Forum www.timberships.fora.pl Strona Główna www.timberships.fora.pl
Forum autorskie plus dyskusyjne na temat konstrukcji, wyposażenia oraz historii statków i okrętów drewnianych
 
 FAQFAQ   SzukajSzukaj   UżytkownicyUżytkownicy   GrupyGrupy   GalerieGalerie   RejestracjaRejestracja 
 ProfilProfil   Zaloguj się, by sprawdzić wiadomościZaloguj się, by sprawdzić wiadomości   ZalogujZaloguj 

Zwei Metallene Falkonete aufm (aufs) BOTH

 
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum www.timberships.fora.pl Strona Główna -> Okręty wiosłowe, żaglowe i parowo-żaglowe / Pytania, odpowiedzi, polemiki
Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat  
Autor Wiadomość
kgerlach
Administrator



Dołączył: 20 Lip 2010
Posty: 6178
Przeczytał: 2 tematy


PostWysłany: Wto 7:31, 30 Lip 2013    Temat postu: Zwei Metallene Falkonete aufm (aufs) BOTH

Zwei Metallene Falkonete aufm (aufs) BOTH

Określenie z Inwentarza, dotyczące lekkich działek z polskich okrętów w Wismarze, wzbudzające kontrowersje.
Z uwagi na analogię do słowa „łódź” przyjmowane przez kolegę jako oznaczające: „na łodziach”. Jednak na początku XVII w. w ogóle nie było zwyczaju podawania OSOBNO uzbrojenia łodziowego (nie istniała wtedy stała artyleria instalowana na łodziach), a na dodatek dwa brązowe falkonety o wagomiarze trzy czwarte funta, 1,5 funta, a nawet (jeśli to nie pomyłka kopisty) 3 funty, wydają się być zdecydowanie za ciężkim uzbrojeniem dla zwykłej szalupy. Owszem, mogłyby zostać przez nią przewiezione, a w szczególnie dobrych warunkach (brak fali i wiatru) nawet odpalone, ale trudno przypuścić, aby ktoś przewidywał ich STAŁE używanie z pokładów łódek, skoro 90-łasztowy Delphin miał dwa trzyćwierciowe falkonety jako swoje jedyne uzbrojenie!

Przez odniesienie do późnośredniowiecznego i wczesno-nowożytnego niemieckiego bowszenn (w bardzo różnej pisowni), oznaczającego „poza, na zewnątrz”, czyli np. „poza furtami”, a także w nawiązaniu do angielskiego base, którym określano pierwotne, odtylcowe działka relingowe oraz do niemieckiego Drehbase oznaczającego zarówno te, jak późniejsze, odprzodowe działka relingowe, ponadto w oparciu o powszechność instalowania lekkich falkonetów na obrotowych widełkach na początku XVII w., przyjąłem kiedyś prawdopodobną tożsamość „aufm both” (aufs both) ze sposobem obrotowego mocowania w widełkach na nadburciach.

Mimo wszystko wywód ten oparty jest etymologicznie na kruchych podstawach. Korzystając z faktu, że w tym czasie terminologia okrętowa w Niemczech, Anglii i Holandii była bardzo zbliżona, spróbowałem sięgnąć do XVII-wiecznych prac szkutników niderlandzkich. Nadal nie mam przekonującego dowodu, ale jest pewien nowy ślad.
Otóż Holendrzy używali wówczas słowa bos na oznaczenie mocowania, a bos-bank to belka będąca połączeniem mocnicy burtowej i kołkownicy umieszczanej u szczytu burty. Tam właśnie instalowano działka relingowe (niekoniecznie wprost na relingu), zatem i ten trop wiedzie nas ku takiej właśnie artylerii w określeniu „aufm Both”.
Mimo wszystko nie przestaję mieć nadziei znalezienia czegoś bardziej bezpośredniego w źródłach niemieckich.
Krzysztof Gerlach
Powrót do góry
Zobacz profil autora
Wyświetl posty z ostatnich:   
Napisz nowy temat   Odpowiedz do tematu    Forum www.timberships.fora.pl Strona Główna -> Okręty wiosłowe, żaglowe i parowo-żaglowe / Pytania, odpowiedzi, polemiki Wszystkie czasy w strefie EET (Europa)
Strona 1 z 1

 
Skocz do:  
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach

fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
Regulamin