www.timberships.fora.pl

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za obie odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi Guy-François-Jean de Coëtnempren de Kersaint (07.06.1703 – 21.11.1759) oraz Bon-Chrétien de Bricqueville (20.10.1726 – 02.01.1803).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Guy-François-Jean de Coëtnempren, kawaler (potem hrabia) de Kersaint, urodził się 7.06.1703 w Kersaint koło Morlaix albo w Chateau-de-Brésal koło Ploudiry (siak czy owak na północy Bretanii). Ojcem Guya-Françoisa był Jacques de Coëtnempren, pan de Kersaint, a matką jego żona, Yvonne Catherine de Pentrez. Wstąpił do marynarki jako gardemaryn w lutym 1722. W okresie 1723-1725 odbył na 44-działowcu Griffon kampanię u wybrzeży San Domingo. Na 66-działowcu Grafton uczestniczył 20-26.07.1728 w akcji bombardowania Trypolisu. Został chorążym w październiku 1731. W 1737 służył na pokładzie 26-działowej fregaty Vénus, która w okresach 11.1737-10.1738 oraz 08.1739-03.1740 uczestniczyła w kampaniach przeciwko piratom berberyjskim Morza Śródziemnego i u wybrzeży Maroka. Kersaint przeniósł się do Luizjany, gdzie w latach 1738-1740 lub 1739-1740 uczestniczył w wojnie przeciwko Indianom Chickasaw. Awansował w maju 1741 na porucznika marynarki. Ożenił się 24.06.1742 z 19-letnią Jeanne-Armande-Marguerite Eustache de L’Ecluse. Mieli dzieci, w tym opisywanego już tu przeze mnie Guy-Pierre’a de Coëtnempren de Kersaint. Guy-François Kersaint otrzymał Order Św. Ludwika w 1742. W tym samym roku służył na 10-działowej korwecie Naiade, która przewiozła diamenty do Portugalii. W 1743 był oficerem 74-działowca Superbe, operującego na wodach kanału La Manche. W 1744 dowodził 16-działową korwetą Meduse, zajmującą się eskortowaniem konwojów i odpieraniem korsarzy z Guernsey, zanim nie wpakowała się we wrześniu na mieliznę koło La Hogue; korwetę ściągnięto z mielizny dopiero w październiku – nie nadawała się już do dalszej służby. W 1745 Kersaint objął dowództwo 32-działowej fregaty Renommée. Kiedy w 1745 francuski rząd dowiedział się o planowanym przez Brytyjczyków skoncentrowanym ataku na Louisbourg, natychmiast wysłał tam z depeszami jedną ze swych najszybszych fregat – właśnie Renommée. Kersaint przebił się w okolicach zatoki Chedabouctou (alias d’Aboutoux) przez brytyjską eskadrę blokadową komodora Warrena, ale napotkawszy 18.04.1745 przed Louisbourgiem na zespół złożony z brytyjskich (amerykańskich) żaglowców kaperskich, nie zdołał wejść do portu. Zaatakowany przez Brytyjczyków salwował się ucieczką. Za to w czerwcu 1745 zdobył u wybrzeży Nowej Fundlandii angielski statek z gubernatorem Nowego Jorku na pokładzie. Opuścił Brest 22.06.1746 w składzie ekspedycji wiceadm. de La Rochefoucauld, księcia d’Anville, wysłanej w celu odbicia Louisbourga oraz Port Royal (Annapolis Royal). Wyprawa, która doszła do wybrzeży Akadii/Nowej Szkocji 10-12.09.1746, zakończyła się katastrofą. Książę d’Anville zmarł na atak apopleksji, jego następca popełnił samobójstwo, a żołnierzy wytępił szkorbut i epidemia ospy. W czasie odwrotu wiele jednostek zostało wyłapanych przez Brytyjczyków. Jednak fregata Renommée, nadal dowodzona przez Kersainta, przedarła się do Lorient po uciekaniu 30.11.1746 przez jedenaście godzin przed dwiema brytyjskimi jednostkami z eskadry Ansona, co francuscy historycy lubią nazywać pokonaniem tych żaglowców. W czasie ucieczki Kersaint odniósł ranę. Mianowano go komandorem 1.01.1747. W latach 1748-1750 był kapitanem 64-działowca Alcide na Oceanie Indyjskim, wyróżniając się w akcji, podczas której komodor Bouvet przechytrzył i wymanewrował angielskiego kontradmirała Griffina, przerzucając wojska i zapasy mimo angielskiej przewagi. W 1751 Kersaint dowodził 64-działowcem Illustre w rejonie San Domingo. W 1755 był kapitanem 80-działowca Formidable, flagowego okrętu generała-porucznika de Macnémara. W 1756 z pokładu 74-działowca Intrépide dowodził małą eskadrą, która wyszła Brestu w grudniu, uderzyła na brytyjskie faktorie w Gwinei, a potem dostarczyła zapasy na Antyle. U wybrzeży Afryki wziął wiele pryzów, chociaż nie powiodła mu się próba zdobycia Cape Coast Castle. Atakowany w październiku 1757 koło San Domingo przez trzy liniowce brytyjskie zdołał je odeprzeć (on miał 3 liniowce silniejsze od angielskich, dwa mniejsze dwupokładowce i 2 fregaty, ale jego ruchy krępowała konieczność osłaniania konwoju zmierzającego z San Domingo do Francji), sam zostając przy tym poważnie ranny. Tuż przed końcem rejsu natrafił na ciężki sztorm, w którym Francuzi stracili w styczniu 1758 jeden liniowiec oraz dwa mniejsze dwupokładowce. Dowodząc 74-działowcem Thesée opuścił 11.11.1759 Brest w składzie floty marszałka Conflansa; pod jego rozkazami uczestniczył w bitwie pod Quiberon 21.11.1759; mimo sztormowych warunków chciał walczyć z atakującymi go liniowcami brytyjskimi i dlatego kazał pozostawić otwarte furty dolnego pokładu; kiedy podczas ucieczki musiał zrobić zwrot, jego okręt nabrał wodę przez furty i natychmiast zatonął z prawie całą załogą (zginęło około 630 ludzi, w tym kapitan) – uratowało się tylko 20.