www.timberships.fora.pl

Waldemar Gurgul

.

Uzbrojenie artyleryjskie „Króla Dawida” w kampanii 1627 r. (czyli również w oliwskiej bitwie):

działa brązowe: 1 x 22 f., 3 x 9 f., 3 x 3 f., 3 x 2 f., 1 x 1 f., 1 działko komorowe
działa żelazne: 12 x 6 f.
razem: 24 (w tym przynajmniej 22 lawetowe)

Przed kampanią 1629 r., uzbrojenie artyleryjskie okrętu powiększono do 33 dział (w tym przynajmniej 29 lawetowych):

działa brązowe: 1 x 22 f., 2 x 12 f. (lekkie), 2 x 9 f., 9 x 3 f., 3 x 2 f., 2 działa szturmowe (po 200 kg), 2 x ¾ f. (najprawdopodobniej falkonety relingowe)
działa żelazne: 10 x 6 f., 2 działa komorowe z wymiennymi komorami

Ogólnie, na działa dziobowe (do pewnego stopnia również rufowe) należy wyznaczać działa o długich lufach i możliwie dużym kalibrze. Pierwsze z powodów przestrzenno-konstrukcyjnych, drugie – taktycznych. Nie ma tu znaczenia stereotypowa, w gruncie rzeczy i tak zbyteczna w taktyce abordażowej celność czy donośność, kojarzona dzisiaj dość powszechnie z długością lufy, lecz to, by jej wylot mógł zawsze znajdować się jak najdalej, lub w ogóle poza ambrazurą, niezależnie od kątowego ustawienia działa (w poziomie) oraz ewentualnej, pobliskiej obecności elementów strukturalnych okrętu.

Dla odmiany, działa burtowe powinny być relatywnie krótkie, również z powodów o charakterze przestrzennym. Z całkowitą niemal pewnością bateria burtowa składała się głównie z żelaznych armat 6-funtowych, występujących w spisach dla obu kampanii.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Powyżej dwa przykłady z epoki taktycznego użycia dział dziobowych – okręt atakujący (zawsze z pozycji nawietrznej) otwiera ogień z odległości, z których nie można już chybić, tuż przed samym podejściem do abordażu (il. C. Verbeeck).

.

Waldemar Gurgul

.

[link widoczny dla zalogowanych]

Prócz nieco szerszych krańców kadłuba, bardziej właściwych już dla bezpośrednio następujących dekad, zilustrowany wyżej okręt (po prawej) szczególnie dobrze oddaje charakter, wielkość i konfigurację „Króla Dawida”, tak jak został on tutaj zrekonstruowany. Można sądzić, że dotyczy to również takielunku z żaglami na trzech poziomach, przynajmniej na grotmaszcie (rys. E. Sillemans; National Maritime Museum).

KONIEC
.

Waldemar Gurgul

.

P.S.

Poniżej jeszcze wizualizacja alternatywnego wariantu z pokładem dziobowym oraz nieco wydłużonym półpokładem, pod którymi może zmieścić się już w całości artyleria na tym poziomie. Prócz tego, rozwiązanie to ma jeszcze inne, ważniejsze nawet zalety eksploatacyjne oraz taktyczne – zapewnia w szczególności łatwiejszą obsługę takielunku, a także więcej przestrzeni dla żołnierzy piechoty. Jak już jednak wspomniano, wszystkie te korzyści niosą za sobą ryzyko utraty bezpiecznego marginesu statecznościowego, i tak już niewielkiego z uwagi na radykalnie małą szerokość kadłuba okrętu.

[link widoczny dla zalogowanych]

.

Waldemar Gurgul

.

Dalsze obliczenia wykazały, że jeśli środek ciężkości całego, w pełni wyposażonego okrętu, nie będzie położony wyżej od poziomu luf działowych baterii głównej (w środkowej i dziobowej partii kadłuba), to zrekonstruowany „Król Dawid”, przy zanurzeniu równym konstrukcyjnej linii wodnej, zachowa zdolność do wyprostowania się z każdego przechyłu (w praktycznym zakresie, czyli nawet jeszcze do częściowego zalania pokładu). Naturalnie, pod warunkiem zachowania wodoszczelności oraz przy unieruchomionych obiektach i elementach wewnątrz kadłuba.

Niemal na pewno wynika z tego również, że dotychczasowe prognozy, oparte na wymiarach głównych „Króla Dawida”, a sugerujące znaczącą redukcję pokładów górnych, okazały się w sensie hydrostatycznym nadmiernie ostrożne. Wyniki obliczeń – same w sobie – oczywiście nie są jeszcze w stanie rozstrzygnąć tego dylematu, dają jednak swobodę co do konkretnego wyboru w różnych rekonstrukcjach tej jednostki, przynajmniej dla odpowiednio dobranego profilu oraz wystarczającej objętości zanurzonej części kadłuba.

.

Waldemar Gurgul

.
Co prawda dalsze uzupełnianie wątku nie było już planowane, niemniej reprodukowane niżej ilustracje mogą zostać uznane za przydatne uzupełnienie źródłowe w potencjalnych rekonstrukcjach okrętu.

Pierwsze cztery to reprodukcje obrazu A. Willaertsa z 1639 r., przedstawiającego bitwę pod Gibraltarem z 1607 roku. Wykadrowane okręty, o wielkości oraz konfiguracji zbliżonej do „Króla Dawida”, wydają się dobrze reprezentować „standard” dekoracyjno-kolorystyczny typowych okrętów z pierwszych dekad XVII wieku. Zgodna z inwentarzem wismarskim jest również konfiguracja ich takielunku – trzy poziomy żagli na grotmaszcie, dwa na fokmaszcie (zob. też il. Verbeecka w poprzedzającym wpisie o uzbrojeniu artyleryjskim „Króla Dawida”). Inwentarz wymienia również żagiel nadbukszprytowy (którego nie ma na wizerunkach), ten jednak normalnie nie służył do napędu, lecz miał charakter manewrowy, a był stosowany zwłaszcza w trakcie manewru podnoszenia kotwicy do sprawniejszego ustawienia się we właściwej pozycji względem wiatru.

Dwie mniejsze, żaglowe jednostki na bliskim planie (niewykadrowane, jedna z rufą okrągłą, druga – z pawężową), uzbrojone w kilka dział, mogą z kolei być kandydatami źródłowymi uwzględnianymi w rekonstrukcjach najmniejszych pełnomorskich jednostek polskich: „Roztockiej Szkuty” oraz „Sztokholmskiej Łodzi”.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Standard dekoracyjny ówczesnych statków (zarówno cywilnych jak i wojennych, tych o największym prestiżu jak i nawet tych najskromniejszych), obejmował również „obowiązkowe”, rzeźbione i zwykle malowane zwieńczenia wielu elementów strukturalnych: steru, pachołów, pionowych belek kołkownic itp. Nie chodziło tu wyłącznie o zaspokojenie potrzeb estetycznych, ale również o zabezpieczenie poprzecznych – narażonych na szybszą degradację – przekrojów. Poniżej kilka fotografii takich charakterystycznych ornamentów z epoki na skromnej, pospolitej fluicie z ok. 1650 r. (wszystkie fot.: MMT/Deep Sea productions).

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]
fot.: MMT/Deep Sea productions

.