www.timberships.fora.pl

Ramond · Dołączył: 06 Sty 2011 Posty: 94 Przeczytał: 0 tematów

W jaki dokładnie sposób flota liniowa maksymalizowała szansę wykrycia przeciwnika? Oczywiście wiem, że na rzecz floty liniowej działały mniejsze okręty - fregaty, korwety, slupy - 'oczy floty'. Czy istniały jednak jakieś sformalizowane sposoby ich użycia?

kgerlach

W zasadzie nie było sformalizowanych sposobów użycia lekkich jednostek dla rozpoznania na rzecz flot liniowców, z kilku ważnych powodów.
Po pierwsze, eskadry zazwyczaj cierpiały na brak takich okrętów, więc trudno byłoby opracować jakieś standardowe metody, kiedy przy danej flocie mogło być równie dobrze 10 fregat/korwet/slupów, pięć albo zero. Zostawiano to uznaniu i doświadczeniu admirała (komodora).
Po drugie, ważniejsze od rozpoznania bezpośredniego było rozpoznanie wywiadowcze – pozwalało na uzyskanie informacji daleko wcześniej, dużo przed ewentualnym spotkaniem. Dlatego BEZWZGLĘDNYM OBOWIĄZKIEM każdego dowódcy samodzielnego okrętu było zbieranie wszelkich możliwych danych (od załóg statków państw neutralnych, od rybaków, jeńców, szmuglerów, mieszkańców wybrzeży, konsulów) i ich rozprowadzanie (do umówionych punktów), a w najważniejszych przypadkach natychmiastowe ruszanie na poszukiwanie oficera starszego rangą, by mu te wieści przekazać. Stąd również dowódcy wielkich flot musieli ciągle używać swoich lekkich okrętów w charakterze jednostek łącznikowych, dlatego stale im ich brakowało do rozpoznania bezpośredniego.

Tym niemniej, chociaż nie było to zawarte w jakichś uniwersalnych instrukcjach czy rozkazach, pewne praktyki się rozwinęły i powtarzały dla tych przypadków, gdy akurat dowódca floty mógł sobie pozwolić na użycie większej liczby okrętów rozpoznawczych. Jeśli żeglowano w określonym kierunku, wysyłano w przód lekkie żaglowce rozstawione wachlarzem w taki sposób, by pokryć wszystkie kierunki spodziewanego spotkania przeciwnika, ale by równocześnie jednostki znajdowały się w odległości umożliwiającej komunikację sygnałami, bądź tworzyły łańcuch na taką komunikację pozwalający. Ten ostatni przypadek był szczególnie istotny, gdy nieprzyjaciel znajdował się w konkretnym porcie, więc nie potrzeba było go szukać, lecz nie znano jego zamiarów. Jeśli obszar poszukiwań był znacznie większy, a położenie przeciwnika stanowiło całkowitą niewiadomą, stosowano także wydzielanie eskadr rozpoznawczych operujących samodzielnie na różnych akwenach. Jednostki w tych eskadrach pojedynczo patrolowały wyznaczone wody, spotykając się o określonych porach w umówionych punktach, dla wymiany danych. Dzięki temu przeszukiwany obszar mógł być całkiem spory. Jeśli pozyskały ważne informacje, dowódca eskadry wysyłał jeden lub więcej swoich okrętów do sił głównych. Dawało to niezłe rezultaty, gdy siły główne stacjonowały w określonym miejscu (np. blokując jakiś port), gorzej, gdy też się przemieszczały, chociaż i w takich przypadkach starano się z góry przewidzieć i ustalić odpowiednie miejsca spotkaniowe (np. punkty zaopatrywania w słodką wodę, bazy remontowe, zatoczki chroniące prze sztormami itd.).
Przy dobrej pogodzie granica widzialności wynosiła podobno około 15 mil, więc nawet kiedy się nie rozdzielały, lekkie jednostki patrolowe mogły objąć zasięgiem obserwacji duży obszar. Np. dla 9 żaglowców rozmieszczonych obok siebie badany akwen mierzył 150 mil morskich, czyli połowę wybrzeża Portugalii!
Jeśli sytuacja nagle się zmieniała i dowódca floty musiał odwoływać swoje patrolowce, nie było większego problemu, gdy znajdowały się w zasięgu sygnalizacji. W przeciwnym wypadku musiał posyłać po nie swoje jednostki łącznikowe, z czym na ogół było bardzo krucho.
Krzysztof Gerlach

Ramond · Dołączył: 06 Sty 2011 Posty: 94 Przeczytał: 0 tematów

Dziękuję bardzo za odpowiedź.

kgerlach

Owszem, przecież napisałem, że:
Jeśli żeglowano w określonym kierunku, wysyłano w przód lekkie żaglowce rozstawione wachlarzem w taki sposób, by pokryć wszystkie kierunki spodziewanego spotkania przeciwnika, ale by równocześnie jednostki znajdowały się w odległości umożliwiającej komunikację sygnałami, bądź tworzyły łańcuch na taką komunikację pozwalający
oraz:
Przy dobrej pogodzie granica widzialności wynosiła podobno około 15 mil, więc nawet kiedy się nie rozdzielały, lekkie jednostki patrolowe mogły objąć zasięgiem obserwacji duży obszar. Np. dla 9 żaglowców rozmieszczonych obok siebie badany akwen mierzył 150 mil morskich, czyli połowę wybrzeża Portugalii!

Ramond · Dołączył: 06 Sty 2011 Posty: 94 Przeczytał: 0 tematów

Dziękuję bardzo, pytałem tylko aby się upewnić co do interpretacji Pana słów.

kgerlach

Warianty mogły być bardzo różne.
Przykładowy szyk brytyjskiej Floty Śródziemnomorskiej w 1797 r.:
siły główne w dwóch kolumnach, oddalonych od siebie o 8,5 kabla do 1 mili; prawa licząca 11 okrętów liniowych, lewa licząca 10 okrętów liniowych;
przed każdą z kolumn fregata rozpoznawcza, wzdłuż prawej kolumny dwie fregaty do powtarzania sygnałów;
na prawo w odległości 7,5 mili od prawej kolumny sił głównych wydzielona eskadra 7 liniowców;
na prawo (około mili) i w przód od czoła wydzielonej eskadry - fregata rozpoznawcza;
na prawo (około mili) i w tył od „zadka” wydzielonej eskadry - fregata rozpoznawcza;
między obiema fregatami rozpoznawczymi przy wydzielonej eskadrze - fregata powtarzająca sygnały.

Ta sama flota pod lordem St Vincent w marcu 1798 r.:
liniowce w dwóch kolumnach, oddalonych od siebie o 8,5 kabla do 1 mili; prawa licząca 16 okrętów i lewa licząca 15 okrętów;
przed każdą z kolumn fregata rozpoznawcza;
po nawietrznej w odległości 6 mil od bliższej kolumny zespół fregat rozpoznawczych;
między zespołem fregat rozpoznawczych a bliższą kolumną ustawione (równolegle do szyku kolumny) 3 jednostki do powtarzania sygnałów.

Ramond · Dołączył: 06 Sty 2011 Posty: 94 Przeczytał: 0 tematów

Dziękuję bardzo za przykłady!
Czy dysponuje Pan informacjami, jakie były odstępy między liniowcami w kolumnach oraz na ile przed kolumną szła fregata rozpoznawcza?

kgerlach

W obu podanych przeze mnie przypadkach odstęp okrętów w kolumnie określono na 2,5 kabla, a oddalenia fregat rozpoznawczych nie wyspecyfikowano. Przypuszczam, że w przypadku liniowców chodziło o względy bezpieczeństwa i łatwość manewrowania przy zachowaniu zwartości szyku marszowego, natomiast wyprzedzenie przez fregaty musiało być determinowane przez widoczność zależną od pogody - nie warto więc było jej narzucać. Sama przez się była rozumiana jako maksymalna odległość pozwalająca na skuteczną sygnalizację, zatem o każdej godzinie mogła być trochę inna.

Ramond · Dołączył: 06 Sty 2011 Posty: 94 Przeczytał: 0 tematów

Dziękuję bardzo.
Z ciekawości - z jakiej odległości można było odczytywać sygnały - przy dobrej widzialności, oczywiście?

kgerlach

Kiedy Nelson oczekiwał w 1805 pod Kadyksem na wyjście sojuszniczej floty, trzymał się poza horyzontem. Przy samym porcie ustawił fregaty Blackwooda, natomiast między nimi a głównymi siłami zamierzał usytuować trzy szybkie 74-działowce komandora Duffa, dla powtarzania sygnałów. Nakazał, aby zajęły miejsce "od trzech do czterech lig [9 do 12 mil morskich] od floty..." Przy złej pogodzie ten dystans miał być skracany, aby sygnały nadal były widoczne.

Ramond · Dołączył: 06 Sty 2011 Posty: 94 Przeczytał: 0 tematów

Dziękuję bardzo!