku chorążego. W latach 1746-1747 żeglował pod swoim ojcem na 30-działowej fregacie Bristol (ex-jednostce korsarskiej); został około 1749 "porucznikiem fregaty", wchodząc w skład załogi 74-działowca Intrépide wysłanego do Louisbourga. Dostał w 1752 rangę "chorążego portu". Służył w tym charakterze w Louisbourgu, gdzie jego ojcu powierzono w 1750 stanowisko kapitana portu. W 1755 wrócił do Francji na 74-działowcu Héros i objął tu stanowisko "chorążego portu" w Breście. W 1756 dano mu komendę nad ex-50-działowcem Aigle, używanym w roli transportowca; doprowadził go w październiku do Louisbourga. W 1757 został skierowany na tym samym transportowcu, w towarzystwie fluity Outarde, z Rochefort do Quebeku. Francuskie jednostki zdobyły na Atlantyku dwa angielskie statki handlowe, jednak straciły się z oczu koło Nowej Fundlandii. D'Olabaratz postanowił wejść na Zatokę Św. Wawrzyńca od północy, przez cieśninę Belle Isle, ale rozbił swój okręt u wysepki Gros Mécatina (Grand Mécatina). Na tym zimnym odludziu załoga przebywała dwa miesiące, zanim dotarła pomoc w postaci lekkiej jednostki Légère, przysłanej przez intendenta Nowej Francji, oraz statku Bien-Aimé; oba te żaglowce zaraz zderzyły się ze sobą i poszły na dno. W tej sytuacji d'Olabaratz napadł na francuskich rybaków, którzy przybyli tu polować na foki i zabrał im ich statek - snow o nazwie Roi du Nord. Pożeglował na nim do Quebeku, ale stateczek rozpadł się koło wysepki Saint-Barnabé, jeszcze daleko od celu. W końcu d'Olabaratz znalazł się w Quebeku po wielu miesiącach opóźnienia. We wczesnym okresie 1758 rząd kolonialny powierzył mu zorganizowanie obrony jeziora Champlain na wodzie. Pierre Levasseur zbudował w Fort-Saint-Jean trzy szebeki 8-działowe (Brochet, Esturgeon i Maskalonge). D'Olabaratz pomagał w nadzorowaniu ich budowy, a potem objął nad tym zespołem komendę. Miał patrolować wody jeziora i w miarę możliwości opóźniać marsz sił nieprzyjacielskich. Brytyjska armia generała-majora Amhersta zaczęła posuwać się w rejonie jeziora Champlain na północ z Crown Point 11.10.1759. O świcie następnego dnia d'Olabaratz ze swymi trzema szebekami zaatakował koło Iles aux Quatre Vents (dziś Four Brothers) łódź z angielskimi żołnierzami i pochwycił 21 z nich. Potem spotkał jednak brytyjski bryg 20-działowy Duke of Cumberland oraz slup 16-działowy Boscawen (dowodzone przez komandora Joshuę Loringa) i salwował się ucieczką. Zablokowany przez Anglików 12.10.1759 w pobliżu dzisiejszego miasta Plattsburgh, nie zdecydował się na walkę, nie oddał nawet jednego strzału, tylko spuścił na dno (zresztą niezbyt skutecznie) wszystkie trzy zbudowane z takim trudem i wysiłkiem jednostki, by chyłkiem wrócić nocą do Montrealu. To postępowanie nie spodobało się bardzo władzom kolonii, które odmówiły mu dowództwa szkunera. Wsiadł więc na pokład jednostki wracającej do Francji, która jednak też rozbiła się na Rzece Św. Wawrzyńca, nieco poniżej Quebeku. Przeszedł na inny żaglowiec, w trakcie rejsu zdobyty przez Anglików (najwyraźniej był z d'Olabaratza Jonasz Wink

). Przesiedział jakiś czas w niewoli na Wyspach Brytyjskich. Potem służył na rozmaitych okrętach królewskich, jak kupionej przez marynarkę w 1762 r. fluicie 6/12-działowej Salomon, jakiejś fregacie (w biografiach wymienia się dziwaczną Hareror, która nigdy nie istniała) i zbudowanej w 1765 gabarze 18/20-działowej Porteuse. Awansował w 1775 na "porucznika liniowca". Dowodził w 1778 fluitą 22/28-działową Ménagère w Rochefort, na wodach Martyniki, Porto Rico. Awansował w marcu 1779 na "kapitana liniowca". Był kawalerem Orderu Św. Ludwika. Ożenił się około 1779 (19.07.1779?) z Marguerite-Angélique Collas de Saint-Michel. Nie mieli dzieci. Nadal dowodził w 1779 fluitą 22/28-działową Ménagère, skierowaną spod wyspy Aix na Antyle i z powrotem. W 1782 sprawował komendę nad fluitą Fier koło Aix. Wycofał się ze służby w 1786 w randze brygadiera sił morskich. Zmarł 1.02.1808 w Saint-Jean-de-Luz.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Charles-Louis du Couëdic de Kergouler (17.07.1740 - 07.01.1780) oraz Jean-Joseph-Pierre de Vigny (01.01.1742 - 28.04.1812).
Pozdrawiam Janusz.