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Bon-Chrétien de Bricqueville (Briqueville), pan de Roncey i de Neuville au Plain, urodził się 20.10.1726 w Bretteville-en-Saire (koło Cherbourga). Był synem normańskiego szlachcica Wilhelma Antoniego (Guillaume-Antoine) de Bricqueville, pana Bretteville-en-Saire, oraz jego żony Magdaleny de La Motte de Pont Roger. Łączyły go więzy pokrewieństwa z markizem de la Luzerne, wiceadmirałem Ponantu. Bon-Chrétien de Bricqueville wstąpił do marynarki w 1743 jako gardemaryn. Otrzymał stopień chorążego w 1748. Awansował na porucznika marynarki w 1756. Podobno uzyskał rangę kapitana artylerii w 1762. Nagrodzono go Orderem Św. Ludwika w 1763. Został kapitanem fregaty w 1767. Awansował w 1772 na komandora (kapitana liniowca). Briqueville był też dyrektorem konstrukcji Marynarki Wojennej (razem z wybitnymi konstruktorami podpisywał dokumenty z inspekcji materiałów do budowy okrętów, np. 5.08.1776, 2.01.1777, wydawał opinie dotyczące wynalazków stoczniowych itp.) oraz członkiem akademii marynarki (przedstawiał raporty w latach 1770-tych). Jako dowódca 64-działowca Solitaire wyszedł z Brestu 7.07.1778 w składzie wielkiej floty generała-porucznika d’Orvilliers i walczył w nierozstrzygniętej bitwie pod Ouessant 27.07.1778. Dowodząc 74-działowcem Northumberland opuścił Brest 22.03.1781 w składzie eskadry generała-porucznika de Grasse, skierowanej na wody Antyli i Ameryki Północnej. Walczył 29.04.1781 w bitwie pod Martyniką, zawinął do Fort Royal 6.05.1781. Brał udział w bitwie pod Chesapeake 5.09.1781. W 1782 dowodził 32-działową fregatą Aigrette. Należał do założycieli francusko-amerykańskiego bractwa Orderu Cincinnatusa i oczywiście miał ten order. Awansował na szefa eskadry w 1784. W wieku 60 lat ożenił się 17.01.1786 w Breście z 49-letnią Marguerite Nicole Simon d’Hégry. Zmarł 2.01.1803 w Valognes (Normandia).
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuje za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi Claude Mithon (06.10.1725 – 23.03.1803) oraz Barthélémy de Trémigon (18.03.1732 – 16.04.1781).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Claude Mithon de Genouilly urodził się 6.10.1725 na San Domingo. Wg niestrudzonego badacza jego losów, Frédérica Pige, któremu zawdzięczamy większość faktów dotyczących rodzinnych i prywatnych aspektów życia tego oficera (można je sobie samemu przeczytać po francuski w sieci, w wielkiej obfitości i z odnośnikami źródłowymi), dokładne miejsce urodzenia Claude’a Mithon de Genouilly nie jest pewno – było to prawdopodobnie Petit-Goave lub Léogane. Rodzina Mithon pochodziła z Pikardii i miała w swoich szeregach flibustiera Charlesa Françoisa d’Angennes, ale sam Claude był synem głównego intendenta San Domingo, Jeana-Jacquesa Mithon de Senneville, od dawna zajmującego różne stanowiska w Indiach Zachodnich. Również rodzina ze strony matki, Marii Katarzyny (z domu Girard de Poyet), od ponad wieku związana była z Antylami. Claude odziedziczył po ojcu plantację trzciny cukrowej na San Domingo koło Léogane, posiadał też we Francji posiadłości przynoszące znaczne dochody. Wstąpił do marynarki wojennej 14.12.1743 w charakterze gardemaryna w Rochefort. Od 1744 służył na 56-działowcu Apollon w czasie wojny o sukcesję austriacką (1740-1748), brał udział w nieudanej i zakończonej ciężkimi stratami Francuzów wyprawie przeciwko wyspie Anguilla w 1744. W 1745 przeszedł na 30-działową fregatę Amphitrite, ale nie wiem, czy znajdował się na jej pokładzie, gdy zatonęła w lipcu 1745 koło Puerto Rico. W latach 1746-1747 służył na 30-działowej fregacie Mégère. Wchodził w skład załogi 48-działowca Severn, kiedy ten poddał się Brytyjczykom w bitwie pod Finisterre 25.10.1747. Z tej przyczyny znalazł się w angielskiej niewoli, ale zakończenie wojny już w następnym roku pozwoliło mu wrócić do Francji i na Antyle. Awansował na chorążego 1.04.1748. Ożenił się 19.09.1750 w Gy-les-Nonains ze swą bliską kuzynką (siostrą cioteczną), 20-letnią Françoise-Marguerite Leprevost-Duquesnel, bogatą dziedziczką. Już w niecały miesiąc po ślubie urodził się im pierwszy syn. W sumie mieli sporą gromadkę dzieci, z których prawie wszystkie zmarły w bardzo młodym wieku. Claude Mithon de Genouilly służył w 1752 na 50-działowej fluicie Seine, wówczas tylko okręcie portowym w Tulonie. Został porucznikiem 15.05.1756. Wchodził w 1756 skład załogi 74-działowca Capricieux. W latach 1756-1757 był oficerem 80-działowca Duc de Bourgogne. W czasie wojny siedmioletniej (1756-1763) po raz drugi dostał się do brytyjskiej niewoli, tym razem służąc od 1757 na 74-działowcu Prudent, który został zdobyty i zniszczony przez Anglików 27.06.1758 w Louisbourgu. W tym przypadku nie musiał czekać na uwolnienie do końca wojny, ale nie wiadomo kiedy to nastąpiło (najpóźniej w grudniu 1762). W czasie pokoju powierzono mu w listopadzie 1763 dowództwo 24-działowej fluity Garonne. W okresie 8.11.1763-8.07.1764 zrealizował rejs spod wyspy Aix do Gujany i z powrotem. Został zaraz wtrącony do więzienia wraz z bratem, Jacquesem-Louisem Mithon de Senneville, w wyniku licznych skarg złożonych na niego przez kapitanów statków handlowych, których obrażał. Przesiedział uwięziony w Rochefort od 12.08 do 10.09.1764. Odsunięto go czasowo na boczny tor, ale bogaczom zawsze wolno dużo więcej niż innym. Już od lipca 1766 do sierpnia 1768 nadzorował w Nantes budowę dwóch fregat. Od listopada 1767 do maja 1768 dowodził 14-działową fluitą Nourrice. W okresie 18.01-13.05.1768 przeszedł na niej z Tulonu do Rochefort. Osiągnął rangę kapitana fregaty 1.02.1770. Mianowano go komandorem (kapitanem liniowca) 18.02.1772. Równocześnie został 1.05.1772 kaptanem drugiego batalionu w Saint-Malo. Brał aktywny udział w wojnie o niepodległość kolonii brytyjskich w Ameryce. Dowodząc 60-działowcem Saint Michel walczył w bitwie pod Ouessant 27.07.1778. W 1779 był kapitanem 70-działowca Dauphin Royal, wyprawionego z Brestu na Martynikę (14.01-19.02.1779). Otrzymał 29.04.1779 stopień brygadiera sił morskich. Walczył w bitwie pod Grenadą 6.07.1779. Dołączył (stale na Dauphin Royal) do floty hrabiego de Guichen krótko po bitwie pod Martyniką 17.04.1780. W 1781 dowodził 74-działowcami Protecteur (należał do eskadry, która pod generałem-porucznikiem de Guichenem przeszła z Brestu do Kadyksu w czerwcu i połączyła się z flotą hiszpańską adm. Cordoby, by wrócić do Brestu 5.09) i Magnifique (należał do niefortunnie dowodzonej przez hrabiego de Guichen eskorty konwoju, rozgromionego przez kontradm. Kempenfelta w grudniu). Od początku 1782 był kapitanem 80-działowca Couronne. W lutym i marcu 1782 z powodzeniem eskortował w 1782 francuskie statki handlowe na wodach Antyli. Brał udział w bitwie koło Wysepek Świętych 12.04.1782, w której brytyjski adm. Rodney rozgromił Francuzów. Liniowiec Couronne sąsiadował w linii z flagowcem generała-porucznika de Grasse, ale – zdaniem francuskiego admirała – wolał uciec, niż wspomóc naczelnego dowódcę w walce z Anglikami. W 1783 Mithon de Genouilly dowodził w rejonie San Domingo 74-działowcem Pluton. Po powrocie de Grasse’a z niewoli (a nawet wcześniej) w marynarce francuskiej posypały się oskarżenia i kontroskarżenia ze strony wielu uczestników bitwy u Wysepek Świętych, chcących wskazać tych, którzy przyczynili się do klęski. Mithon de Genouilly, z wyżej wymienionych powodów uznany za najbardziej winnego (zdezerterował, opuszczając dowódcę w krytycznym momencie), otrzymał polecenie udania się do zamku Doullens, w którym przez cztery miesiące przebywał w areszcie. Jednak okazało się, że wizja bitwy w wersji de Grasse’a przez niewielu była podzielana. W rządzie i na dworze francuskim panowała wściekłość, że w ogóle te sprawy publicznie roztrząsano, kiedy wojna amerykańska zakończyła się w zasadzie ogólnym zwycięstwem Francji, a końcowe niepowodzenia na morzu chciano „zamieść pod dywan”. W rezultacie specjalna Rada wyższych oficerów (wśród nim byli de Guichen i la Motte-Piquet), która zebrała się w Lorient na początku 1784, wydała 21.05.1784 wyrok całkowicie uniewinniający Claude’a Mithon de Genouilly! W ramach rekompensaty za przykrości mianowano go 20.08.1784 szefem eskadry. Dostał też francusko-amerykański Order Cincinnatusa. Jednak po 1783 nie powierzono mu już żadnego dowództwa. W 1789 nie znalazł w ogóle miejsca w marynarce francuskiej zreformowanej w wyniku rewolucji. Jeszcze w 1791 ubiegał się o awans i zatrudnienie, ale daremnie. Żył na co dzień w okręgu Gy, pod rządami rewolucyjnymi stale podejrzany i ustawicznie kontrolowany, mimo że 14.08.1792 przysięgli z żoną deklarację wierności ideałom Rewolucji. W wyniku wyzwolenia Murzynów na San Domingo stracił dużą część fortuny. Zaadaptował się jednak do życia w nowych okolicznościach, był szanowanym członkiem miejscowej społeczności i dawał nawet dobrowolne datki na potrzeby kraju (10.11.1793, 9.05.1794). Od czasu do czasu wpadał do Paryża, co skończyło się uwięzieniem go 6.04.1794 przez Komitet Bezpieczeństwa Powszechnego. Apele mieszkańców i władz Gy oraz żony (plus lista wpłat na Rewolucję i jej rządców, jedna dokonana z aresztu) odniosły skutek – po prawie pół roku został uwolniony 1.10.1794. Kiedy w jego ramionach umierał jeden z braci, Charles Gabriel Mithon, który miał dwie córki z piękną panną Adelajdą Teodorą O’Lary, poprosił Claude’a o opiekę nad tymi dziećmi. Były kontradmirał, któremu do tego czasu zmarły wszystkie dzieci i wnuki, dokonał 26.12.1796 oficjalnego aktu adopcji. Chciano go jeszcze 4.02.1801 wybrać do rady miejskiej, ale odmówił z uwagi na podeszły wiek i słabe zdrowie. Zmarł 23.03.1803 w Gy.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Barthélemy-Evrard-Achille markiz de Trémigon, pan de la Ville-Rue, urodził się 18.03.1732 w Saint Méloir (w Bretanii). Był synem komandora Françoisa-Louisa de Trémigon (który wycofał się ze służby w 1764 przeszeregowany na szefa eskadry) oraz Marie-Agnès de Longueville, bratem porucznika zabitego w 1759 i innego komandora. Tym niemniej należał do grupy tzw. „oficerów niebieskich” marynarki francuskiej, czyli pochodzących z marynarki handlowej, osadzanych na podrzędnych stanowiskach i bardzo rzadko dochodzących do wyższych rang. Przez ponad 10 lat służył na statkach Kompanii Wschodnioindyjskiej. W marynarce królewskiej otrzymał 4.07.1761 bardzo niski stopień „kapitana brandera”. Jednak w dwa lata później został porucznikiem. W 1769 dano mu dowództwo 12-działowej korwety Vigilant i wysłano na Moluki, gdzie miał szukać cennych korzeni. Realizował tę misję co najmniej do końca września 1770. Awansował na kapitana fregaty w 1770. Osiągnął rangę komandora (dosłownie: kapitana liniowca) w 1772. Otrzymał Order Św. Ludwika. Najpóźniej w 1773 ożenił się z Madeleine-Renée-Françoise de Leveran. Mieli przynajmniej dwóch synów, w tym późniejszego hrabiego de Trémigon. Oficer tego nazwiska dowodził fluitą Laverdy, gdy rozbiła się w październiku 1777 u Ile de France. Jako dowódca 64-działowca Alexandre Barthélemy-Evrard-Achille de Trémigon wyszedł z Brestu 7.07.1778 w składzie wielkiej floty generała-porucznika d’Orvilliersa, ale (wbrew niektórym zestawieniom) nie walczył w bitwie pod Ouessant 27.07.1778, ponieważ już w nocy z 23 na 24 lipca oddzielił się niechcący od reszty zespołu i nie mogąc go odnaleźć wrócił do Brestu. Jego postępowanie badała rada wojenna pod przewodnictwem hrabiego de Guichena, jednak de Trémigon wyszedł z tego obronną ręką. W 1779 dowodząc tym samym okrętem wchodził w skład sił d’Orvilliersa, które wyszły z Brestu i połączyły się z flotą hiszpańską, realizując bardzo nieudaną względem brytyjskich okrętów wojennych kampanię. Mianowano go brygadierem sił morskich w 1779. W grudniu 1779 był kapitanem 64-działowca Bizarre na Oceanie Indyjskim. Kiedy w 1781 dowodził 74-działowcem Annibal w eskadrze komodora Suffrena, walczył w bitwie przy Porto Praya 16.04.1781 i zginął.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za obie odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi Jean-Louis-Charles Régis, markiz de Coriolis d'Espinouse (02.03.1725 - 1793) oraz Jean-Isaac-Timothée Chadeau, pan de la Clocheterie (23.02.1741 - 12.04.1782).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Jean-Louis-Charles-Régis de Coriolis, markiz d’Espinouse urodził się 2.03.1725 w Aix-en-Provence, w rodzinie prowansalskiej szlachty. Jego ojciec, Pierre de Coriolis de Villeneuve, markiz d’Espinouse, baron de Corbières (1677-1743), pełnił od 1712 funkcję prezydenta parlamentu Aix. Matka, Renée Charlotte Félicité de Vintimille du Luc (1683-1743), pochodziła z rodu hrabiowskiego (jej ojciec był królewskim namiestnikiem Prowansji, ambasadorem nadzwyczajnym w Szwajcarii i w Austrii). Jean-Louis-Charles-Régis zaczął służbę w marynarce w 1.07.1741 jako gardemaryn. Jednak wcześniej, jak bywało w zwyczaju w wielu szlacheckich rodzinach francuskich, został 29.05.1737 paziem Zakonu Szpitala Jerozolimskiego św. Jana i następnie kawalerem maltańskim. Otrzymał stopień porucznika 11.02.1756. Awansował na kapitana fregaty w 1764. Osiągnął rangę komandora 15.11.1771. W 1776 wysłano go do Tunisu z zadaniem przywiezienia do Francji ambasadora tego państwa. Dotarł do Tunisu 17.09.1776 z 34-działową fregatą Aurore i 18/20-działową korwetą Éclair, dowodzoną przez hrabiego Forbin. Coriolis d’Espinouse został w 1778 promowany do stopnia brygadiera armii królewskiej. Mianowano go w 1778 kapitanem 64-działowca Caton. W okresie 16.07-28.10.1778 przewiózł z Tulonu do Konstantynopola francuskiego ambasadora. Od maja 1779 dowodził 74-działowcem Destin, należącym do liczącej 30 liniowców floty generała-porucznika d’Orvilliers, która 3.06.1779 opuściła redę Brestu, by w okolicach Sisargas (Cizarga) połączyć się z siłami hiszpańskimi i potem wspólnie opanować wody kanału La Manche, co miało być wstępem do inwazji na Wyspy Brytyjskie. Po spotkaniu obu zespołów pod koniec lipca, ogromna flota francusko-hiszpańska liczyła 65 lub 66 liniowców, 16 fregat i 14 mniejszych jednostek. Wyprawa zakończyła się kompletną porażką, a przerzedzona szkorbutem flota wróciła do Brestu 14.09.1779. Coriolis d’Espinouse dowodził 74-działowcem César w bitwie pod Chesapeake 5.09.1781 i w starciach pod St Kitts 25/26.01.1782. Awansował na szefa eskadry 12.01.1782. Walczył 12.04.1782 w bitwie koło Wysepek Świętych (pod Dominiką), dowodząc 80-działowcem Duc de Bourgogne i małą eskadrą. W 1783 został komandorem Zakonu Szpitala Jerozolimskiego św. Jana. W wyniku dochodzenia z 1784 w sprawie przyczyn klęski Francuzów w bitwie pod Dominiką w kwietniu 1782, Coriolisa d’Espinouse uznano częściowo winnym nie uczynienia wszystkiego, co było w jego mocy, by wykonać rozkazy. Udzielono mu nagany, więc zrezygnował ze służby. Data śmierci nie jest pewna, Paweł Wieczorkiewicz pisał o roku 1788, dziś wskazuje się raczej na rok 1793, jednak to ustalenie z jednego tylko opracowania.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean-Isaac-Timothée-Pascal Chadeau, pan de La Clocheterie, urodził się 23.02.1741 w Rochefort, w pochodzącej z prowincji Saintonge rodzinie, która dała marynarce francuskiej cztery pokolenia oficerów. Ojciec Jeana-Isaaca, Isaac Chadeau de La Clocheterie, zginął w bitwie pod Finisterre 14.05.1747, kiedy był porucznikiem na 64-działowcu Serieux. Matka, Catherine Daniaud, przeżyła męża o pół wieku, przeżyła też Jeana-Isaaca. On natomiast wstąpił do marynarki królewskiej jako gardemaryn 4.07.1754. Służył na okrętach podczas wojny siedmioletniej (1756-1763). Został chorążym 17.04.1757. Wchodził w skład załogi 64-działowca Belliqueux, kiedy okręt ten został zdobyty przez Brytyjczyków 3.11.1758 w Kanale Bristolskim. W ten sposób trafił do niewoli, ale wrócił do Francji już w 1759 w ramach wymiany jeńców. Otrzymał stopień porucznika 18.08.1767. Został też (1.01.1768) porucznikiem w korpusie artylerii marynarki. W 1768 służył na Ile de France. Przyznano mu stopień kapitana fizylierów (w korpusie piechoty morskiej) 1.01.1770 i kapitana bombardierów (w korpusie artylerii marynarki) 1.07.1777. Dwa lata wcześniej (28.06.1775) otrzymał Order Św. Ludwika. Dowodząc (od maja 1778) 32-działową fregatą Belle Poule wsławił się we Francji 17.06.1778 zaciętą walką (sam odniósł dwie rany, w głowę i ramię) z brytyjską fregatą Arethusa, które to starcie (naprawdę nierozstrzygnięte, mimo że obie strony sobie przypisały zwycięstwo, przez rodaków de Chadeau de La Clocheterie wręcz celebrowane) de facto rozpoczęło jawny udział Francuzów w wojnie amerykańskiej 1775-1783. W nagrodę za swoją postawę we wspomnianym pojedynku okrętów, Chadeau de La Clocheterie awansował w 1778 na komandora (lub - co mniej prawdopodobne - tylko kapitana fregaty). Powierzono mu dowództwo 64-działowca Triton. W maju 1779 okręt ten należał do liczącej 30 liniowców floty generała-porucznika d’Orvilliers, która 3.06.1779 opuściła redę Brestu, by w okolicach Sisargas (Cizarga) połączyć się z siłami hiszpańskimi i potem wspólnie opanować wody kanału La Manche, co miało być wstępem do inwazji na Wyspy Brytyjskie. Po spotkaniu obu zespołów pod koniec lipca, ogromna flota francusko-hiszpańska liczyła 65 lub 66 liniowców, 16 fregat i 14 mniejszych jednostek. Wyprawa zakończyła się kompletną porażką, a przerzedzona szkorbutem flota wróciła do Brestu 14.09.1779. Dowodząc od stycznia 1780 okrętem 64-działowym Jason, La Clocheterie został skierowany w maju 1780 ku wybrzeżom amerykańskim, w składzie zespołu dowodzonego przez szefa eskadry de Ternaya, eskortującego do Ameryki korpus generała de Rochambeau. W lipcu 1780 siły te znajdowały się w Newport (Rhode Island). Pozostając w tym rejonie, Chadeau La Clocheterie na Jason brał udział w bitwie pod Chesapeake 16.03.1781 w eskadrze komodora des Touchesa. Operował w tej samej eskadrze bazującej w Newport, gdy jej dowództwo przejął (koło maja 1781) hrabia Barras de Saint-Laurent. We flocie generała-porucznika de Grasse walczył w starciach u wyspy St Kitts 25/26.01.1782. Dowodząc 74-działowcem Hercule zginął w bitwie u Wysepek Świętych 12.04.1782. Był żonaty z Luizą de Chavagnac.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za obie odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi Jean-François, du Pavillon du Cheyron (29.09.1730 – 14.04.1782) oraz Augustin du Chaffault (20.10.1732 – 22.07.1777).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Kawaler Jean-François du Cheyron du Pavillon urodził się 29.09.1730 w Périgeux. Jego rodzicami byli Jacques-Joseph du Cheyron, pan du Pavillon (1694-1769) i Marguerite de Féletz (zm. 1774). Miał 14 rodzeństwa. Wstąpił do armii lądowej w 1745, jako podporucznik w regimencie Normandii. Awansował na porucznika w 1747. Zdecydował się jednak na służbę w marynarce wojennej i został gardemarynem w Rochefort 8.05.1748. W 1750 zdobywał doświadczenie na 28-działowej fregacie Diane operującej na wodach kanadyjskich, w 1753 na 22-działowej fluicie Parham, wchodzącej w skład eskadry ćwiczebnej (eskadry ewolucji). Od wczesnych lat interesował się taktyką na morzu. Awansował na chorążego 23.05.1754. W 1755 służył na 64-działowcu Inflexible, należącym do eskadry generała-porucznika Macnemara, która 3.05.1755 opuściła Brest jako eskorta konwoju skierowanego do Kanady. W 1757 był na 64-działowcu Éveillé w eskadrze Duboisa de la Motte, zaopatrującej (wyprawa z Brestu od maja do listopada) Louisbourg. W 1759 na pokładzie 74-działowca Orient walczył w bitwie pod Quiberon (20.11). W 1760 znajdował się na pokładzie 74-działowca Intrépide w rejonie Martyniki. Otrzymał 15.01.1762 stopień porucznika. Odznaczono go Orderem Św. Ludwika 19.06.1771. W 1772 służył na 64-działowcu Alexandre, wchodzącym w skład eskadry ewolucji szefa eskadry d’Orvilliersa (może nawet jako okręt flagowy). Zespół ten opuścił Brest 28.05.1772 i krążąc u wybrzeży Portugalii, po wodach Zatoki Biskajskiej, u atlantyckich brzegów Francji, intensywnie ćwiczył, powracając do Brestu 6.09.1772. Pozwoliło to porucznikowi du Cheyron du Pavillon poczynić pierwsze studia do swojego późniejszego projektu nowej metody sygnalizacji.
Razem z Verdun de la Crenne przygotował memoriał, przeznaczony dla gardemarynów w Rochefort, na temat taktyki wojennomorskiej i nowego systemu sygnalizowania, oparty na metodzie wprowadzonej przez Bigota de Morogues. Zaaprobowany przez radę marynarki w Rochefort w czerwcu 1773, materiał ten przedstawiono ministrowi z przychylnymi raportami hrabiego d’Estaing. De Boynes (Sekretarz Stanu d/s marynarki 9.04.1771-20.07.1774) wezwał autora 21.01.1774, potem pokazał projekt specjalnej komisji. W marcu 1775 minister Sartine (Sekretarz Stanu d/s marynarki 24.08.1774-13.10.1780) zdecydował się wypróbować system w całej flocie.
W 1775 por. Jean-François du Cheyron du Pavillon dowodził 12-działową korwetą Sylphide, a w 1776 był kapitanem 74-działowca Zodiaque w eskadrach ewolucji dowodzonych przez de Guichena i du Chaffaulta. Próbowano wtedy jego system sygnalizacji i ostatecznie zaakceptowano jako regulaminowy. Du Pavillon awansował 4.04.1777 na komandora. W 1778 zaokrętował się na 100-działowiec Bretagne, flagowy okręt generała-porucznika d’Orvilliersa, w charakterze majora eskadry (odpowiednika brytyjskiego Kapitana Floty). Pełnił tę funkcję podczas kampanii 1778 i 1779 roku. Walczył w bitwie pod Ouessant 27.07.1778. Bronił naczelnego dowódcę, którego obarczono odpowiedzialnością za porażkę z 1779. Z końcem kampanii 1779 król Hiszpanii Karol III miał mu podobno proponować stanowisko oficera flagowego w swojej marynarce i dowództwo eskadry, ale du Pavillon odmówił.
Objął w 1780 dowództwo 74-działowca Guerrier (należał do eskadry, która pod generałem-porucznikiem de Guichenem przeszła z Brestu do Kadyksu w czerwcu i połączyła się z flotą hiszpańską adm. Cordoby, by wrócić do Brestu 5.09), potem 80-działowca Triomphant w eskadrze generała-porucznika Guichena (działała u wybrzeży Hiszpanii, Portugalii i u wejścia na kanał La Manche w składzie połączonej floty hiszpańsko-francuskiej pod adm. de Cordoba w okresie 22.06-5.09.1781). W grudniu 1781 był kapitanem flagowym markiza de Vaudreuil i walczył w starciu (150 mil na południowy zachód od Ouessant), w którym eskorta de Guichena pozwoliła brytyjskiemu kontradmirałowi Kempenfeltowi rozbić ważny konwój, a potem uległa rozproszeniu i zawróciła do Brestu. Tym niemniej akurat Triomphant należał do garści jednostek, którym udało się przedrzeć do Indii Zachodnich, gdzie dołączył do sił generała-porucznika de Grasse. W czasie bitwy u Wysepek Świętych 12.04.1782 Jean-François du Cheyron du Pavillon odniósł śmiertelną ranę – kula urwała mu lewą część głowy. Zmarł dwa dni później i pochowano go w morzu. Uroczysty pogrzeb celebrowano 2.05.1782 w Cap Français na San Domingo. Uchodził za wybitnego taktyka. Tuż przed otrzymaniem śmiertelnej rany ostro krytykował manewry zarządzane przez de Grasse’a w czasie niefortunnej bitwy, co mogło przyczynić się do późniejszej postawy wciąż dowodzącego z pokładu Triomphanta szefa eskadry de Vaudreuila. Sądząc po tym, że po śmierci du Pavillona król przyznał rentę siostrze i najstarszemu siostrzeńcowi, oficer ten nie był żonaty. Jak piszą Claude Forrer i Claude-Youenn Roussel, „mieszkańcy Wysepek Świętych do dziś twierdzą, że duch >kapitana bez głowy< pojawia się na miejscu bitwy.”
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Augustin du Chaffault (inaczej Marie-Auguste du Chaffault) znany jest właściwie (i to nie całkiem precyzyjnie) tylko z okoliczności swojej śmierci. Urodził się 20.10.1732 (lub dzień wcześniej) w Montaigu. Jego ojcem był Louis-Charles, hrabia du Chaffault (Duchaffault) de Besné, wówczas jedynie gardemaryn, ale ostatecznie (od 6.02.1777) generał-porucznik; za matkę miał Pelagię de La Roche-Saint-André, wnuczkę kontradm. Gillesa de La Roche-Saint-André. Augustin (Marie-Auguste) wstąpił do marynarki wojennej jako gardemaryn prawdopodobnie około 1747. Ożenił się w 1766 w Tiffauges z 22-letnią Marie-Aimée Jousseaume de La Bretèche (de La Bretesche). Mieli dwie córki. W marynarce doszedł do rangi komandora, był też kawalerem Orderu Św. Ludwika. Wg najpopularniejszej wersji zginął 27.07.1778 w bitwie pod Ouessant (w której jego ojciec dowodził strażą przednią i został poważnie ranny).
Jednak istnieje też opinia, że zmarł już 22.07.1775 w Montaigu, co wydaje się mało prawdopodobne. W każdym razie, jeśli przyjąć za zdecydowaną większością, że żył w lipcu 1778 i walczył pod Ouessant, to mimo rangi komandora nie dowodził żadnym okrętem. Ponieważ wiadomo, że był oficerem 80-działowca Couronne, flagowego okrętu swojego ojca, jest prawie pewne, że zajmował stanowisko porucznika. Być może na komandora awansowano go dopiero pośmiertnie. W ostateczności Augustin (Marie-Auguste) du Chaffault mógł pełnić rolę nadliczbowego ochotnika. Kula strzaskała mu kończynę, w wyniku czego zmarł.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskiej floty, są nimi Henri-François des Herbiers, markiz de L'Estenduère (06.06.1682 - 03.1750) oraz Henri-François de La Rochefoucauld, de Cousages (17.08.1716 - 07.03.1784).

Mam też pytanie osobne, w bitwie pod przylądkiem Spartel 20 października 1782 uczestniczył vice-admirał de Rochechouart, wpisując tę fraze w "wujka google", prawie nic nie mogłem dociec o jaką osobę może chodzić, w końcu odnalazłem że być może jest nim François-Charles de Rochechouart (27.08.1703 - 25.08.1784). Jeżeli się nie mylę, to proszę go opisać w następnej kolejności.
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Henri-François des Herbiers, markiz de l'Etenduère (nazwisko pisane czasem jako Desherbiers, tytuł w formach de Létenduère, de l'Estenduère, de l'Etanduère, u Wieczorkiewicza w postaci de Letanduere), urodził się w 1682 w Angers, w rodzinie związanej z morzem. Jego ojciec, Henri-Auguste des Herbiers, pan de l'Etenduère, był komandorem i kawalerem Orderu Św. Ludwika. W maju 1678 poślubił Marię Franciszkę Henriettę de l’Esperonnière. Henri-François był ich najstarszym dzieckiem. Już w wieku 10 lat służył na 54-działowym okręcie Téméraire dowodzonym przez stryja, Armanda des Herbiers. Z następnym dowódcą tego żaglowca przeniósł się na 68-działowiec Bizarre. Gardemaryn od 1697, Henri-François des Herbiers służył na różnych żaglowcach i na lądzie, zdobywając staż oraz poszerzając wiedzę teoretyczną. Został chorążym liniowca w 1703. Był chorążym na 4-działowej korwecie Prohibition, potem na 54-działowcu Gaillard. Na tym ostatnim walczył w bitwie pod Vélez-Malagą 24.08.1704 (jego stryj dowodził w tej bitwie 58-działowcem Arrogant) i odniósł ranę głowy. Odznaczył się podczas nieudanego oblężenia Gibraltaru. Dostał czasowo pod komendę 30-działową fregatę Etoile w eskadrze kontradm. Pointisa. Eskadra ta dała się zaskoczyć 9/10.11.1704 w Zatoce Gibraltarskiej brytyjskiemu zespołowi wiceadm. Leake – po długim boju pościgowym prawie wszystkie francuskie jednostki musiały wyrzucić się na brzeg i zostały zniszczone (dla Francuzów to bitwa pod Marbellą). Francuska wikipedia snuje długą i barwną opowieść o tym, jak to de l'Etenduère dwukrotnie powracał samowtór na swój żaglowiec by ostrzeliwać Anglików i podpalić fregatę (oczywiście wszystko z wielką skutecznością), jednak prawda wygląda w ten sposób, że oprócz małej tartany, to właśnie fregata Etoile wpadła w ręce Brytyjczyków i służyła przez lata w Royal Navy. Henri-François des Herbiers zaczął pełnić obowiązki porucznika w 1705. Był w tym charakterze na dowodzonym przez stryja 58-działowcu Arrogant (a nie Arragon, jak podaje francuska wikipedia – okrętu o tej nazwie francuska marynarka w ogóle nie miała) i razem z nim dostał się do niewoli, kiedy ów liniowiec został zdobyty przez Anglików pod Gibraltarem 21.03.1705. De l'Etenduère młodszy szybko uciekł (niezbyt elegancko wykorzystując dane słowo honoru) i wrócił do służby. Otrzymał oficjalnie stopień porucznika marynarki 1.11.1705. Zaokrętował się w 1706 na 70-działowiec Achille, wysłany w składzie eskadry Des Augiersa w rejs krążowniczy ku Wyspie Św. Heleny i wybrzeżom zachodniej Afryki. Zespół zdobył wiele holenderskich i brytyjskich statków handlowych na szlaku wiodącym z i do Indii Wschodnich. Po śmierci kapitana Achille, De l'Etenduère został mianowany przez Des Augiersa tymczasowym dowódcą tego okrętu. Potem służył na innych żaglowcach, w końcu w charakterze pierwszego oficera. Kiedy Duguay-Trouin formował swoją eskadrę (3 liniowce, poza tym 50-działowiec i dwa mniejsze dwupokładowce) do jednego z rejsów korsarskich w 1707, a za flagowiec miał okręt Achille, zaangażował de l'Etenduère’a jako drugiego kapitana tego liniowca. W rejsie tym współdziałał z drugą eskadrą, liczącą 8 jednostek. Francuzi napotkali 21.10.1707 koło przylądka Lizard konwój angielski eskortowany przez 5 okrętów. Doszło do bitwy, w której brytyjska eskorta umyślnie poświęciła się dla umożliwienia ucieczki osłanianym statkom (co się w większości udało). Tym niemniej dysponując ponad dwukrotną przewagą liczebną (14:5) i prawie dwukrotną przewagą w liczbie dział, Francuzi zmusili w końcu do kapitulacji 3 okręty angielskie, a jeden zatopili. De l'Etenduère służył w 1710 na fluicie lub 74-działowcu Elisabeth (marynarka francuska miała wtedy kilka jednostek tej nazwy). W 1711 przebywał na lądzie. W latach 1712-1716 brał udział, podczas pokoju, w wyprawie do Indii i prowadził prace hydrograficzne. W 1720 markiz de l'Etenduère został dowódcą 16-działowej fregaty Venus, wysłanej z misją hydrograficzną do Indii Wschodnich. W 1721 jako dowódca 44-działowej fluity Portefaix dokonał podobnej wyprawy hydrograficznej u wybrzeży Kanady – przy Ile Royale (obecnie Cape Breton) i w Zatoce Św. Wawrzyńca. Spisał się tak dobrze, że w 1722 i 1725 powierzono mu identyczne misje w tych samych okolicach, przy czym tym razem dowodził 44-działową fluitą Dromadaire. Poza tym ożenił się w 1723 z wdową Marie Olive Descoyeux, z domu Gaillard, córką komandora, komisarza marynarki. Mieli dwoje dzieci. Awansował na komandora w 1727. W 1729 zachorował na kamicę i wziął urlop z marynarki. W 1730 objął dowództwo 50-działowca Héros i dwukrotnie (1730 i 1733) wracał na nim na Rzekę Św. Wawrzyńca, by kontynuować swoje pomiary hydrograficzne i kreślić mapy. W 1736 mianowano markiza de l'Etenduère komisarzem generalnym artylerii w departamencie Rochefort. Od 1739 czy 1740 dowodził 52-działowcem Mercure, jednym z okrętów floty 22 liniowców wiceadm. d’Antina, wysłanej z Brestu w maju 1740 ku wybrzeżom Ameryki dla wsparcia Hiszpanów, mimo że Francja w „Wojnie o ucho Jenkinsa” (trwającej od października/ listopada 1739) formalnie udziału nie brała. Przebywszy Atlantyk, markiz d’Antin odesłał dywizjon czterech liniowców, w tym Mercure, pod komodorem de L’Epinay, ku Martynice. Stąd miały udać się pod San Domingo, dla połączenia z resztą floty. Zostały one 18.01.1741 zaatakowane przez brytyjską eskadrę w pobliżu San Domingo (Hispanioli) pod pretekstem wzięcia za Hiszpanów. Mimo francuskich opowieści o heroicznej obronie i odparciu napastników z wielkimi stratami, w rzeczywistości szkody po obu stronach były niewielkie. Mercure otrzymał rozkaz powrotu do Brestu. Od 1742 markiz l'Etenduère pełnił funkcję dowódcy kanonierów marynarki w Dunkierce. Od 1744 korpus ten aktywnie uczestniczył w kilku oblężeniach na lądzie podczas austriackiej wojny sukcesyjnej. W 1745 promowano markiza do rangi szefa eskadry. W styczniu 1745 otrzymał rozkaz udania się do Brestu, objęcia tam komendy nad czterema okrętami i zapewnienia eskorty statkom kierowanym dla uzupełnienia zapasów na San Domingo. Po przybyciu do Indii Zachodnich ciężko zachorował i w końcu wrócił do Francji. W 1746 pomagał w ocenie stanu pozycji obronnych wzdłuż wybrzeży historycznych prowincji wokół La Rochelle (połączonych później w departament Charente-Inférieure). Opuścił 17.10.1747 redę wyspy Aix jako dowódca eskorty (9 liniowców i fregata) wielkiego konwoju (252 żaglowce) – jego flaga powiewała na 80-działowcu Tonnant. Napotkawszy 25.10.1747 (dla Anglików 14.10) w pobliżu przylądka Finisterre silniejszą eskadrę brytyjską (12 liniowców i dwa 50-działowce) kontradm. Hawke, którą początkowo wziął za część swojego konwoju, postanowił zrobić wszystko dla osłonięcia statków. Odesłał z nimi jeden liniowiec i fregatę, z pozostałą ósemką przeciwstawiając się 14 jednostkom brytyjskim. Wynikiem był pogrom Francuzów, którzy stracili 6 liniowców (!) – tylko dwa zdołały uciec, w tym Tonnant. We Francji różnie patrzono na postawę kontradmirała – z jednej strony jego osobista odwaga i poświęcenie (odniósł dwie rany) nie ulegały kwestii, wielce doceniano fakt, że praktycznie cały konwój ocalał, zaś francuskie załogi walczyły bardzo dzielnie; z drugiej strony utrata 6 liniowców była dla marynarki poważnym ciosem, zaś toczenie w szyku liniowym bitwy z góry przegranej przy takiej dysproporcji sił świadczyło o braku wybitniejszych zdolności taktycznych. Poza tym Hawke zdążył wysłać ostrzeżenie do komodora Pococka operującego w rejonie Wysp Podwietrznych i w rezultacie brytyjskie krążowniki i jednostki korsarskie przechwyciły jednak 30-40 żaglowców z bardzo teraz słabo bronionego konwoju. L'Etenduère służył potem jako dowódca eskadry z Rochefort. Otrzymał komandorię Orderu Św. Ludwika i wysoką pensję. Zmarł w Rochefort 26.03.1750.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Henri-François de La Rochefoucauld, hrabia de Cousages, urodził się w 1716. Pochodził z arystokratycznej rodziny. Jego ojcem był Henri de La Rochefoucauld, hrabia de Cousages, a matką - Marie Anne Henriette Plaisant de Bouchiat. Podczas polskiej wojny sukcesyjnej (1733-1738) Henri-François służył w piechocie. Był porucznikiem w trakcie oblegania Philippsbourga (twierdzy nad Renem) w 1734. Następnie przeniósł się do marynarki wojennej. Wstąpił do korpusu gardemarynów w Tulonie 1.02.1735. W tym samym roku zaczął zdobywać staż na 64-działowcu Borée, który w okresie 5.09.1735-26.01.1736 krążył po Morzu Śródziemnym w składzie eskadry markiza d’Antin. W 1736 hrabia de Cousages zaokrętował się na 30-działową fregatę Zephyr, wysłaną ku wybrzeżom afrykańskim dla zwalczania piratów z Salé. W 1738 pełnił funkcję chorążego kolejno na 74-działowcu Ferme i na 14-działowej korwecie Sibylle, operujących na Morzu Śródziemnym. Otrzymał potwierdzenie stopnia chorążego pod koniec 1738. Został przeniesiony do Rochefort. Służył na 42-działowej fregacie-liniowcu Néréide, 74-działowcu Juste, w końcu na 64-działowcu Fleuron w eskadrze markiza d’Antin. Od 1.04.1741 do 1744 miał stanowisko pomocnika majora sił morskich w Breście. W 1744 pełnił obowiązki porucznika na jednym z liniowców eskadry hrabiego de Roquefeuil, patrolującej w okolicach wyspy Ouessant. W 1745 przeszedł na 74-działowiec Juste i służył jako major eskadry markiza de Nesmond, krążącej przez pół roku między przylądkami Finisterre i Św. Wincentego. W 1746 otrzymał Order Św. Ludwika i wszedł w skład załogi 26-działowej fluity Northumberland, wysłanej 22.06.1746 z Brestu ku brzegom Akadii w składzie ekspedycji księcia d’Anville, o której wielkiej klęsce już wielokrotnie wspominałem. W lutym 1746 Henri-François de La Rochefoucauld, hrabia de Cousages, otrzymał formalnie stopień porucznika, a już w styczniu 1747 – komandora. Był drugim kapitanem na 60-działowcu Trident, dowodzonym przez markiza d’Amblimont i włączonym do eskorty ogromnego konwoju wysłanego w 1747 do Indii Zachodnich pod rozkazami markiza de l’Etenduère. W opisanej bliżej przy życiorysie tego ostatniego bitwie u przylądka Finisterre 25.10.1747 przejął w pewnym momencie komendę nad okrętem po ciężko rannym pierwszym kapitanie, ale w końcu musiał się poddać. Przebywał jako jeniec w Wielkiej Brytanii, wrócił do Francji dopiero w 1749, po zawarciu w 1748 pokoju w Akwizgranie, kończącego austriacką wojnę sukcesyjną. Henri-François de La Rochefoucauld dowodził następnie 24-działowymi fregatami Émeraude i Mutine. W 1750 objął dowództwo 44-działowego liniowca-fregaty Junon w eskadrze kontradm. Macnemary, która przez Lizbonę, Kadyks, Algier i Tunis przeszła z Brestu do Tulonu, zawijając tam 19.10.1750. W 1752 hrabia de Cousages był kapitanem 48-działowego liniowca-fregaty Aquilon, który z 30-działową fregatą Fidèle odbył w okresie 30.12.1752-15.08.1753 rejs z Brestu na Martynikę i z powrotem, przez większą część tego czasu chroniąc francuski handel w rejonie Martyniki. W 1755 mianowano go dowódcą Gwardzistów Flagi Admiralskiej (wyborowa kompania gardemarynów) w Breście. Dowodził potem 50-działowcem Aigle, w 1756 w eskadrze generała-porucznika Macnemary. Na początku wojny siedmioletniej (1756-1763) był kapitanem 64-działowca Sphinx w eskadrze hrabiego de Conflans. W tym samym roku otrzymał rangę kapitana kompanii gwardzistów flagi admiralskiej. W 1758 dowodził 74-działowcem Courageux i mając pod swoimi rozkazami 64-działowiec Protée oraz dwie fregaty przeszedł w okolice Martyniki i San Domingo. W październiku 1764 awansował na szefa eskadry. Ożenił się 10.04.1766 z wdową Luizą-Franciszką Le Brun, z domu de Rochechouart, córką Jeana-Louisa de Rochechouart, oficera marynarki. Osiągnął 24.09.1769 rangę generała-porucznika sił morskich. Udekorowano go komandorią Orderu Św. Ludwika 9.12.1771. Otrzymał wielki krzyż tego orderu 25.08.1779. Awansował 7.07.1782 na wiceadmirała floty Lewantu. Zmarł 7.03.1784.

W bitwie koło przylądka Spartel uczestniczył generał-porucznik Étienne-Pierre wicehr. de Rochechouart, a nie wiceadmirał François-Charles de Rochechouart.

Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach