www.timberships.fora.pl

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuje za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi François -Jacques Meynne (06.11.1759 – 31.12.1807) oraz Joseph Allemand (16.12.1766 – 14.03.1849).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

François-Jacques Meynne (Meyne) urodził się 6.11.1759 w Dunkierce. Jego rodzicami byli Jean-Gilles Meynne (kapitan statków handlowych) i Anne-Monique Rosenquist. Zaczął służyć na morzu 25.05.1770 jako chłopiec okrętowy na statkach wysyłanych z Dunkierki do Marsylii, na Martynikę, San Domingo, Rouen, kończąc ten etap edukacji w grudniu 1777. Od marca do września 1778 był praktykantem na statku niewolniczym Flore wyprawionym z Dunkierki ku brzegom Afryki. Następnie zajmował od 20.08.1779 stanowisko porucznika na dunkierskich żaglowcach korsarskich: 18-działowym, 100-tonowym Commandant de Dunkerque (do października 1779), 24-działowym, około 550-tonowym Rohan Soubise (od kwietnia do czerwca 1780) oraz 9-działowym, 90-tonowym Jeune Dunkerquoise (od października do listopada 1780). W końcu sam został kapitanem jednostek korsarskich: od 21.08 do 24.10.1781 dowodził wyposażonym w Calais żaglowcem Moucheron; w okresach od 26.10.1782 do 17.03.1782 oraz od 6.07-2.08.1782 sprawował komendę nad dunkierskim żaglowcem 12-działowym Voltigeur. Po nastaniu pokoju podjął pracę na statkach handlowych. Od 15.09.1784 do czerwca 1786 służył w roli porucznika kolejno na żaglowcach Rosalie i Fortune, kierowanych z Dunkierki na Martynikę. Ożenił się 30.08.1785 w Dunkierce z Marie-Bernardine-Rose-Désirée Horeau. Otrzymał 22.02.1787 patent kapitana żeglugi wielkiej. Dowodził od 5.10.1787 do 12.12.1792 rozmaitymi statkami wysyłanymi z Dunkierki na Martynikę, z Martyniki do Dunkierki, z Dunkierki do Sète i z Dunkierki na San Domingo. Przyjęto go 14.01.1793 do marynarki wojennej w stopniu "nadliczbowego chorążego liniowca". Od 19 do 23.02.1794 przebywał na pokładzie 80-działowca Juste stojącego na redzie Brestu. Od 24.02 do września 1794 był "porucznikiem liniowca" na 38-działowej fregacie Dryade w Breście, a od 26.11.1794 do 16.02.1795 sprawował jej dowództwo. Od kwietnia do września 1794 Dryade po wyjściu z Brestu krążyła na Atlantyku oraz eskortowała statki między Brestem a Bordeaux. Od 20.04 do 16.06.1795 Meynne dowodził 14-działowym brygiem Pandour. Awansował 11.03.1795 do rangi "kapitana liniowca 3 klasy", a 21.03.1796 został "kapitanem liniowca 2 klasy". W okresach 11.04-12.09.1797 i 20.11.1797-9.01.1798 dowodził 14-działowym dunkierskim brygiem korsarskim Légère. Jednak data zdania przez niego komendy nad tym żaglowcem, podana przez Quintinów, może być mylna - Demerliac uważa, że kiedy Légère poddał się 4.04.1798 na Morzu Północnym brytyjskiemu slupowi Nautilus, jego dowódcą był nadal François-Jacques Meynne. Od 6.03.1799 do 23.05.1800 dowodził 74-działowcem Jean Bart. Uczestniczył w rejsie floty wiceadm. Bruixa z Brestu na Morze Śródziemne i z powrotem (25/26.04.-8.08.1799). Ponownie dowodził okrętem Jean Bart w okresie 4.08.1800 - 8.03.1801. Kierował wyposażaniem flotylli na kanale La Manche od 20.06 do 23.08.1801. Był kapitanem 32-działowej fregaty Infatigable od 9.11.1801 do 26.10.1802. W okresie 16-18.12.1801 przeszedł na niej (dowodząc małą eskadrą, złożoną w sumie z dwóch jeszcze fregat i dwóch korwet) z Hawru do Cherbourga. Przewiózł żołnierzy z Cherbourga (wyjście 24.12.1801) do Cap Français (na San Domingo) via Torbay, Dover, Dunkierkę i Vlissingen. Tak dziwaczna trasa - dokładnie w przeciwnym kierunku, licząc z Cherbourga do Cap Français! - wynikła oficjalnie z burz i przeciwnych wiatrów, a nieoficjalnie z powodu zamieszkiwania Franciszka-Jakuba Meynne we Vlissingen (czy raczej w Dunkierce?). Utrzymywano, że miał ochotę dobrze się pożegnać z żoną przed wyprawą w tropiki, lecz ministra marynarki mało szlag nie trafił i był podobno bliski pozbawienia tego oficera komendy. Ostatecznie Meyenne dotarł jednak do San Domingo. Wyprawiony stamtąd z misją do Hawany, w końcu wrócił z Cap Français (był tu na redzie jeszcze późną jesienią 1802) do Brestu. Zatrudniono go na lądzie w Dunkierce jako inspektora służb konskrypcyjnych marynarki wojennej (od 10.04 do 13.06.1803). Był też członkiem komitetu pierwszego okręgu morskiego d/s wyposażenia flotylli inwazyjnej (od 14.06 do 22.12.1803). Powierzono mu 23.12.1803 dowództwo jednostek flotylii zebranych w Ostendzie. Jego proporzec komodora powiewał nad: 1/3-działową korwetą rybacką Vigilant do 21.01.1804; 1/3-działową korwetą rybacką Chien Marin do 1.03.1804; kutrem (transportowcem) Parfait do 19.06.1805; transportowcem (szkutą) Marc; 12-działowym pramem Ville de Montpellier do 21.12.1805 i 2-działową kanonierką nr 83 do 7.03.1806. Został oficerem Legii Honorowej 14.06.1804. Od 8.03.1806 dowodził w Rochefort 40-działową fregatą Armide. Musiał jednak zdać jej komendę już 23.08.1806 z powodu choroby. Zmarł 31.12.1807 w Breście.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Joseph Allemand urodził się 16.12.1766 w Tulonie. Jego rodzicami byli Joseph Allemand (kanonier) i Anne-Rose Consauve. Zaczął służyć w marynarce wojennej 5.06.1777 jako ochotnik na fregacie 26/30-działowej Mignonne, wysłanej z Tulonu na wody Lewantu, skąd wróciła w czerwcu 1778. W tym samym charakterze służył od sierpnia 1778 do czerwca 1779 na 34-działowej fregacie Aurore (w tym czasie operowała do 28.10.1778 w eskadrze kawalera de Fabry atakującej brytyjską żeglugę na Morzu Śródziemnym w oparciu o bazę w Tulonie; 20.01.1779 odbiła z rąk Anglików handlową tartanę i doprowadziła ją do Tulonu; 30.05.1779 dotarła do Malty w eskadrze Bomparta) oraz od sierpnia 1779 do stycznia 1781 na 80-działowcu Triomphant. Ten ostatni okręt należał do eskadry generała-porucznika de Guichena, która 28.09.1779 wyszła z Tulonu i przeszła do Kadyksu, potem do Brestu, a od 2.02.1780 do 22.03.1780 przepłynęła z Brestu na Antyle, eskortując 83 transportowce. Dzięki temu Allemand brał udział w bitwach z brytyjską eskadrą adm. Rodneya koło Dominiki 17.04, 15 i 19.05.1780. Eskadra de Guichena, a w jej składzie Triomphant, wyruszyła 16.08.1780 z Cap Français na San Domingo osłaniając wielki konwój i dotarła do Kadyksu 24.10.1780. Pod wiceadm. d'Estaing wróciła (7.11.1780-3.01.1781) stąd do Brestu. Od maja do grudnia 1781 Allemand służył w Breście na 110-działowcu Terrible, a od stycznia do kwietnia 1782 na 110-działowcu Invincible, remontowanym w Breście po klęsce osłaniającej konwój eskadry (był w niej zarówno Terrible, jak Invincible) generała-porucznika Guichena w starciu z kadm. Kempenfeltem i poturbowaniu jej przez sztorm (9.12.1781 - 9.01.1782). Od kwietnia 1782 do lipca 1783 Allemand należał do załogi 32-działowej fregaty Aigrette, wysłanej z Brestu dla krążenia po Zatoce Baskijskiej i potem na Antylach. Od 18.05.1784 do października 1785 był pomocnikiem pilota na 20-działowej korwecie Brune, skierowanej na wody Lewantu. Od 2.05.1786 do września 1787 służył jako drugi pilot na 40-działowej fregacie Junon, wyposażonej w Tulonie do udziału w ćwiczeniach eskadry ewolucji i uczestniczącej 24.06.1786 w rewii morskiej w Cherbourgu, zorganizowanej dla Ludwika XVI. Potem jednostka ta została wysłana w październiku 1786 ku Złotemu Wybrzeżu, by założyć kolejną umocnioną faktorię dla handlu niewolnikami i operowała u brzegów Afryki do czerwca 1787. Allemand był od listopada 1787 do stycznia 1789 drugim pilotem na 32-działowej fregacie Alceste, wysłanej z Tulonu na wody Lewantu dla zwalczania tamtejszych piratów/korsarzy. Od 3.05.1789 do października 1789 był pilotem na 14-działowym brygu Tarleton, skierowanym z Tulonu dla patrolowania Zatoki Lwiej. Od 7.01.1790 do października 1790 znowu zajmował stanowisko drugiego pilota na 32-działowej fregacie Alceste, operującej we wschodnim rejonie Morza Śródziemnego. Od 4.10.1790 zatrudniono go w kompleksie stoczniowym Tulonu z rangą pierwszego pilota. Od 2.01.1792 był pilotem, a od 3.07.1792 "nadliczbowym chorążym liniowca" na 18-działowej korwecie Flèche. Jednostka ta w maju-czerwcu 1792 przemierzała Morze Śródziemne od Tunisu po Grecję (wyspę Cerigo). Następnie brała udział w walce przeciwko Korsykanom, w tym w oblężeniach Saint Florent i Bastii, gdzie Allemand dowodził baterią lądową. Quintinowie podkreślają jego sukcesy (jakoby udało mu się podpalić ogniem działowym fregatę brytyjską próbującą wpłynąć na redę), lecz zupełnie nie wyjaśniają, jakim cudem znalazł się na statku z jeńcami na wymianę ("kartelowym"), który wyszedł z Bastii 28.05.1794 i dotarł do Tulonu 9.06.1794. Tymczasem prawda jest taka, że 2.05.1794 korweta Flèche poddała się Anglikom w Bastii i Allemand stał się jeńcem. Ranny w szyję, nogę i stopę, został prędko odesłany do Tulonu na wspomnianym żaglowcu. Od 8.09.1794 do maja 1795 służył na 74-działowcu Conquérant, awansowany 28.02.1795 do rangi "porucznika liniowca". Jego okręt walczył w eskadrze kadm. Martina w bitwie pod Noli (pod Genuą) 13-15.03.1795. Od maja do lipca 1795 Allemand wchodził w skład załogi 74-działowca Mercure, którego trzeba było odesłać do Tulonu z powodu uszkodzeń, zaś od lipca 1795 do maja 1796 był znowu oficerem na Conquérant. Awansował 21.03.1796 na "kapitana fregaty". Nakazano mu 3.05.1796 opuścić Tulon i oddać się pod rozkazy generała głównodowodzącego we Włoszech. Ten powierzył mu dowództwo flotylli zgromadzonej na jeziorze Garda.
CDN.

kgerlach

W tej roli walczył Allemand aktywnie z Austriakami do 14.01.1797. Wtedy przeniesiono go do Wenecji. Nie mam szczegółowego opracowania "wodnej" części walk w rejonie jeziora Garda, lecz identycznym w nich udziałem chwalił się w swoich pamiętnikach Pierre Baste (9.07.1796 objął tam komendę nad 2-działową pół-galerą, a potem jakoby nad całą flotyllą na jeziorze, i też został w 1797 odesłany do Wenecji; jednak Baste miał wówczas jedynie rangę „chorążego liniowca”, więc nawet w pokręconym systemie francuskim doby rewolucji nie mógł wydawać rozkazów "kapitanowi fregaty"; stąd wersja z Allemandem jako głównodowodzącym wydaje się dużo bardziej prawdopodobna, choć w grę mogą wchodzić też niuanse z terminami). W Wenecji Allemand zajmował się wyposażaniem do służby 74-działowca Laharpe (ex-weneckiego) i objął nad nim komendę 14.11.1797. Wyekspediowano go jeszcze w listopadzie do Ankony, a stamtąd (z dwoma innymi liniowcami i korwetą pod ogólnym dowództwem Allemanda) na Korfu, gdzie przetransportował zapasy wojskowe. Państwo Quintin wspominają tylko tę misję, która wobec braku jakiegokolwiek przeciwdziałania musiała zostać uwieńczona sukcesem. Starannie unikają wzmianki o następnej, niemal identycznej, zakończonej zupełnie inaczej i o wynikłych z niej kłopotach osobistych Allemanda. Otóż niemal dokładnie rok później, 28.11.1798, trzy ex-weneckie liniowce, w tym Laharpe oraz grupa transportowców z około trzema tysiącami żołnierzy opuściły Ankonę w celu wzmocnienia garnizonu Korfu. Wyspa była jednak teraz blokowana przez Rosjan i Turków; tylko jeden z liniowców francuskich (Stengel) dotarł w połowie grudnia w okolice Korfu (do wysepki Fano, dla Greków Othoni), ale i tak zawrócił bez uczynienia czegokolwiek. Pozostałe nawet się nie zbliżyły i ostatecznie wszystkie zawinęły na bezpieczne (na razie) kotwicowisko do Ankony. Allemand został oskarżony o "niewypełnienie misji" i dopiero sąd wojenny z 3.06.1799 go uniewinnił. Wycofany w marcu 1799 z Ankony (bez liniowca Laharpe, który 19.05.1799 wpadł w tym porcie w ręce Austriaków), znalazł zatrudnienie na lądzie w Tulonie. Od 24.10.1799 był drugim kapitanem 74-działowca Généreux, flagowego okrętu eskadry kadm. Perrée, wysłanej z zaopatrzeniem dla oblężonego garnizonu francuskiego na Malcie. Pierwsze wyjście z Tulonu miało miejsce 26.01.1800, lecz na skutek awarii takielunku na Généreux trzeba było zawrócić do portu. Ponowne wypłynięcie nastąpiło 6.02.1800. Francuzi trafili jednak na eskadrę kadm. Nelsona i ulegli rozbiciu. Brytyjczycy, którzy pościg rozpoczęli o świcie 18.02, zdobyli transportowiec francuski i właśnie flagowy okręt kadm. Perrée - admirał zginął. Allemand dostał się do niewoli, ale przewieziono go tylko do Port Mahon i od razu wypuszczono na słowo honoru. Przybył do Tulonu na statku z jeńcami na wymianę 7.04.1800. Kazano mu opuścić Tulon 29.12.1800 i objąć dowództwo sił marynarki przydzielonych do francuskiej armii we Włoszech. Opuścił Mediolan 21.05.1801 i przejął w Ankonie komendę nad koszarami marynarzy. Od 14.07 do 12.08.1801 dowodził 18-działową korwetą Bull-Dog stacjonującą w Ankonie. Był adiutantem marynarki w Ankonie od 2.09 do 21.11.1801. Rozkazano mu wrócić do Tulonu, gdzie przybył 7.01.1802. Od maja do września 1802 służył w Tulonie na 74-działowcu Atlante. Od grudnia 1802 do września 1803 wchodził w skład załogi 80-działowca Indomptable. Od 2.09 do 7.12.1803 przewodniczył komisji sformowanej dla wyposażenia flotylli narodowej w szóstym okręgu morskim z siedzibą w Tulonie. Awansował 24.09.1803 na "kapitana liniowca 2 klasy". Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804, a oficerem tego orderu 14.06.1804. Dowodził w Breście 80-działowcem Alliance (14-25.03.1804), 74-działowcem Patriote (2.06-5.08.1804), 74-działowcem Ulysse (6.08.1804-11.04.1807). Od 15.02 do 19.04.1808 zajmował stanowisko adiutanta generała d'Aboville (gubernatora Brestu 20.04-14.10.1807). Mianowany 7.04.1808 komendantem 30 batalionu marynarki cesarskiej, zaokrętowanego na 74-działowcu Breslau, objął związane z tym obowiązki 8.08.1808 w Genui i dołączył do sił morskich w Tulonie. Od 12.11.1810 dowodził "30 ekwipażem wysokiej burty", ale zachował komendę nad Breslau do 24.06.1814. Potem ten okręt od 17.11.1814 doglądał. Został kawalerem Orderu Św. Ludwika 18.08.1814. W tym samym roku otrzymał Order Lilii. Przeniesiono go w stan spoczynku 9.12.1815. Zmarł 14.03.1849 w Tulonie. Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną, Marie Just, rozwiódł się; jego drugą żoną była Félicie-Hélène-Joséphine Arène.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie francuskich oficerów, są nimi Jean-Marie Le Brun (25.07.1749 - 06.12.1813) oraz Léonore Deperonne (06.01.1760 - 22.07.1805).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Jean-Marie Le Brun urodził się 25.07.1749 w Saint-Ségal. Jego rodzicami byli François Le Brun (chirurg marynarki) i Jeanne Legal. Zaczął służbę w marynarce królewskiej 5.09.1756 jako chłopiec okrętowy na 30-działowej fregacie Améthyste. Pozostał na niej do grudnia 1757. W 1757 fregata ta przewoziła żołnierzy na Martynikę. Od maja do grudnia 1764 przebywał w tym samym charakterze na 36-działowej fregacie Terpsichore, która 22.05.1764 wyszła z Brestu z 32-działową fregatą Danae w celu krążenia między Przylądkiem Św. Wincentego a Gibraltarem i zwalczania korsarzy z Salé. Od 1.02.1765 Le Brun w przerwach między kampaniami na morzu pracował w warsztatach stoczniowych w Breście. W roli ucznia pilota służył od maja do sierpnia 1766 na 64-działowcu Saint-Michel, od stycznia do września 1768 na 8/20-działowej gabarze Écluse, od maja do grudnia 1769 na 64-działowcu Solitaire, od września 1771 do sierpnia 1772 na 12-działowej korwecie Rossignol. Następnie był pilotem pomocniczym na 6/12-działowej fluicie Salomon (w okresie grudzień 1772 - wrzesień 1773) i na 32-działowej fregacie Flore (od czerwca 1774 do stycznia 1775). Zajmował stanowisko drugiego pilota od maja 1775 do kwietnia 1776 na 32-działowej fregacie Oiseau (w okresie 1.06-9.09.1775 w eskadrze ewolucji bitewnych, potem na Antylach), od kwietnia do października 1776 na 18/20-działowej gabarze Porteuse (na Bałtyku), od listopada 1776 do lutego 1778 na 32-działowej fregacie Indiscrète (na Antylach). Był pierwszym pilotem od lutego do kwietnia 1778 na 10-działowej korwecie Favorite (na kanale La Manche), od kwietnia 1778 do kwietnia 1781 na 64-działowcu Sphinx. Na tym ostatnim okręcie brał udział w bitwie pod Ouessant 27.07.1778, bitwie pod Grenadą w lipcu 1779, nieudanej ekspedycji przeciwko Savannah w 1779, starciach generała-porucznika de Guichena z flotą brytyjską adm. Rodneya w Indiach Zachodnich w 1780. Od maja do czerwca 1781 służył w charakterze pierwszego pilota na 64-działowcu Indien w eskadrze Brestu. Pełnił obowiązki kapitana nieuzbrojonego snowa (senau) Émeraude od 1.09.1781 do 18.07.1783. W lipcu 1783 był porucznikiem na 16-działowym brygu pocztowym Warwick. Ponownie zajmował stanowisko pierwszego pilota na 4/26-działowej fluicie Désirée (od sierpnia do września 1783), na 40-działowej fregacie Danaé (od marca 1784 do marca 1786, na Antylach) i na 6/20-działowej gabarze Barbue (od maja do lipca 1786). W listopadzie 1786 pełnił obowiązki kapitana 2-działowej gabary Boulonnaise, a od listopada 1786 do kwietnia 1787 zajmował to samo stanowisko na nieuzbrojonym lugrze Marie-Françoise. Awansował na "porucznika liniowca" 17.11.1792. Służył od marca do maja 1793 w Breście na 110-działowcu Républicain, potem od 26.05.1793 na 110-działowcu Terrible. Na tym ostatnim uczestniczył w klęsce z 13 Prairiala roku II (1.06.1794) we flocie Brestu kadm. Villareta de Joyeuse. Awansował 2.11.1794 na "kapitana liniowca 3 klasy". Pozostał na Terrible do 13.05.1795, po awansie zajmując na nim stanowisko drugiego kapitana. Brał udział w tragicznym Rejsie Wielkiej Zimy (29.12.1794 - 2.02.1795). Od 23.09.1795 dowodził 74-działowcem Fougueux. Otrzymał 21.03.1796 rangę "kapitana liniowca 1 klasy". Zdał komendę nad okrętem Fougueux 13.05.1796. Od 11.11.1796 do 7.05.1797 oraz od 11.07 do 1.10.1797 dowodził 74-działowcem Pluton (miał na nim wziąć udział w ekspedycji do Irlandii 1796/1797, ale został zmuszony w grudniu 1796 do powrotu do Brestu w wyniku awarii liniowca). W ramach reformy marynarki został 23.09.1800 cofnięty do stopnia "kapitana liniowca 2 klasy", a 22.11.1800 wpisany na listę oficerów nieaktywnych. Przeniesiono go w stan spoczynku 8.09.1803. Zmarł 6.12.1813 w Breście. Miał żonę, Anne Ricard.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Léonord (Léonore, Léonor) de Péronne (Depéronne) urodził się 6.01.1760 w Saint-Nicolas koło Granville. Jego rodzicami byli Hervey-Bernard (Henri-Bernard) de Péronne (koniuszy, senior de Haqueville czy Hacqueville) i Anne-Gabriele-Françoise Quinette de Loizelière. Rozpoczął pracę na morzu od zaangażowania się 29.03.1773 jako ochotnik na statku handlowym Reine Esther, na którym pozostał do października 1773. Potem służył od marca 1774 do października 1778 (w kilku rejsach z krótkimi przerwami) na żaglowcu Judith, na którym od 22.04.1777 zajmował stanowisko drugiego oficera. Od 7.04 do listopada 1779 był pierwszym oficerem na statku Princesse. Zatrudnił się na krótko (od 17.03 do 27.08.1780) jako chorąży na 20-działowej, 180-tonowej fregacie korsarskiej Revanche z Dunkierki. Od grudnia 1781 do sierpnia 1783 służył znów w charakterze pierwszego oficera na statku handlowym Pélerin. W okresie 29.05.1784 - czerwiec 1787 zajmował stanowisko drugiego kapitana na dwóch kolejnych statkach handlowych (Lucile i Sainte Louise). Ożenił się 23.12.1784 w Granville z 19-letnią Julienne (Julie-Anne)-Perrette Hugon de Haut-Mesnil (Hautmesnil). Mieli dzieci. Od 9.06 do sierpnia 1787 był ochotnikiem na królewskiej korwecie 20-działowej Perdrix. Od sierpnia do października 1787 ponownie zatrudnił się jako drugi kapitan statku Sainte Louise. Od 5.04.1788 do listopada 1789 dowodził statkiem Indécis, a od kwietnia 1790 do lutego 1793 był kapitanem statku Prudent. Został przyjęty 15.05.1793 do marynarki wojennej w stopniu "porucznika liniowca". Służył w maju 1793 na 80-działowcu Juste, od listopada do grudnia 1793 na 74-działowcu Brave, a w latach 1794-1795 na 38-działowej fregacie Carmagnole. Otrzymał 19.03.1795 komendę nad 18-działową korwetą Torche w Honfleur, od 1796 we Vlissingen. Awansował 22.09.1796 na "kapitana liniowca 2 klasy", zdał dowództwo Torche w lipcu 1797. Przejął 27.07.1797 dowodzenie w Rochefort 74-działowcem Révolution. Od 2.11.1797 dowodził 32-działową fregatą Fraternité, a od 10.03.1798 był kapitanem 40-działowej fregaty Coquille. Jednostka ta uczestniczyła w jednej z kilku niefortunnych ekspedycji francuskich do Irlandii, a konkretnie weszła w skład eskadry szefa dywizjonu Bomparda; Francuzom udało się przejść 16.09.1798 przez blokadę Brestu, ale zostali 11.10 dopadnięci na północ od zatoki Donegal przez eskadrę komodora Warrena i rozgromieni. Początkowo, 12.10, Brytyjczycy zdobyli flagowy 74-działowiec francuski Hoche koło Lough Swilly, po chaotycznej walce wielu żaglowców, poważnie uszkodzonych (po obu stronach) przez sztorm poprzedniej nocy i rozproszonych. Po dwóch godzinach poddała się też Coquille. De Péronne, wzięty do niewoli, szybko został wypuszczony na słowo, a potem formalnie wymieniony. Wyrok sądu wojennego z 27.11.1800 zwolnił go z wszelkiej odpowiedzialności za utratę fregaty. Otrzymał 9.04.1801 rozkaz udania się do Kadyksu i służenia pod rozkazami kadm. Dumanoira Le Pelley, który zajmował się wyposażaniem francuskich okrętów zablokowanych w Kadyksie i dowodził stacjonującym tam francuskim zespołem (6 liniowców, 2 fregaty, awizo). Między majem a sierpniem 1801 Dumanoir Le Pelley przejął w tym porcie cztery hiszpańskie 74-działowce (w tym Intrepido przemianowany pod nową banderą na Intrépide) i potrzebował do nich załóg. Po zawarciu preliminariów pokoju w Amiens 1.10.1801 i porozumieniu w sprawie zawieszenia działań wojennych 12.10.1801, Bonaparte postanowił zorganizować ekspedycję na San Domingo, aby ostatecznie (jak mu się zdawało) stłumić nadzieje Murzynów na wolność. Dumanoir Le Pelley najpierw przeprowadził pod koniec 1801 okręty francuskie (i odstąpione Francuzom przez Hiszpanów) z Kadyksu do Tulonu, potem brał w 1802 udział w wyprawie na San Domingo, czy raczej w jednym z wielu rzutów wyprawy. Dowodził z pokładu 80-działowca Formidable, a jednym z podlegających mu okrętów był wspomniany 74-działowiec Intrépide, którego dowódcą został w marcu 1802 kmdr de Péronne. Oba liniowce przywiozły z Rochefort na wyspę 2100 żołnierzy. Intrépide wyruszył 10.07.1802, dotarł do Cap Français 12.08.1802. Zastał tam już przybyłego nieco wcześniej Formidable. Od września 1802 marynarze Intrépide w coraz szybszym tempie wymierali na żółtą febrę. W październiku 1802 okręt ze zdziesiątkowaną załogą przeszedł do Saint-Louis na południu wyspy, ale w listopadzie musiał wrócić do Cap Français. W marcu 1803 brał udział w przewożeniu oddziałów z San Domingo przeznaczonych do zaatakowania wysepki Tortue (Tortuga). W 1803 wrócił do Tulonu, prawdopodobnie razem z Dumanoirem Le Pelley na Formidable, który zawinął do tego portu w lutym 1803. Okręt de Péronne'a pozostał w składzie floty tulońskiej, dowodzonej kolejno przez wiceadm. de Latouche-Tréville'a, kadm. Dumanoira Le Pelley i wiceadm. Villeneuve'a. De Péronne otrzymał oficerski stopień Orderu Legii Honorowej 14.06.1804. Intrépide odbył z flotą Villenueve'a całą znaną kampanię 1805 roku, od wyjścia z Tulonu 30.03, poprzez dotarcie pod Kadyks 9.04, dopłynięcie do Martyniki w połowie maja, zdobycie maleńkiej wysepki Diamant na początku czerwca, ponowny zwrot ku Europie koło 10 czerwca, aż po spotkanie przy przylądku Finisterre z eskadrą brytyjską wiceadm. Caldera 22.07.1805. Doszło wtedy do bitwy, w której de Péronne zginął już na początku.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Simont Billiet (Billette) (02.03.1766 - 05.07.1841) oraz Antoine-Marie-François Montalan (19.03.1767 - 22.03.1818).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Simon Billette zwany Billiet urodził się 2.03.1766 w Barbezieux. Jego rodzicami byli Pierre Billette i Marie André. Zaczął służyć na morzu jako chłopiec okrętowy na statku handlowym Jeune Pierre i pozostał na nim do września 1778. Od 30.11.1778 był z kolei chłopcem okrętowym na 74-działowcu Protecteur i uczestniczył na nim w kampanii antylskiej wiceadm. d'Estaing, walcząc w bitwach koło Wyspy Św. Łucji (15.12.1778) i koło Grenady 6.07.1779. Został nawet ranny w stopę odłamkiem. Zszedł z liniowca w grudniu 1779, a od 6.05 do października 1780 pływał już w roli chłopca okrętowego na statku handlowym Daubenton. Od 1.01.1783 do grudnia 1784 zatrudnił się jako marynarz na 10/20-działowej gabarze królewskiej Mulet. W marynarce handlowej był od 1.06.1786 do lipca 1787 porucznikiem na statku Comte de Puységur. W marynarce wojennej służył ponownie w charakterze marynarza od 29.11.1787 do października 1788 na okręcie pocztowym nr 8, kursującym między Bordeaux a Martyniką. Od 12.02.1789 do stycznia 1790 dowodził statkiem handlowym Nouvelle Rosalie. Od 2.12.1790 do stycznia 1792 był pierwszym pilotem na 40-działowej fregacie Pomone. Od 7.03.1793 do października 1793 zajmował stanowisko "nadliczbowego chorążego liniowca" na 74-działowcu Jean Bart w Lorient. Od 12.11.1793 do kwietnia 1795 był porucznikiem na 32-działowej fregacie Galatée, należącej do floty Brestu. Jednostka ta dołączyła 24.05.1794 do eskadry kadm. Villaret-Joyeuse'a i znalazła się w bitwie 14 Prairiala roku II (dla Anglików Sławnego Pierwszego Czerwca 1794), podczas której odholowała pod brytyjskim ogniem francuski 110-działowiec Terrible, pozbawiony masztów; od 3.06 wzmocniła bezpośrednią osłonę konwoju zbożowego z Ameryki, który dotarł do zatoki Bertheaume 11.06.1794. W lipcu 1794 Galatée współdziałała w rejonie Wysp Scilly w zdobyciu brytyjskiego slupa/brandera Hound (a nie Horn, jak błędnie u Roche'a) i wróciła do Brestu 17.07.1794; w nocy z 23 na 24.04.1795 fregata zatonęła w sztormie na skałach Penmarc'h - zginęło 200 ludzi, ale Billette znalazł się wśród 35 uratowanych. Od maja 1795 do marca 1796 służył na 74-działowcu Redoutable jako oficer manewrowy; wziął udział w bitwie pod Groix 22 i 23.06.1795. Od lutego do maja 1796 należał do załogi 40-działowej fregaty Méduse, która do marca 1796 transportowała żołnierzy i eskortowała konwój z Brestu do Cap Français. Od 20.05 do 18.08.1796 Billette dowodził 26-działową korwetą Doucereuse (najpóźniej w lipcu przemianowaną na Décius). Od 19.08.1796 sprawował komendę nad 44-działową fregatą Harmonie. Awansował 22.09.1796 na "kapitana fregaty". Wysłany na San Domingo, eskortował liczne żaglowce (ex-amerykańskie statki z żywnością, zdobyte przez francuskich korsarzy) między Jacmel (na południu wyspy) a Cap Français (na północy). Zaskoczony 16.04.1797 przez zdecydowanie przeważający zespół brytyjski (z sił wiceadm. Parkera na Jamajce), został zmuszony do wyrzucenia Harmonie na brzeg w okolicach Jean Rabel (czy trochę dalej na wschód, w Baie des Moustiques) i spalenia swojego okrętu. Odniósł przy tym dwie rany nogi. Dowodził potem od 10.05.1797 do stycznia 1798 (formalnie do 10.02.1798, ale w styczniu już jednostkę sprzedano) fluitą 18-działową Indien, na której przewiózł pasażerów z Cap Français, poprzez Hawanę do Ferrol. Kiedy Billette wrócił do Francji, 26.04.1798 sąd wojenny uniewinnił go z zarzutu utraty fregaty.
CDN.

kgerlach

Od 6.02 do 31.10.1799 Billiet był kapitanem 32-działowej fregaty Charente, mając pod swoją komendą jeszcze inną fregatę oraz korwetę; wpakował 31.10.1799 własny żaglowiec na mieliznę Kernevel u wejścia na rzekę Blavet (na podejściu do Lorient) i faktycznie go utracił, chociaż jednostkę ściągnięto jeszcze na wodę, zanim nie zatonęła ostatecznie w styczniu 1800. Okoliczności tej katastrofy nie mogły być jednak zbyt obciążające dla dowódcy, bowiem Billette od 3.08.1801 dowodził drugim dywizjonem flotylli inwazyjnej na kanale La Manche, ze swoim proporcem na 3-działowej kanonierce Insolente (do 25.08.1801), łodzi kanonierskiej nr 18 (od 26.08 do 17.09.1801), 3-działowej kanonierce Insolente (od 23.09 do 1.11.1801) i 3-działowej kanonierce Énigme (od 2 do 27.11.1801). Był kapitanem 20-działowej korwety Tactique od 19.06.1802 do 22.02.1804. Jednostka ta weszła w skład eskadry kadm. Leissèguesa (2 liniowce, 2 fregaty, 2 korwety), skierowanej na początku sierpnia 1802 pod Algier, aby położyć kres nadmiernie wygórowanym żądaniom deja; Francuzi przeszli następnie pod Tunis, a pod koniec września 1802 wrócili do Tulonu. Korwetę Tactique wysłano 2.12.1802 z Tulonu wraz z 16-działową korwetą Bergere do Konstantynopola; obie korwety zderzyły się 16.12.1802 , ale 6.01.1803 zawinęły do portu docelowego (Bergere w marcu przebywała na Cyprze, a w lipcu 1803 wróciła do Tulonu, jednak nie jestem pewny tych ostatnich dat dla Tactique). Billiet od 24.02.1804 dowodził 30-działową fregatą Incorruptible. Został kawalerem Legii Honorowej 14.06.1804. Incorruptible wysłano 17.01.1805 z Tulonu razem z 44-działową fregatą Hortense dla zwalczania angielskiej żeglugi. Jednostki te natknęły się o świcie 3.02.1805 u północnych wybrzeży Afryki na brytyjski konwój zmierzający z Malty do Anglii pod eskortą jednego okrętu moździerzowego (Acheron) i jednego slupa (Arrow). Brytyjskie jednostki wojenne ustawiły się między Francuzami a statkami konwoju, które uciekały na zachód. Francuzi, dysponujący ogromną przewagą, ruszyli w pościg. Do walki doszło wczesnym rankiem 4.02.1805 na północ od afrykańskiego przylądka Tenes i na południe od Balearów. W jej wyniku Arrow musiał się poddać, ale zaraz zatonął, a Acheron znajdował się po opuszczeniu bandery w takim stanie, że sami zdobywcy go spalili. Francuscy autorzy lubią pisać o tym, jak dowódcy ich obu fregat bardzo się wyróżnili, lecz w istocie siły były nadzwyczaj nierówne, a Francuzi zdobyli tylko trzy statki z tak zaciekle bronionego konwoju. Billette awansował 5.07.1805 na "kapitana liniowca 2 klasy". W 1805 dowodził dywizjonem 3 fregat i kilku lekkich jednostek w Genui. Otrzymał 21.06.1807 rozkaz przedostania się do Kadyksu, gdzie 7.08.1807 objął komendę nad 74-działowcem Argonaute, należącym do eskadry adm. Rosily-Mesros, zablokowanej w tym porcie przez Anglików od bitwy pod Trafalgarem. Kiedy Napoleonowi udało się zmienić sojuszniczych Hiszpanów w zaciekłych wrogów, Rosily-Mesros musiał poddać swoją eskadrę 14.06.1808. Billiet odniósł ranę ręki i stał się hiszpańskim jeńcem wojennym. Uciekł 17.03.1809 z hulka stojącego na redzie Kadyksu i przedostał się 3.04.1809 do Tangeru, gdzie mieszkał prawie przez rok, do 26.02.1810. Tego dnia mały żaglowiec przewiózł go do Conil de la Frontera, portu hiszpańskiego (na południe od Kadyksu) znajdującego się wówczas w rękach francuskiej armii okupacyjnej. Billette wrócił do Francji 25.07.1810. Mianowano go 12.11.1810 dowódcą "pierwszego ekwipażu wysokiej burty", czyli de facto załogi 118-działowca Austerlitz, stojącego od zwodowania w Tulonie. Objął te obowiązki 1.01.1811. Został oficerem orderu Legii Honorowej 25.07.1814. Otrzymał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Zdał komendę nad Austerlitz w grudniu 1814. Od 22.04 do 20.10.1815 dowodził 46-działową fregatą Médée. Przeniesiono go w stan spoczynku 9.12.1815. Zmarł 5.07.1841 w Barbezieux. Miał żonę, Estelle-Lucile Brinboeuf-Dulary.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Antoine-Marie-François Montalan urodził się 19.03.1767 w Lyonie. Jego rodzicami byli Jean-François Montalan (kupiec i fabrykant materiałów - złotogłowiu i jedwabiu - z Lyonu) oraz Marguerite (Jeanne-Marguerite) Gastaldy. Służył od 23.01.1787 na statkach Kompanii Indyjskiej. Był ochotnikiem na 700-tonowym Dauphin w rejsie z Lorient do Chin (wyjście styczeń 1787 - Ile de France - Kanton styczeń 1788 - powrót do Lorient lipiec 1788), chorążym na 581-tonowym Le Noir w rejsie z Lorient do Bengalu (wyjście 8.04.1789 - Bengal, Chandernagore luty 1790 - powrót do Lorient sierpień/wrzesień 1790), drugim kapitanem na 449-tonowym Actionnaire w rejsie z Lorient do USA (5.06.1791 - styczeń 1792). Przyjęto go do marynarki wojennej 12.02.1792 w stopniu "nadliczbowego chorążego liniowca". Od lutego do grudnia 1792 służył na 6-działowym lugrze-awizo Vanneau (w lutym jednostka ta, bazując w Cherbourgu, pełniła straż między Przylądkiem de la Hève a Saint-Malo), a od lutego do września 1793 na 32-działowej fregacie Résolue. Awansował 16.11.1793 na "porucznika liniowca". Był oficerem na 32-działowej fregacie Galatée, od listopada 1793 do marca 1794. Wchodził w skład załogi 80-działowca Sans Pareil w marcu 1794. Nie jest prawdą kolportowana w sieci informacja, jakoby był dowódcą fregaty Résolue w bitwie 23.04.1794 na południowy zachód od Guernsey. Od 19.03.1794 dowodził 30-działową korwetą Tourterelle. Między sierpniem 1794 a styczniem 1795 przechodził z Hawru do Brestu via Cherbourg oraz Saint Malo. Bazując w Saint Malo dokonywał rejsów krążowniczych po wschodniej części kanału La Manche. Natknął się 13.03.1795 koło przylądka Lizard na brytyjską fregatę 32-działową Lively (Quintinowie podają fałszywą datę 15.05.1795, szwendającą się niekiedy po literaturze francuskiej, bo taki błąd popełnił onegdaj historyk Troude). Mimo różnicy sił na swoją niekorzyść Montalan wdał się w walkę, prawdopodobnie przez pomyłkę albo ufając "tajnej broni" - Tourterelle miała - zdaniem Anglików - piec do rozgrzewania pocisków i użyła ich przeciwko Lively, powodując pożary. Kiedy Montalan zrozumiał, że stoi na straconej pozycji, próbował uciec, ale to się nie udało i musiał poddać korwetę po około półtoragodzinnym starciu (wg Anglików; wg Francuzów trzygodzinnym, albo nawet czterogodzinnym, w każdym razie po utracie 16 zabitych i 25 rannych). Awansował 21.03.1796 na "kapitana fregaty", a 20.05.1796 został uniewinniony przez sąd wojenny od zarzutu utraty Tourterelle. Objął 5.11.1796 komendę nad 32-działową fregatą Résolue i wziął udział w zakończonej klęską ekspedycji irlandzkiej (grudzień 1796 - styczeń 1797). W jej trakcie Résolue zderzyła się w zatoce Bantry z liniowcem i musiała zostać odholowana do Brestu przez inny okręt liniowy, a 2.03.1797 wycofana na remont. Montalan został 5.03.1797 dowódcą 32-działowej fregaty Sémillante oraz małej eskadry złożonej jeszcze z 32-działowej fregaty Fraternité i 30-działowej korwety Berceau. Obarczony zadaniem przetransportowania na San Domingo generała Hédouville, przeniósł swój proporzec na Fraternité na okres od 8.03 do 26.07.1798 (chociaż nie wszyscy się z tym zgadzają - zdaniem Roche'a znajdował się 29.04.1798 na redzie Brestu, dowodząc nadal Sémillante). Wg Quintinów wrócił do dowodzenia Sémillante dopiero 6.01.1799 (na pewno nie był kapitanem tej fregaty podczas kolejnej wyprawy irlandzkiej 16.09 - 26.10.1798). Wysłano go z Brestu na czele małej eskadry do Hiszpanii, z depeszami dla wiceadm. Bruixa, po powrocie tego ostatniego z Morza Śródziemnego. Kiedy Montalan w towarzystwie fregat Vengeance i Cornelie stał 9.04.1799 przy Belle Ile, szkwał uderzył w patrolujące w pobliżu dwie brytyjskie fregaty - 36-działową San Fiorenzo oraz 38-działową Amelia, łamiąc na tej ostatniej grotstengę oraz fok- i bezanbramstengę. Korzystając z okazji trzy francuskie fregaty ruszyły do ataku, wspierane przez kanonierkę i baterię nadbrzeżną na wysepce Hoëdic. Francuzi mieli zdecydowaną przewagę, więc ich wycofanie się po trzech godzinach ostrzału z dużej odległości stanowiło dla Brytyjczyków ogromne zaskoczenie. Atakujący posłużyli się częstą w tamtej epoce wymówką, jakoby wzięli brytyjskie jednostki za "strzyżone" liniowce. W każdym razie Sémillante po walce zawinęła do Nantes. Została 19.07.1802 wycofana do rezerwy.
CDN.

kgerlach

Montalan objął 27.09.1802 komendę nad 40-działową fregatą Vertu. Wysłano ją w 1803 z Rochefort do Genui, dokąd zawinęła 29.01. Załadowała tam 355 polskich żołnierzy Legionów, kierowanych na San Domingo. Rejs zajął 41 dni, dotarto do Port au Prince 27.03.1803. Na San Domingo Vertu transportowała wojsko do różnych punktów na wybrzeżu (np. część Polaków do Aquin), jak Tiburon, Cayes; wspomagała obronę Cayes, w okresie 7.05-11.05.1803 przeszła stamtąd do Port au Prince. Wiosną 1803 brała udział w odbiciu Gonaives z rąk murzyńskich powstańców (którzy zajęli tę miejscowość 22.10.1802), kiedy Montalan dowodził zespołem dwóch fregat i dwóch szkunerów. Awansował 24.09.1803 na "kapitana liniowca 2 klasy". W czasie kapitulacji Francuzów na San Domingo 30.11.1803 Vertu znajdowała się w Cap Français i przeszła pod brytyjską banderę, a Montalan stał się jeńcem Brytyjczyków, trzymanym na Jamajce do 22.03.1804. Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804 i oficerem tego orderu 14.06.1804. Wrócił do Nantes 12.07.1804. Od 20.06.1805 do 27.02.1806 zajmował stanowisko szefa militarnego Genui. Od 2.02.1808 do 3.04.1809 dowodził 80-działowcem Robuste, należącym do floty Tulonu. Od 7.04.1808 miał też formalne stanowisko dowódcy 20. batalionu marynarki cesarskiej (tworzącego właśnie załogę Robuste). Pod rozkazami wiceadm. Ganteaume wziął udział w operacji zaopatrzenia Korfu przez flotę z Tulonu wzmocnioną eskadrą kadm. Allemanda z Rochefort (wyjście 10.02.1808), podczas której jego okręt był flagowcem kadm. Cosmao; jednak w złej pogodzie większość jednostek z Tulonu, w tym Robuste, oddzieliła się od Ganteaume'a, który dotarł do Korfu 23.02 głównie z żaglowcami z Rochefort. Tymczasem Cosmao zawinął do Tarentu i miał nawet zamiar skierować się do Neapolu na zaproszenie napoleońskiego brata, ale dowiedziawszy się, że Ganteaume (który opuścił Wyspy Jońskie 25.02) go poszukuje, ostatecznie udał się na Korfu, gdzie admirałowie spotkali się 13.03. W rejs powrotny wyruszono 16.03, rzucono kotwice w Tulonie 10.04.1808. Nie jest prawdą informacja podana przez Quintinów, jakoby na początku 1809 Montalan na Robuste wziął udział pod rozkazami kadm. Cosmao w operacji zaopatrzenia wojsk francuskich w Barcelonie, a potem objął dowództwo 74-działowca Génois stojącego na redzie Tulonu. W rzeczywistości przeszedł na Génois 3.04.1809, ale udana ekspedycja kadm. Cosmao-Kerjuliena (którego flagowcem pozostał Robuste) ruszyła z Tulonu ku Barcelonie 24.04.1809, a Génois brał w niej udział. Montalan został 12.01.1810 mianowany dowódcą 21. batalionu marynarki cesarskiej, a 12.11.1810 dowódcą 21. ekwipażu wysokiej burty, co w obu przypadkach było napoleońskim picem, ponieważ i tak chodziło o załogę liniowca Génois. Zdał komendę nad tym okrętem w Tulonie 23.06.1814. Otrzymał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Umieszczono go na liście oficerów nieaktywnych 1.09.1814. Przeszedł w stan spoczynku 9.12.1815. Zmarł 22.03.1818 w Paryżu. Miał syna, ale nie udało mi się znaleźć informacji, aby miał również żonę.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Gabriel-Auguste Brouard (16.02.1760 - 01.02.1825) oraz Charles-Nicolas Lacaille (03.04.1754 - 14.08.1819).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Gabriel-Auguste Brouard urodził się 16.02.1760 w Croisic. Jego rodzicami byli Pierre Brouard (kupiec) i Marie Gireaudeau. Zaczął służbę na morzu w marynarce handlowej 17.01.1776 jako praktykant na statku Aimable Marie, wysłanym z Nantes na Gwadelupę i pozostał na nim do sierpnia 1776. Pływał potem do maja 1782 na różnych żaglowcach cywilnych, kierowanych z Nantes i Brestu na San Domingo i ku Nowej Anglii, awansując od chorążego (27.04.1777), poprzez drugiego porucznika (15.04.1779) do pierwszego porucznika (10.03.1781). Jeden ze statków, na których służył, został 13.08.1780 zdobyty przez Brytyjczyków. Od 3.07 do października 1782 Brouard był w marynarce wojennej drugim pilotem na transportowcu Aimable Rose, a od października do grudnia 1782 zajmował to samo stanowisko na 150-tonowym transportowcu Biron. Obie te jednostki wypożyczono od prywatnych właścicieli, wyposażono w Nantes i skierowano do żeglugi kabotażowej. Brouard przeniósł się znów do marynarki handlowej, otrzymując 8.12.1782 stanowisko drugiego kapitana (do grudnia 1783) statku Jeune Gabrielle, kursującego z Brestu na Martynikę. Zajmował do listopada 1792 rozmaite stanowiska oficerskie na żaglowcach handlowych i niewolniczych wysyłanych z Nantes na San Domingo i ku wybrzeżom Angoli. Przyjęto go 1.04.1793 do marynarki wojennej w stopniu „nadliczbowego chorążego liniowca” i powierzono komendę nad 16-działowym transportowcem Deux Associés. Awansował 22.11.1793 na „porucznika liniowca”. Od 5.03.1794 do października 1795 należał do załogi 74-działowca Montagnard, uczestnicząc w tym czasie w kolejach losu tego okrętu - bitwie eskadry kadm. Villaret de Joyeuse’a na Atlantyku 29.05.1794 (pozbawiony masztów Montagnard musiał być odholowany do Brestu przez fregatę), przejściu z Brestu do Tulonu (22.02 - 4.04.1795) w składzie eskadry kadm. Renaudina, przemianowaniu 18.05.1795 na Democrate, przemianowaniu 30.05.1795 na Jupiter, bitwie eskadry kadm. Martina pod Hyères (pod Fréjus) 13.07.1795, zdobyciu brytyjskiego 74-działowca Censeur i 30 statków z bardzo wartościowego konwoju lewantyńskiego 7.10.1795 w pobliżu Przylądka Św. Wincentego przez eskadrę komodora Richery. Brouard nie uczestniczył jednak w dalszym rejsie zespołu kadm. (od 17.02.1796) Richery ku Nowej Fundlandii, tj. 4.08.1796 (wyście z Kadyksu) - 5.11.1796 (zawinięcie do Rochefort), chociaż brał w nim udział Jupiter, bowiem oficer ten już 26.10.1795 objął dowództwo transportowca Constant Trader (na pewno jednego ze zdobytych statków angielskich), wysłanego do Gibraltaru w charakterze „okrętu kartelowego” z 400 brytyjskimi jeńcami; zmuszony do udania się do Anglii, Brouard wrócił do Brestu dopiero 12.04.1796. Od kwietnia do lipca 1796 dowodził 6-działowym brygiem/awizo Mouche. Awansował 19.06.1796 na „kapitana fregaty”. Od grudnia 1796 do października 1797 służył na 74-działowcu Pégase, uczestnicząc w niefortunnej ekspedycji irlandzkiej 16.12.1796-01.1797. Od 11.05 do grudnia 1798 dowodził na redzie Brestu 80-działowcem Formidable. Od 3.04 do 30.11.1799 oraz od 5.04.1800 do listopada 1801 służył na 44-działowej fregacie Cornélie, która wyszła z Brestu razem z fregatami Vengeance i Semillante, stoczyła 9.04.1799 koło Belle Ile nierozstrzygniętą (mimo przewagi sił francuskich) walkę z fregatami brytyjskimi San Fiorenzo i Amelia, przewiozła w 1801 z Lorient na Gwadelupę kadm. Lacrosse’a i wojska posiłkowe, wróciła do Lorient. Od 24.03 do 26.11.1802 Brouard dowodził 30-działową korwetą Berceau, a od 27.11.1802 do 11.03.1805 był dowódcą 44-działowej fregaty Didon. Awansował 24.09.1803 na „kapitana liniowca 2 klasy”. Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804 i oficerem tego orderu 14.06.1804. Od 11.03.1805 dowodził 74-działowcem Algésiras, okrętem flagowym kadm. Magona w Rochefort. Wysłany w maju 1805 ku Indiom Zachodnim, by wzmocnić flotę wiceadm. Villeneuve’a, dołączył do niej 4.06.1805 na Martynice. Walczył 22.07.1805 w bitwie koło Przylądka Finisterre. Chory, zszedł na ląd w Vigo 30.07.1805 i utracił komendę. Od 31.12.1806 do 1.06.1809 był kapitanem 118-działowca Majestueux, flagowego okrętu eskadry kadm. Allemanda z Rochefort. Eskadra ta przeszła (17.01-10.02.1808) z Rochefort pod Tulon, połączyła się z eskadrą wiceadm. Ganteaume, pomogła w realizacji zadania zaopatrzenia Korfu (luty-marzec) i wróciła do Tulonu 10.04.1808. Brouard objął 1.06.1809 komendę w tym porcie nad 110-działowcem Commerce de Paris, flagowym okrętem kadm. Cosmao-Kerjuliena. Dekret z 12.11.1810 zmieniał nazwę tego stanowiska na "dowódcę 46. ekwipażu wysokiej burty". Brouard zdał obowiązki 15.01.1812. Od 5.03.1813 do 30.06.1814 był dowódcą 22 ekwipażu flotylli w Tulonie. Potem pracował na lądzie w porcie Lorient. Dostał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Przeniesiono go na listę oficerów nieaktywnych 1.09.1814. Przeszedł w stan spoczynku 1.01.1816. Zmarł 1.02.1825 w Guérande.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Charles-Nicolas Lacaille (La Caille) urodził się 3.04.1754 w Paryżu. Jego rodzicami byli Nicolas-André Lacaille (woźny sądu monetarnego w Paryżu) i Marie-Françoise Boncorps. Studiował prawo, ale zaczął służbę na morzu w marynarce wojennej 7.06.1776 jako marynarz na 18-działowej gabarze Compas, wyposażonej w Lorient do żeglugi kabotażowej, pozostając na niej do sierpnia 1776. Został 6.12.1776 ochotnikiem na statku handlowym Kompanii Indyjskiej Trois Amis, skierowanym z Lorient do Indii i Chin (przez Ile de France i Ile de Bourbon), skąd wrócił dopiero w październiku 1778. Lacaille od 30.03.1779 do lipca 1780 służył na 54-działowcu Fier Rodrigue w charakterze oficera pomocniczego. Okręt ten eskortował konwoje do Ameryki, potem wszedł w skład eskadry wiceadm. d'Estaing, biorąc udział w zdobyciu Grenady (w lipcu 1779) i nieudanej operacji przeciwko Savannah (we wrześniu/październiku 1779). Postawa podczas walk o Grenadę przyniosła mu gratyfikację od króla i list pochwalny od ministra marynarki. Lacaille uczestniczył w kampanii kadm. Suffrena w Indiach Wschodnich (1781-1783) będąc od 21.05.1781 "pomocniczym porucznikiem fregaty" i służąc na 64-działowcu Saint Michel (od maja 1781 do lutego 1783) oraz 64-działowcu Ajax (od lutego 1783 do czerwca 1784). Walczył w bitwach pod Trincomalee 3.09.1782 i pod Cuddalore 20.06.1783, był podobno adiutantem Suffrena. Bezpośrednio po powrocie (?) do Francji pełnił funkcję zastępcy majora pomocniczego i majora eskadry w Rochefort. Po wojnie podjął 28.11.1783 pracę w marynarce handlowej w charakterze oficera na statku niewolniczym Comte d'Hector, wysłanym z Rochefort ku brzegom Angoli i na San Domingo. Był na nim do czerwca 1787. Mianowany w marynarce wojennej 8.10.1787 "podporucznikiem liniowca", służył na 16-działowej gabarze Gave (zatrudnionej w żegludze przybrzeżnej do listopada 1787 i w rejsie na San Domingo do września 1788). W przerwie ożenił się 29.07.1788 w Rochefort z Marie-Bonne-Louise Dumas. Od maja 1790 do stycznia 1791 był oficerem na 10/20-działowej gabarze Moselle, transportującej materiały marynarki z Bayonne do Brestu. Od 22.04 do 10.08.1791 dowodził statkiem handlowym Antoinette z Honfleur. Zaokrętował się w lutym 1792 w charakterze "chorążego liniowca" (od 26.02) na 32-działową fregatę Capricieuse i odbył na niej (do grudnia 1792) rejs na San Domingo, awansując 1.07.1792 do stopnia "porucznika liniowca". Od 28.01 (albo 5.02) do 17.07.1793 dowodził 10-działowym brygiem-awizo Espoir, zaś od 1.08 do 2.10.1793 korwetą Espérance. Awansował 29.01.1794 na "kapitana liniowca 2 klasy". Od 2.02.1794 dowodził 74-działowcem Heureux w eskadrze tulońskiej kadm. Martina. Brał udział w bitwach tej eskadry pod przylądkiem Noli (pod Genuą) 13.03.1795 i pod Hyères 13.07.1795. Awansował 19.06.1796 na "kapitana liniowca 1 klasy". Przez jakiś czas dowodził 74-działowcem Révolution. Po reorganizacji marynarki 23.09.1800 znów znalazł się w grupie "kapitanów liniowca 2 klasy". W 1802 sprawował komendę nad 40-działową fregatą Romaine. Dowodząc w 1802 zespołem lekkich jednostek pomagał siłom lądowym na Gwadelupie. We wrześniu 1802 był z Romaine na redzie Nowego Jorku. Wrócił do Francji. Wysłano go do Boulogne i postawiono na czele dywizjonu jednej z flotylli; pełnił w niej potem różnorodne zadania. Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804 i oficerem tego orderu 14.06.1804. Powierzono mu 1.01.1809 komendę nad 74-działowcem Tourville, który 21.02.1809 wyszedł z Brestu w składzie eskadry kadm. Willaumeza, i ostatecznie zakotwiczył z nią 26.02 na redzie wyspy Aix. W nocy 11/12.04.1809 w kotwiczące francuskie okręty (teraz dowodził nimi wiceadm. Allemand) uderzyły brytyjskie okręty (w tym jednostki eksplodujące i brandery) komandora Cochrane. Ranek 12.04 zastał eskadrę francuską rozgromioną, chociaż niemal nietkniętą, bowiem prawie wszystkie liniowce i fregaty jeszcze przed północą znalazły się na mieliznach, a część z tej grupy doznała rozmaitych uszkodzeń. Tourville utkwił w mule u wysepki Madame, unieruchomiony, ale bliski zbawczego ujścia Charente. Ostatecznie - podpalone przez własne załogi albo przez Brytyjczyków - spłonęły cztery francuskie liniowce. Płomienie rozświetlające je kolejnej nocy zmyliły innych Francuzów, przekonanych o zbliżaniu się następnej grupy jednostek zapalających, i spowodowały kolejny wybuch paniki. Przekonani o nieuchronnej zagładzie dowódca i marynarze liniowca Tourville w przerażeniu umknęli na ląd i powrócili (niektórzy, w tym Lacaille) dopiero po ponad dwóch godzinach, kiedy stało się jasne, że Anglicy się wycofują, a po rzekomych nowych branderach nie ma śladu. Pod wieczór 15.04 Tourville nadal pozostawał w zasięgu potencjalnego ognia nieprzyjaciela, ale zwierzchnik Cochrane'a, adm. Gambier, ani myślał robić czegokolwiek więcej, więc 16.04 nad ranem francuski liniowiec uwolnił się i oddalił. W sumie znaczna jednak klęska Francuzów wzbudziła wściekłość Napoleona (który wcześniej mędrkował, jak to jego admirałowie niepotrzebnie boją się angielskiego ataku, gdyż jest on na redzie Aix kompletnie niemożliwy) i trzeba było oczywiście znaleźć winnych. Ponieważ Allemand cieszył się ówcześnie protekcją Napoleona i ministra marynarki, nie pojawił się przed sądem wojennym nawet jako świadek. Oskarżono kilku kapitanów. Lacaille otrzymał 26.05.1809 rozkaz przekazania dowództwa okrętu i został aresztowany. Po rozprawie trwającej od 31.08 do 8.09.1809 uznano go winnym czasowego opuszczenia liniowca bez rozkazu, skazano na dwa lata więzienia, skreślono z listy oficerów marynarki i pozbawiono Orderu Legii Honorowej. Po kolejnych dwóch upadkach Napoleona, podczas pierwszej i drugiej restauracji Burbonów, Lacaille występował z odwołaniami od tego wyroku. Już komisja z 29.05.1814 wyrażała się przychylnie w jego sprawie (aczkolwiek głównie z uwagi na długoletnią i zaszczytną służbę), a ostatecznie 17.10.1816 lub 13.11.1816 Ludwik XVIII go "ułaskawił i zrehabilitował" (jakkolwiek nielogicznie by to brzmiało), przywracając do stopnia "kapitana liniowca" i przyznając pensję-emeryturę. Lacaille zmarł 14.08.1819 w Paryżu.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach