www.timberships.fora.pl

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi Jean-Baptiste-François Bompard (Bompart) (12.07.1757 – 06.03.1841) oraz André-Hector Maureau (29.11.1756 – 20.10.1819).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Jean-Baptiste-François Bompard (Bompart) urodził się 12.07.1757 w Lorient. Jego rodzicami byli Jean-Baptiste Bompard (supercargo w Kompanii Indyjskiej) i Magdaleine-Éléonore Sorbier (Sorbière). Od 22.04.1773 do lipca 1775 służył w charakterze ucznia pilota na statku handlowym Duc de Vrillière wysłanym z Lorient do Indii. Wstąpił do marynarki wojennej jako ochotnik 10.11.1776, okrętując się na 64-działowiec Éveillé należący do floty Brestu i pozostał na nim do grudnia 1777. Następnie od marca do grudnia 1778 wchodził w Breście w skład załogi 12/18-działowej korwety Écureuil. Mianowano go 8.03.1779 tymczasowym (na okres kampanii) "porucznikiem fregaty" na 74-działowcu Diadème, uczestniczącym w wojnie amerykańskiej na Antylach i na Atlantyku. Wziął udział w bitwie pod Grenadą 6.07.1779, w ekspedycji przeciwko Savannah we wrześniu 1779 oraz w starciu koło Fort Royal 18.12.1779, koło San Domingo 20.03.1780 i pod Dominiką 17.04.1780. Bompard dostał stały stopień "porucznika fregaty" 21.04.1781 i przeszedł na 110-działowiec Royal Louis, pozostając na nim bardzo krótko, do maja 1781. Od czerwca do października 1781 służył na należącym do floty Brestu 74-działowcu Guerrier, potem (od listopada 1781 do stycznia 1782) na 64-działowcu Alexandre, który w eskadrze generała-porucznika de Guichena wziął udział (częściowo rozbrojony) w niefortunej próbie osłony konwoju z Brestu (9.12.1781-9.01.1782), zakończonej rozgromieniem źle eskortowanego konwoju przez kontradm. Kempenfeldta. W sztormie, który nastąpił po ataku Anglików, Alexandre stracił grotstengę. Bompard był od marca 1782 do maja 1783 członkiem załogi 16-działowej gabary Guyane bazującej w Breście, a w okresach czerwiec 1784 - styczeń 1785 oraz maj 1786 - październik 1787 służył na królewskim okręcie pocztowym Courrier de New York, kursującym między Hawrem a Nowym Jorkiem. Awansował 26.08.1787 do stopnia "podporucznika liniowca". Wszedł w marcu 1788 na pokład 18-działowej gabary Lionne wyposażonej w Rochefort i pozostał na niej do listopada 1788. Został 1.01.1792 "porucznikiem liniowca" i od lutego do marca 1792 należał do załogi 20-działowej fluity Dromadaire, potem (od maja do czerwca 1792) - 6-działowego brygu-awizo Curieux w Breście. Otrzymał 1.01.1793 promocję do rangi "kapitana liniowca 3 klasy". Tego samego dnia podjął w Rochefort komendę nad 34-działową fregatą Embuscade. Zrealizował na niej rejs krążowniczy na Antyle i ku Nowej Anglii, chwytając szereg statków (około 60!). Bazował sobie podczas tych działań w neutralnym Nowym Jorku, co budziło zrozumiałą wściekłość Anglików. Przyjął w tym porcie wyzwanie komandora Courtenay, dowodzącego brytyjską fregatą 32-działową Boston i wdał się z nim 1.08.1793 w zacięty pojedynek fregat koło Sandy Hook; oba okręty poniosły poważne straty i miały ciężko uszkodzony takielunek; Courtenay zginął, a po siedmiu godzinach walki pierwszy oficer Boston nie widział innego wyjścia, niż oddalenie się z wiatrem; Francuzi podjęli pościg, ale po godzinie musieli go zaprzestać na skutek własnych ciężkich uszkodzeń. Po powrocie do Nowego Jorku Bompard wyjął wszystkie maszty na Embuscade. Był fetowany przez Amerykanów, miasto przyznało mu złoty medal. Fregata wróciła do Francji dopiero w następnym roku pod komendą porucznika Emériau razem z konwojem prowadzonym przez kontradm. Van Stabel (czerwiec - wrzesień 1794), a Bompard już 1.09.1793 objął w Nowym Jorku dowództwo 74-działowca Jupiter, przemianowanego w marcu 1794 na Montagnard, doprowadził go do Rochefort, a potem do Brestu, gdzie liniowiec wszedł w skład floty kontradm. Villaret-Joyeuse'a. Montagnard walczył w pierwszych starciach Prairiala roku II, ale nie wziął udziału w najważniejszej bitwie, 1.06.1794, bowiem już 29.05.1794 stracił maszty, oddzielił się od głównych sił, dołączył do zespołu kontradmirała Van Stabel i dotarł do Brestu na holu fregaty. Gdy Bompard wrócił do Rochefort 14.06.1794, został aresztowany za przyjęcie wyzwania kapitana fregaty Boston wbrew instrukcjom rewolucjonistów. Uwolniono go dopiero 8.11.1795 w wyniku wyroku sądu wojennego, już po obaleniu Robespierre'a. Awansował 22.09.1796 na szefa dywizjonu. Objął 26.07.1798 komendę nad 74-działowcem Hoche w Breście. Został postawiony na czele eskadry, złożonej jeszcze z 9 fregat i szkunera, obarczonej zadaniem przewiezienia do Irlandii 2900 żołnierzy generałów Ménage'a i Hardy'ego. Przy trzeciej próbie prześliznął się przez brytyjską blokadę Brestu 16.09.1798 i po doświadczeniu skutków sztormowego wiatru dotarł 11.10 w okolice przylądka Donegal, ale już 12.10.1798 uderzyła na niego koło Lough Swilly eskadra (3 liniowce i 5 fregat) komodora Warrena. Francuzi zostali rozgromieni, a chociaż niedobitki z ich zespołu były wyłapywane w kolejnych akcjach aż do 20.10, to sam Hoche, będący głównym obiektem ataku, musiał się poddać po blisko czterogodzinnej walce już 12.10. Ranny Bompart dostał się do niewoli, ale bardzo szybko go wypuszczono na słowo. Sąd wojenny w Breście całkowicie go uniewinnił z zarzutu utraty liniowca. Od 1.03.1799 do 20.04.1799 Bompart był kapitanem 80-działowca Formidable. Po zniesieniu rangi szefa dywizjonu przyznano mu 23.09.1800 stopień "kapitana liniowca 1 klasy". Nie będąc entuzjastą zamachu stanu generała Bonaparte z 9.11.1799 i rozczarowany degradacją (podobno Bruix obiecywał mu, że zostanie kontradmirałem), Bompard podał się w 1801 do dymisji pod pretekstem złego stanu zdrowia i braku sił. Została ona przyjęta 3.01.1802, lecz zainteresowany prędko się zorientował, że niezadowoleni z dyktatury Napoleona tracą środki do życia, więc złożył wniosek o przywrócenie do aktywnej służby. Tak się też stało z datą 19.11.1802. Znów dowodził 80-działowcem Formidable, tym razem od 20.12.1802 do 18.04.1803. Potem jednak jego zdrowie faktycznie się pogorszyło - nie mogąc służyć na morzu, przejął 25.04.1803 komendę nad koszarami marynarzy w Tulonie, następnie przeszedł do Étaples, gdzie od 29.09.1803 do 29.09.1804 dowodził jednostkami flotylli bulońskiej bazującymi na redzie tego portu; jego poporzec powiewał nad pinasą Nr 2. Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804 i oficerem tego orderu 14.06.1804. Przeniesiono go w stan spoczynku w 1808. Wrócił na lądzie do (umiarkowanej) atywności podczas Stu Dni Napoleona, o mało nie padł ofiarą tumultu antybonapartystów po Waterloo. Mimo tego Burboni odznaczyli go Orderem Św. Ludwika 17.08.1816. Został komandorem Legii Honorowej 19.06.1833. Zmarł 6.03.1841 w Saint-Nazaire.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

André-Hector Maureau urodził się w Rochefort 29.11.1756. Jego rodzicami byli Charles Maureau (wizytator folwarków królewskich, poborca admiralicji) i Françoise-Angélique Faurès. Służył na zmianę zarówno w marynarce handlowej, jak wojennej. Zaokrętował się 4.01.1773 w charakterze ochotnika na 12-działową korwetę królewską Sylphide, wysłaną z Rochefort na San Domingo, i pozostał na niej do lutego 1774. Od września 1774 do lipca 1775 był uczniem pilota na statku handlowym Grondeur, skierowanym z Bordeaux na Martynikę. Od października 1775 do lipca 1776 służył na tym samym żaglowcu jako oficer. W roli ochotnika zaciągnął się w styczniu 1777 na 64-działowiec Réfléchi w eskadrze Brestu i pozostał na jego pokładzie do maja 1777. Od października 1777 do lipca 1778 był oficerem na statku handlowym Prince de Paix, wysłanym z Bordeaux na San Domingo. Objął 23.12.1778 stanowisko porucznika na statku Veillon skierowanym z La Rochelle do Port-au-Prince, ale zdobytym przez Anglików 28.02.1779. Maureau został przyjęty 16.03.1779 do marynarki wojennej w tymczasowym stopniu "porucznika fregaty na okres kampanii" i pożeglował z Rochefort na Antyle w składzie załogi 22-działowej fluity Ménagère. Był obecny podczas bitwy pod Grenadą 6.07.1779. Służył następnie na 74-działowcu Protecteur (od kwietnia 1780 do marca 1781), a od marca 1781 na 64-działowcu Sphinx, wysłanym z Brestu do Indii Wschodnich w składzie eskadry komodora Suffrena. Okręt ten był obecny w czasie bitwy w Porto Praya 16.04.1781, ale w walce nie uczestniczył. Maureau miał większy lub mniejszy udział we wszystkich późniejszych straciach kontradm. Suffrena na Oceanie Indyjskim - Sadras 17.02.1782, Providien 12.04.1782, Negapatam 6.07.1782, Trincomalé w sierpniu 1782, Cuddalore 3.09.1782. W ich trakcie odniósł dwie rany (w nogę i w piersi). W okresie wrzesień 1782 - marzec 1783 wrócił z Indii do Francji na 12/18-działowej korwecie transportowej Raikes, pełniąc na niej funkcję zastępcy dowódcy. Od marca do kwietnia 1783 był pomocniczym "porucznikiem fregaty" na 64-działowcu Éveillé. Został 22.05.1785 kapitanem statku Treize Cantons, skierowanego z La Rochelle do Port-au-Prince i na Złote Wybrzeże (a więc może niewolniczego), dowodząc nim do stycznia 1786. Dano mu 8.10.1787 stopień "podporucznika liniowca" w marynarce królewskiej. Od października 1787 do kwietnia 1788 służył na 4/26-działowej fluicie Désirée wysłanej z Rochefort na Martynikę. Ożenił się 9.06.1789 z Marie-Julienne-Eléonore Houdeyer (Houdouyer). Mieli syna. Od czerwca 1790 do stycznia 1791 należał do załogi 74-działowca Orion w eskadrze Brestu. Mianowany 15.05.1791 "chorążym liniowca" (w 1791 przywrócono ten stopień, a zlikwidowano stopień podporucznika), służył na 20-działowej korwecie Favorite. Jednostkę tę wysłano z Rochefort na San Domingo, gdzie Maureau znalazł zatrudnienie na lądzie przy tłumieniu powstania niewloników. Po powrocie do Francji w marcu 1792, został 3.07.1792 majorem pomocniczym marynarki w Rochefort, pełniąc tę funkcję do 13.01.1793. Od lutego do marca 1793 wchodził w skład załogi 34-działowej fregaty Hermione. Dano mu 29.04.1793 rangę "porucznika liniowca". Od 1.05.1793 do października 1793 dowodził 16/24-działową korwetą Caroline, od 5.10.1793 do lutego 1794 był kapitanem 20-działowej fluity Dromadaire na redzie Brestu, a od 25.02.1794 do lipca 1794 sprawował w Breście komendę nad 34-działową fregatą Félicité. Awansował 17.07.1794 na "kapitana liniowca 3 klasy". Objął 12.08.1794 dowództwo 74-działowca Barra, wchodzącego w skład floty tulońskiej kontradm. Martina. Brał udział w bitwach pod przylądkiem Noli (pod Genuą) 13-15.03.1795 i koło Fréjus (pod Hyères) 13.07.1795. Jego okręt (9.10.1795 wrócił do nazwy Pegase) należał do eskadry komodora (od lutego 1796 kontradm.) Richery, która 14.09.1795 wyszła z Tulonu na Atlantyk; uczestniczył we wszystkich jej dokonaniach (rozbicie konwoju brytyjskiego 7.10.1795 koło Przylądka Św. Wincentego, pobyt w Kadyksie od 13.10.1795 do 4.08.1796, zniszczenie angielskich stacji rybackich i takichże żaglowców na Nowej Fundlandii, Labradorze i Saint Pierre et Miquelon od 28.08.1796 do września/października 1796, powrót do Rochefort 5.11.1796, przejście do Brestu od 8.12 do 11.12.1796), opisanych przeze mnie dokładniej przy charakteryzowaniu losów Richery'ego. W trakcie wspomnianej kampanii Maureau otrzymał 22.09.1796 rangę szefa dywizjonu. Po zniesieniu tego stopnia 23.09.1800 został "kapitanem liniowca 1 klasy". Przy reorganizacji floty 8.09.1803 usunięto go z list aktywnych oficerów, ale przywrócono 6.04.1804, kierując do flotylli bulońskiej. Powierzono mu tu dowództwo czwartej małej eskadry (w oryginale eskadrylla, nazwa nie wyróżniana w polskim słownictwie morskim), potem drugiego regimentu marynarzy. Został oficerem Legii Honorowej 14.06.1804. Przestał pełnić swoje obowiązki w Boulogne 22.02.1807 i przeszedł do Rochefort, gdzie 23.03.1807 mianowano go pułkownikiem regimentu marynarzy i robotników marynarki w tym porcie. Zakończył tę służbę 23.02.1808. Był od 28.10.1808 do 30.06.1814 naczelnym dowódcą zakładów "ekipaży wysokiej burty" [wyjaśniałem już te pojęcia przy okazji losów Le Raya] w Rochefort. Dla lipca 1810 oznaczało to związek z załogami liniowców Triomphant, Jemmapes i fregat Pallas, Adrienne, Hortense, Elbe. Maureau wchodził w skład komisji (sądu wojennego) ferującej wyroki po klęsce Francuzów na redzie Aix w kwietniu 1809. Otrzymał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Przeniesiono go 1.01.1816 na emeryturę. Dostał 21.08.1816 honorowy stopień kontradmirała w stanie spoczynku. Zmarł 20.10.1819 w Rochefort.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów oficerów francuskich, są nimi Jean-François-Antoine Blavet (26.04.1753 – 22.10.1796) oraz Jean-Louis-Nicolas Lejoille (11.11.1759 - 09.04.1799).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Jean-François-Antoine Blavet urodził się 23.04 lub 26.04.1753 w Saint-Valery-sur-Somme. Jego rodzicami byli Simon Blavet (kapitan statków handlowych) i Catherine-Flore Ravin. Zaczął służyć na morzu we flocie handlowej. Został w niej kapitanem już w wieku 19 lat. W 1778 przeniósł się do Brestu i zaciągnął do marynarki wojennej. Szybko zyskał uznanie przełożonych i w stopniu "porucznika fregaty" służył na 16-działowej korwecie Hirondelle, która została w 1781 wysłana do Cayenne i zdobyła szereg pryzów u wybrzeży Gujany. Po zawarciu pokoju w Wersalu w 1783, Blavet przeniósł się znów do marynarki handlowej i dowodząc 500-tonowym statkiem Pallas żeglował do Ameryki i Indii. W 1787 awansowano go w marynarce wojennej do stopnia podporucznika, w 1791 - porucznika, a w 1793 - "kapitana liniowca" i powierzono dowództwo 36-działowej fregaty Proserpine, na której zdobył 22.02.1793 amerykański statek 180-tonowy z Bostonu i brytyjski statek 177-tonowy z Bristolu. [ale wg Danielle i Bernarda Quintin dowódcą tej fregaty został 8.02.1793 zupełnie z nim najprawdopodbniej nie spokrewniony Fiacre-Henri Blavet (1744-1809), o którego losach już tu pisałem. Typowy przypadek, kiedy w dokumentach francuskich jest informacja o "panu Blavet" albo "obywatelu Blavet" w roli kapitana i gdy było kilku, trzeba zgadnąć, o którego mogło chodzić]. W 1794 Jean-François-Antoine Blavet objął komendę nad 80-działowcem Juste, należącym do floty Brestu pod kontradm. Villaret-Joyeuse'm. W bitwie 13 Prairiala roku II (1.06.1794) poddał się Anglikom po zaciętej obronie i odniesieniu ciężkich ran piersi i lewego ramienia. Wypuszczony szybko z niewoli przez Brytyjczyków, wrócił do Saint-Valery-sur-Somme, gdyż jego rany nie chciały się goić. Zmarł tam 22.10.1796.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean-Louis-Nicolas Lejoille urodził się 11.11.1759 w Saint-Valery-sur-Somme. Był synem kapitana marynarki handlowej. Zaczął służyć na morzu pod jego opieką już kiedy skończył 7 lat, zaokrętowany w charakterze chłopca okrętowego na brygantynę Elizabeth zmierzającą do Marsylii. Następnie uczył się w Abbeville i Amiens, po czym wrócił pod skrzydła ojca na statek, którego nazwę francuska wikipedia podaje w formie De Granbourg, a który faktycznie nazywał się De Grandbourg albo Degrambourg. Lejoille junior był na tym żaglowcu sternikiem. Od 1776 służył w marynarce wojennej jako główny sternik, podobno na 16-działowej gabarze/fluicie Tamponne.
Jednak informacje z wikipedii są tu całkowicie poplątane i przekłamane, więc nie wiadomo, czy cokolwiek z nich jest prawdą - anonimowy autor francuski pisze "Począwszy od 1776, uczestniczył on w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych w eskadrze Suffrena. Był zatrudniony jako sternik na fluicie Le Tamponne". Otoż Francja włączyła się do wojny amerykańskiej w czerwcu 1778, zatem nikt nie mógł służyć w tej wojnie dwa lata wcześniej na francuskim okręcie państwowym. Kmdr Suffren nawet w 1778 nie dowodził jeszcze eskadrą. Lejoille owszem, służył pod Suffrenem, ale dużo później i na innym żaglowcu, o czym dalej.
Jeśli jednak rzeczywiście został w 1776 sternikiem na gabarze Tamponne i był na jej pokładzie nadal w 1777, to odwiedził Bałtyk. Bowiem jednostka ta zrealizowała wówczas, w towarzystwie 18-działowej gabary Compas, rejs naukowy po naszym morzu, zawijając m.in. do Sankt Petersburga. Inni autorzy twierdzą zresztą, że to właśnie na Compas Lejoille rozpoczął w 1776 swój związek z marynarką wojenną.
W 1779 był "drugim porucznikiem" na 12-działowym brygu Vengeance. W latach 1780-1782 nadal służył w marynarce królewskiej w roli oficera pomocniczego. Brał rzeczywiście udział w bitwie w Porto Praya 16.04.1781, jednak na pewno nie na wymienionym wcześniej brygu, jak sugeruje francuska wikipedia, bowiem tego żaglowca nie tylko wcale tam nie było, ale nawet nie wchodził już w skład marynarki francuskiej, sprzedany w styczniu 1780. Nie udało mi się ustalić, do załogi którego z okrętów eskadry Suffrena należał wówczas Lejoille. W latach 1782-1783 miał stopień "porucznika fregaty", jednak po zakończeniu wojny amerykańskiej wrócił do floty handlowej, pracując w niej do 1793 jako kapitan. Od 1784 dowodził wspomnianym wcześniej około 300-tonowym statkiem De Grandbourg czy Degrambourg (wynajmowanym przez marynarkę wojenną od 1781, lecz zwróconym w grudniu 1783) aż do jego zatonięcia pod Cherbourgiem w listopadzie 1791. Otrzymał patent kapitana żeglugi wielkiej 6.05.1793 lub dokładnie rok wcześniej (w którymś z opracowan jest błąd drukarski). Tymczasem w marynarce wojennej dostał najpierw tymczasowy stopień chorążego liniowca. Jakoby powierzono mu przeprowadzenie 14-działowej korwety Céleste z Hawru do Tulonu, co jest o tyle ciekawe, że jakiś kapitan spuścił ją 22.06.1793 na dno w Saint Malo (ale została podniesiona). Rzekomo podczas tego rejsu do Tulonu zdobył angielski bryg handlowy Shout. W Tulonie Lejoille został "porucznikiem liniowca" w maju 1793 (lub 1794) i służył na 80-działowcu Tonnant. Okręt ten w maju, czerwcu lub lipcu 1794 (poważni autorzy francuscy nie są tu zgodni) zdobył sardyńską fregatę Alceste, wcieloną wtedy do marynarki francuskiej jako 34-działowa. Komendę nad nią na Morzu Śródziemnym otrzymał właśnie Lejoille. Fregata wchodziła w skład floty kontradm. Martina, która 3.03.1795 wyszła z Tulonu (15 liniowców i 6 fregat) z około 5000 żołnierzy, mając za zadanie odbicie Korsyki. Alceste należała do grupy (3 jednostki) wysuniętych fregat, jakie 8.03 dostrzegły wychodzący z zatoki Saint Florent brytyjski 74-działowiec Berwick pod awaryjnym takielunkiem (stracił 16.01 wszystkie maszty); uderzyły na niego i zmusiły do opuszczenia bandery. Za udział w tej akcji Lejoille (poważnie ranny w rękę i nogę, zmuszony do odbycia rekonwalescencji w Genui) awansował wkrótce na "kapitana liniowca". W 1798 otrzymał promocję do rangi szefa dywizjonu. W bitwie pod Abukirem 1.08.1798 dowodził 74-działowcem Généreux, ale 2.08.1798 zbiegł razem z innymi okrętami kontradm. Villeneuve'a. {Ten udział w klęsce i ucieczkę francuska wikipedia w cudowanie zabawny sposób streszcza do "walki i bezowocnego pościgu za angielskim liniowcem Bellerophon}. Oddzielił się od reszty jednostek Villeneuve'a niechcący w nocy 17/18.08 i natknął się 18.08.1798 koło Krety na brytyjski 50-działowiec Leander, który też uczestniczył w tej bitwie; teraz zdobył go po ciężkiej walce trwającej ponad 6 godzin mimo miażdżącej francuskiej przewagi. Lejoille nie popisał się z tej okazji także w inny sposób: w oficjalnym raporcie kłamliwie scharakteryzował maleńki okręt Leander jako 74-działowiec i wg relacji brytyjskich pozwolił swoim marynarzom na splądrowanie jednostki oraz obrabowanie jej załogi z rzeczy osobistych; Francuzi zabrali nawet przyrządy lekarskie chirurga i uniemożliwili mu zajęcie się poważnie rannym kapitanem; po barbarzyńsku obchodzili się z rannymi, a zdrowych traktowali jak niewolników, nie jeńców. Lejoille, świetny marynarz i żołnierz, ale zarazem raczej prostacki rewolucjonista, na skargę komandora Berry'ego (będącego na pokładzie żaglowca brytyjskiego jako specjalny wysłannik Nelsona) odpowiedział dość cynicznie: "Przykro mi, ale jest faktem, że Francuzi są świetni w plądrowaniu". Wziął pryz na hol i doprowadził go na Korfu 2.09.1798. Gdy 20.11.1798 Rosjanie i Turcy oblegli tę wyspę, brał aktywny udział w obronie. Na przykład 23.11 zaatakował 66-działowiec Swiataja Troica, najbardziej na wschód wysunięty okręt floty blokadowej, ale wycofał się po podejściu 74-działowca Zacharij i Elisawieta, po czym natychmiast opuścił port zachodnim wyjściem i uderzył na 84-działowiec Swiatoj Pawiel, flagowy okręt wiceadm. Uszakowa; ponownie natrafiwszy na silny opór znów wrócił do portu (zdaniem Rosjan Généreux został w tej wymianie ognia uszkodzony). W nocy 7.01.1799 Lejoille umiejętnie i na czas wsparł wejście do portu brygu Rivoli. Gdy pierścień blokady się zacisnął, przedarł się przezeń w nocy 5/6.02.1799 i dotarł do Ankony. Francuzi przygotowali w tym porcie posiłki dla Korfu, z którymi Lejoille wyruszył na Généreux z początkiem kwietnia 1799 (jeszcze nie dotarła tu wieść o poddaniu się francuskiego garnizonu na wyspie). Po drodze chciał 9.04.1799 zawinąć do Brindisi nie wiedząc, że tymczasem miasto zostało odzyskane przez rojalistów neapolitańskich. Otworzyli oni ogień, a na domiar złego francuski liniowiec utkwił na mieliźnie tuż pod działami fortu. Ostatecznie ostrzał z Généreux zmusił przeciwników do poddania się, ale Lejoille już tego nie zobaczył, ponieważ zginął, gdy kula oderwała mu nogi.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Pierre Douville (07.08.1745 – 17.07.1794), Joseph-Hyacinthe-Isidore Krohm (16.08.1766 – 21.03.1823) oraz Louis-Charles Mahé La Bourdonnais (11.06.1767 – 10.08.1802).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Pierre Douville miał dość krótkie, ale bardzo skomplikowane życie. Urodził się we francuskiej Kanadzie w sierpniu 1745 r. Na podstawie świadectwa chrztu z 7.08 większość badaczy przyjmuje właśnie ten dzień jako datę urodzin, chociaż Étienne Taillemite pisze o 9.08. On także optuje za Louisbourgiem jako miejscem urodzenia, gdy inni twierdzą, że miało to miejsce w miasteczku portowym Havre-Saint-Pierre na wyspie Saint Jean. W opracowaniach anglojęzycznych francuską nazwę wyspy podaje się z reguły w zanglizowanej postaci Island of St. John (Saint John's Island), a miasteczko jako St. Peter's. Dzisiaj to znana wszystkim Wyspa Księcia Edwarda (Prince Edward Island) oraz okolice zatoki położonej na jej północnym brzegu, zwanej Saint Peters Harbour. Rodzicami Pierre'a byli François Douville i Marie Roger (Roge'). Pobrali się w 1722 i dorobili 11 dzieci, z których Pierre trafił się jako przedostatni. François Douville zajmował się rybołówstwem (miał wiele statków rybackich), żeglugą, rolnictwem (posiadał rozległe stada), młynarstwem i był bardzo dobrze sytuowany, a Marie Roge pochodziła z rodziny kupieckiej. Jednak François zmarł w 1757, kiedy Pierre miał tylko 12 lat (inna sprawa, że jego matka zaczęła serię porodów w wieku około 14 lat, więc to trochę nieprzeliczalne na dzisiejsze czasy). Zdobycie przez Brytyjczyków Louisbourga na sąsiedniej Ile Royale (wyspie Cape Breton) w 1758 pociągnęło za sobą deportację francuskich mieszkańców wyspy Saint Jean do Francji. Anglicy zniszczyli Havre-Saint-Pierre, załadowali prawie 700 nieszczęśników (w tym matkę Pierre'a, jego samego, siedmioro rodzeństwa i dalszą rodzinę) na 5 statków i po trzymiesięcznym zimowym rejsie wysadzili w styczniu 1759 w Saint Malo. Wśród wygnańców szerzyła się epidemia, na którą wkrótce zmarły trzy siostry i jeden brat Pierre'a. Rodzina zamieszkała w Saint-Servan, przemieściu Saint-Malo. W 1763 zakończyła się wojna siedmioletnia i Douville'owie postanowili wrócić do Kanady, do tej jej drobniutkiej cząstki, którą Brytyjczycy zwrócili Francuzom w wyniku traktatu pokojowego. W czerwcu 1763 rodzina weszła na transportowiec Marie Charlotte i dostała się na archipelag Saint Pierre et Miquelon. Tam przyznano im ziemię na wysepce Ile-aux-Chiens (dziś Ile-aux-Marins) naprzeciwko wejścia do portu Saint-Pierre na wyspie Saint-Pierre (inwencja nazewnicza ówczesnych Francuzów nie powalała na kolana). Po jakimś czasie Douville'owie przenieśli się na samą Saint-Pierre (dla Anglików St. Peter's). W 1764 Pierre Douville zaczął pracować na morzu. Wchodził w skład załogi fluity Nanny, wynajętej przez rząd francuski dla przewiezienia z Europy części wygnanych z Nowej Szkocji (Akadii) Francuzów do Cayenne. W 1765 był drugim oficerem na statku Two Friends (przewiózł z Saint-Pierre et Miquelon do Francji 45 nieszczęsnych Akadyjczyków, których tym razem sami Francuzi zmusili do opuszczenia ich nowej ziemi). Potem trudnił się handlem przybrzeżnym między Nową Anglią a archipelagiem Saint-Pierre et Miquelon, wreszcie około 1770 osiedlił się najpierw w Pawtucket, a potem w Providence, w dzisiejszym stanie Rhode Island. Pracował jako szyper dla bogatych spółek kupieckich. Do czasu wybuchu rewolucji amerykańskiej był już na miejscu dobrze znany i zadomowiony. Angażowali go przede wszystkim bracia Brown, mieszkający w Providence kupcy i handlarze niewolników. W okresie od listopada 1775 do maja 1776 szmuglował na ich konto broń (karabiny, wyciory, bagnety, pistolety, broń sieczną, proch) z francuskich Indii Zachodnich do Ameryki. Miał jednak pecha, ponieważ dowodzony przez niego (najpóźniej od 30.07.1775) 55-tonowy slup handlowy Aimable Marie (będący chyba nawet jego własnością) wpadł w ręce Brytyjczyków przy przesmyku Shrewsberry koło Sandy Hook 20.05.1776. Być może już nieco wcześniej (wiosną 1775) Pierre Douville służył jako oficer na żaglowcach wystawianych przez Amerykanów do walki z Brytyjczykami, np. na slupie Katy i/lub jednostce korsarskiej Providence wyposażonej przez przyszłego teścia Samuela Aborn i dowodzonej przez przyszłego szwagra Lowry'ego Aborn, chociaż poszlaki są cokolwiek sprzeczne. Na pewno pojawił się w marynarce amerykańskiej (tzw. marynarce kontynentalnej) w 1776. Został wtedy (w jakimś momencie między 5.09 a 23.10) trzecim porucznikiem na 20-działowcu Alfred. Uczestniczył w zdobyciu angielskich statków w listopadzie 1778 (w pobliżu Nowej Anglii) i spaleniu brytyjskiej faktorii wielorybniczej w Canso na Nowej Szkocji, kiedy dowódcą okrętu był John Paul Jones. Między listopadem 1776 a styczniem 1777 Pierre Douville objął stanowisko drugiego porucznika na tym samym żaglowcu. Pod następnym kapitanem Alfred patrolował wody między Bostonem a Portsmouth (w New Hampshire) od 25.07 do 1.08.1777, przepłynął Atlantyk dla uzyskania towarów wojskowych w Lorient (22.08-6.10.1777), współuczestniczył podczas rejsu w zdobyciu czterech statków.
CDN.

kgerlach

Z Lorient (wyjście 29.12.1777) Alfred skierował się ku rzece Senegal w Afryce zachodniej, gdzie dotarł 15.01.1778. W rejs powrotny ruszył stamtąd 1.02.1778, pochwycił następny statek i natknął się 9.03.1778 koło Barbados na brytyjskie okręty wojenne - 20-działowiec Ariadne i 18-działowy slup Ceres; pomimo próby ucieczki został zmuszony po krótkiej walce do opuszczenia bandery. Razem z okrętem do niewoli dostał się Pierre Douville. Jeńcy przebywali najpierw na Barbados, a potem zostali przetransportowani do więzienia Forton w Anglii, gdzie zamknięto ich 18.07.1778. Ale Douville tam nie trafił, wymieniony wcześniej, prawdopodobnie za jakiegoś brytyjskiego oficera przetrzymywanego na Karaibach przez Francuzów. Bowiem już 26.07.1778 ożenił się w Providence, dokąd wrócił, z 18-letnią Cynthią Aborn, córką miejscowego armatora, w jednej osobie pułkownika milicji, deputowanego do zgromadzenia stanowego i dowódcy fortu w Pawtuxet (wbrew pozorom i położeniu w tym samym stanie, Pawtucket i Pawtuxet to dwie różne miejscowości). Niemal natychmiast, jeszcze w końcu lipca, Pierre Douville wszedł na pokład 90-działowca Languedoc, flagowego okrętu floty wiceadm. d'Estaing, który dotarł do Rhode Island 29.07.1778. Zajął na tym liniowcu stanowisko "porucznika liniowca" i równocześnie świadczył usługi jako pilot, znawca lokalnych wód. Mimo wcześniejszej służby, dopiero 25.08.1778 pojawił się też na oficjalnych listach oficerów marynarki kontynentalnej. Uczestniczył w krótkiej kampanii d'Estainga przeciwko Brytyjczykom w rejonie Rhode Island (Royal Navy straciła tam 5 fregat i 2 slupy), w próbach doprowadzenia do bitwy z przybyłą eskadrą wiceadm. Howe'a (10.08-13.08), był obecny na Languedoc podczas gwałtownego sztormu, który rozpoczął się 12.08 (okręt stracił bukszpryt i wszystkie maszty, miał uszkodzony ster), podczas walki 13.08. z 50-działowcem Renown (która kosztowała Francuzów drogo, ale zakończyła się niespodziewanym odejściem brytyjskiej jednostki), przy zawinięciu bardzo poturbowanej floty francuskiej do Bostonu 28.08. Jednak potem wziął urlop i wrócił do Pawtuxet - pamiętamy, że zaokrętował się niemal prosto z wesela i musiał nadrobić stracony czas. D'Estaing skierował się 4.11.1778 na Antyle. Tymczasem porucznik Pierre Douville służył w 1779 na kontynentalnej fregacie 28-działowej Queen of France. Być może zaciągnął się na nią już przed 18.06 i brał udział w trwającym do sierpnia rejsie krążowniczym z Bostonu na wody Nowej Fundlandii, podczas którego fregata partycypowała w lipcu w zdobyciu 11 statków z brytyjskiego konwoju jamajskiego, wartych z towarami ponad milion dolarów. Natomiast już prawie bez żadnej wątpliwości służył na Queen of France podczas rejsu na wschód od Bermudów, rozpoczętego wyjściem z Bostonu 23.11.1779 w składzie eskadry komodora Whipple. Po drodze do Charleston w Karolinie Południowej (gdzie dotarto 23.12.1779) okręty zdobyły 5.12.1779 brytyjski okręt korsarski. Fregata Queen of France brała potem udział w obronie Charleston i przed upadkiem miasta została spuszczona na dno 11.05.1780. Następnego dnia Douville dostał się z innymi do niewoli, ale wypuszczono go z niej już w połowie lipca. Podjął służbę 16.08.1780 w charakterze "porucznika liniowca" na 80-działowcu Duc de Bourgogne pod szefem eskadry de Ternay. Ciekawostką jest, że na listach załóg francuskich okrętów niezmiennie odnotowywany był jako "Douville, Amerykanin". Ten etap kariery Douville'a nie obfitował w ekscytujące wydarzenia, bowiem chociaż de Ternay 10 lipca przybył do Ameryki z niezwykle ważną misją (dowodząc 8 liniowcami i 2 fregatami eskortował 26 transportowców, które przywiozły z Francji i wysadziły w Rhode Island armię gen. Rochambeau), to potem blokowany przez Brytyjczyków stał w Newport aż do swojej śmierci na tyfus 15.12.1780. Przejęcie komendy nad eskadrą przez komodora des Touches niewiele początkowo zmieniło, do pierwszej bitwy doszło dopiero 16.03.1781. Przymusowa bezczynność i stacjonowanie floty francuskiej niemal w miejscu jego zamieszkania spowodowały, że Douville miał czas na zapłodnienie swojej żony po raz pierwszy (pierworodny syn urodził się 19.06.1781). Ostatecznie małżonkowie powołali na świat pięcioro dzieci. Po śmierci de Ternaya, na początku 1781 przeniesiono Douville'a z byłego okrętu flagowego na 64-działowy liniowiec Jason. Na wezwanie generała Waszyngtona des Touches wyszedł z Newport z 7 liniowcami i licznymi transportowcami, w celu wysadzenia w Wirginii 1200 żołnierzy i artylerii oblężniczej dla wsparcia sił markiza de Lafayette. Stoczył u przylądka Henry 16.03.1781 nierozstrzygniętą bitwę z brytyjskim zespołem wiceadm. Arbuthnota. Chociaż Anglicy mieli ciężej uszkodzone okręty, des Touches opuścił obszar bitwy i wrócił do Newport, nie wysadzając ani żołnierzy, ani artylerii i pozwalając na wzmocnienie pozycji Brytyjczyków w Wirginii. Wbrew propagandzie i grzecznościowym formułkom, Francuzi i Amerykanie pospołu nie byli zachwyceni wynikiem bitwy, zaś des Touchesa zastąpił przybyły 6.05.1781 do Bostonu i 10.05 do Newport szef eskadry Jacques-Melchior-Louis, hrabia de Barras de Saint-Laurent.
CDN.

kgerlach

Na razie des Touches pozostał nadal na stanowisku bezpośredniego kapitana 74-działowca Neptune i na tym okręcie znalazł się na krótko Pierre Douville. Potem "porucznik liniowca" wrócił jednak na 80-działowiec Duc de Bourgogne, który ponownie stał się jednostką flagową. Barras miał do dyspozycji 8 liniowców i 4 fregaty. Kiedy generał-porucznik de Grasse zdecydował się po swojej kampanii na Antylach podążyć 5.08.1781 (z Cap Français na San Domingo) na pomoc generałom Waszyngtonowi i Rochambeau, docierając 30.08 do zatoki Chesapeake, hrabia postanowił przyłączyć się ze swoją eskadrą i konwojem 18 transportowców (z żołnierzami i artylerią) oraz statków zaopatrzeniowych. Wyszedł z Newport już 25.08, ale zjawił się na miejscu dopiero 10.09, przez co żaden z jego oficerów nie zdążył wziąć udziału w decydującej dla rewolucji amerykańskiej bitwie u wejścia do zatoki Chesapeake, stoczonej 5.09.1781. Tym niemniej wzmocnił siły De Grasse’a na tyle, że kontradm. Graves nie poważył się już na ponowną konfrontację, co przesądziło o losach armii gen. Cornwallisa w Yorktown (kapitulacja 18.10). Gdy de Grasse odpłynął na Antyle (docierając tam w listopadzie 1781), szef eskadry de Barras podążył razem z nim. Douville uczestniczył więc w zdobyciu St Kitts (Saint-Christophe) na początku 1782 oraz w manewrach u wybrzeży tej wyspy przeciwko eskadrze kontradm. Hooda 24.01-14.02.1782. Po tych starciach De Grasse nie ścigał uchodzących Brytyjczyków, ale w trakcie powrotu na Martynikę odesłał po drodze eskadrę hrabiego de Barras w celu zdobycia wyspy Montserrat, co też ten z powodzeniem uczynił, zmuszając obrońców do kapitulacji 22.02.1782. Wiadomo, że Douville brał udział w tej operacji. Pod koniec marca 1782 przeszedł z okrętu Duc de Bourgogne (chory Barras odpłynął na fregacie do Francji) na 80-działowiec Triomphant, jednostkę flagową markiza de Vaudreuil. Jest bardzo prawdopodobne, że walczył na tym liniowcu w zakończonej klęską Francuzów bitwie u Wysepek Świętych 12.04.1782. Brak całkowitej pewności kiedy zmustrował, być może na początku października 1782, podaje się też datę 30.11.1782, ale są sugestie, że może stało się to dopiero na początku 1783. Po zakończeniu wojny w 1783 wrócił do rodziny, do Rhode Island i zajął się dowodzeniem statkami marynarki handlowej. Był w 1783 kapitanem brygu Independence kursującego do Cape Breton Island, Martyniki. W 1784 sprawował komendę nad slupem Cynthia (zapewne własnym), też żeglującym do Indii Zachodnich, w 1785 nad większym szkunerem Cynthia, na którym zawinął na wyspę Saint-Pierre, gdzie nadal żyła (do 6.06.1785) jego matka i rodzeństwo. Wrócił na tym statku do Providence 8.10.1785. W 1787 Pierre Douville przeniósł się wraz z żoną i najstarszym synem na Saint-Pierre, dalej rozwijając bardzo lukratywny handel z Indiami Zachodnimi. Po dwóch latach wrócili do Rhode Island, gdzie ich kolejna córka przyszła na świat 22.11.1789. W 1790 mieszkali w mieście Warwick. Po wybuchu rewolucji francuskiej Pierre Douville odwiedził Francję, zaangażowany jako kapitan brygantyny St. Pierre, która wychodząc 8.06.1791 z Saint Malo przewiozła w ciągu 3-miesięcznego rejsu do zatoki Chesapeake grupę duchownych i seminarzystów dość ostrożnych, by na okres panowania jakobinów wybrać sobie inny kraj zamieszkania. Jednak on sam patrzył na sprawy inaczej i tak jak w 1775 zaanagażował się w walkę o wolność przybranej ojczyzny, tak teraz postanowił walczyć we Francji o wolność i prawa ludu. W grudniu 1792 dostał się do Paryża i zaoferował swoje usługi jako oficer marynarki wojennej. W styczniu 1793, kiedy ścięto Ludwika XVI, Douville otrzymał stopień "porucznika liniowca" i stanowisko oficera (wg niektórych nawet zastępcy dowódcy) na 74-działowcu Achille, zatrudnionym do ochrony ujścia Loary i wybrzeża Bretanii. Okręt ten został uszkodzony w sztormie koło Brestu 8.03.1793, a we wrześniu 1793 wybuchł na nim bunt. Zgodnie z logiką rewolucyjną do więzienia poszli ci, przeciwko którym wystąpili buntownicy, ale Douville miał zbyt niski stopień i zero związków ze szlachtą, więc jego to nie dotyczyło. Wręcz przeciwnie, promowano go 25.02.1794 do rangi "kapitana liniowca" i dano dowództwo 74-działowca Impétueux. We flocie kontradm. Villareta de Joyeuse walczył w bitwie 13 Prairiala roku II (1.06.1794), gdzie odniósł śmiertelne rany, a jego okręt został zdobyty przez Anglików. Jeńcy trafili do Portsmouth albo do więzienia Forton w Gosport. Pierre Douville zmarł tam, ale jego dokładną datę śmierci podaje się w dwóch wersjach - 17.06.1794 i 17.07.1794. Ta pierwsza wydaje się bardziej prawdopodobna, ponieważ owdowiała Cynthia Douville pisała, że jej mąż zmarł kilka dni po bitwie. W raporcie "Reprezentant Ludu", Jean Bon Saint-André stwierdził niefachowo i z kretyńskim rewolucyjnym patosem, ale też z wyraźną sympatią: "Składam hołd pamięci kapitana Douville, dowódcy Impétueux; płynął za liniowcem Terrible. Liniowiec angielski próbował przeciąć linię przed nim; Impétueux ścisnął szyk, pozwolił się abordażować przez przeciwnika, i wolał dać się zniszczyć razem z nim w falach, niż opuścić pozycję, którą nakazano mu strzec".
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Joseph-Hyacinthe-Isidore Krohm urodził się w Neuville 16.08.1766. Jego rodzicami byli Joseph (czy Pierre-François-Joseph) Krohm (chirurg marynarki od 1766) i Anne-Nicole-Cécile Lefebvre (zdaniem m.in. Danielle i Bernarda Quintin) albo Jeanne Boisson. Zaczął służbę w marynarce królewskiej 1.06.1778 jako chłopiec okrętowy na 8/20-działowej gabarze Écluse, wysyłanej z Rochefort do Bayonne, Brestu i Saint-Malo. Jednostka ta opuściła 25.02.1779 Brest z ładunkiem dział przeznaczonych dla arsenału w Rochefort. Pod koniec kwietnia 1779 należała do grupy lekkich okrętów, które eskortowały z Saint-Malo flotyllę łodzi rybackich wypełnionych 1500 żołnierzami wyznaczonymi do niespodziewanego desantu na Jersey. Przeciwny wiatr zmusił Francuzów do powrotu i wstrzymywał aż do 1.05, kiedy rozpoczęli atak w St.Quen's Bay. Odparci przez milicję i wojsko wycofali się najpierw do Saint-Malo, potem zakotwiczyli koło Coutances, najwyraźniej z zamiarem ponowienia desantu. Tymczasem jednak mieszkańcy wezwali na pomoc brytyjską flotę, która pojawiła się w postaci eskadry komodora Wallace'a. Anglicy natarli 13.05.1779 z dwóch kierunków, a Francuzi (poza jedną fregatą, której udało się uciec) nadaremnie szukali schronienia w zatoce Cancale pod osłoną małej baterii brzegowej. Wallace część z francuskich jednostek zdobył, a resztę spalił. Écluse należała do tych ostatnich, ponadto została częściowo rozerwana wybuchem prochów (ponieważ jednak sztrandowała, udało się ją potem wyremontować i dalej eksploatować, ale Krohma już to nie dotyczyło). Krohm został przy tym ranny w głowę. Od 29.07.1780 służył jako ochotnik na 26/32-działowej fregacie Engageante na redzie Aix, ale musiał zejść 27.09 z powodu choroby. Był potem ochotnikiem na 64-działowcu Saint Michel wysłanym 15.06.1781 z Rochefort w eskorcie konwoju zmierzającego na San Domingo, oraz na 74-działowcu Illustre, który w lipcu 1782 dotarł do Pointe de Galle na Cejlonie z osłanianym konwojem i 21.08 został wcielony do operującej na Oceanie Indyjskim eskadry kontradm. Suffrena. Wziął więc udział w ostatnich bitwach Suffrena (a nie "w prawie wszystkich" jak wydaje się autorowi tekstu we francuskiej wikipedii, któremu nie chciało się sprawdzić, od kiedy Illustre podlegał rozkazom Suffrena), a w każdej z nich kawaler Krohm odnosił jakąś ranę - 3.09.1782 pod Trincomalé kula trafiła go w prawe udo, w połowie czerwca 1783 koło Cuddalore w lewą łydkę, wreszcie 20.06.1783 pod Cuddalore w ścięgno Achillesa i piętę. Służył następnie jako pilot na 4/26-działowej fluicie Seine obarczonej zadaniem transportowania żołnierzy do Pondichéry (sierpień 1785), wrócił do Rochefort w maju 1786. Od 12.05.1787 był ochotnikiem na bazującej w Tulonie 32-działowej fregacie Pomone. Jednostka ta należała w Tulonie do eskadry ćwiczenia ewolucji bitewnych, popłynęła do Lizbony, potem Smyrny (znajdowała się tam w grudniu 1787) i krajów Lewantu. Kawaler Krohm odznaczył się bardzo 14.07.1788 podczas walki z żaglowcem pirackim w porcie Vitulo (dziś Oitulo, Oitylo) na wybrzeżu Morei, kiedy 70 Francuzów wysłanych na dwóch łodziach zdobyło zaatakowaną jednostkę abordażem, ale 52 z napastników zostało zabitych lub rannych; Krohma postrzelono w pierś i gardło, rany były poważne. W uznaniu postawy, kapitan fregaty awansował tymczasowo Krohma do stopnia "podporucznika liniowca", co król zatwierdził z datą 31.08.1788. Podporucznik zszedł na ląd w Tulonie 1.01.1789. W tej randze, a potem w stopniu stałego "chorążego liniowca" (w 1791 przywrócono stopień chorążego, a zlikwidowano rangę podporucznika), Krohm służył od 1.01.1792 na 20-działowej korwecie Perdrix, wysłanej w sierpniu 1790 na Martynikę, skąd wróciła w grudniu 1792. Objął 9.01.1793 w Breście dowództwo 6-działowego lugra-awizo Tiercelet. Awansował 6.02.1793 na "porucznika liniowca". Skierowano go na Wyspę Św. Łucji, wrócił do Rochefort 7.10.1793. Ożenił się 14.10.1793 w Rochefort z 17-letnią Anne-Élisabeth-Aléxandrine Levasseur. Mieli trójkę dzieci. Został 16.11.1793 kapitanem 32/36-działowej fregaty Charente, eskortującej konwój do Brestu. Zszedł z niej 1.01.1794. Krohma promowano 13.01.1794 do rangi "kapitana liniowca 2 klasy". Objął 7.02.1794 komendę nad 74-działowcem Timoléon w eskadrze tulońskiej kontradm. Martina. Walczył w bitwie pod przylądkiem Noli (bitwie koło Genui) 13-15.03.1795. Jego okręt odniósł tak duże uszkodzenia, że musiał być odholowany do Tulonu przez fregatę, a Krohm, któremu podczas kampanii otworzyła się rana gardła, został przez to zmuszony do złożenia dowództwa 4.05.1795.
CDN.

kgerlach

Zatrudniono go na lądzie, gdzie od 4.05 do 7.07.1795 był tymczasowym majorem generalnym marynarki w Tulonie, potem (8.07-16.10.1795) zwierzchnikiem marynarki w Villefranche. W 1801 otrzymał rozkaz udania się do Kadyksu, gdzie 22.07.1801 objął dowództwo 74-działowca San Genaro przekazanego tam Francuzom w maju przez Hiszpanów i przemianowanego na Saint Genard (a 5.02.1803 na Ulysse). W 1802 transportował na tym okręcie żołnierzy na San Domingo. Saint Genard wszedł 7.04.1802 na mieliznę na redzie Cap Français i musiał być od maja do sierpnia 1802 remontowany w Hawanie przed powrotem do Lorient. Od kwietnia do maja 1803 przeszedł ponowny remont w Breście. Krohm przewiózł na nim kolejną turę żołnierzy na San Domingo, zanim Ulysse nie został wycofany do rezerwy w Breście 3.07.1804. Samego Krohma awansowano tymczasem 24.09.1803 na "kapitana liniowca 1 klasy". Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804, oficerem tego orderu - 14.06.1804. Od 4.07 do 8.08.1804 był dowódcą 118-działowca Vengeur na Bertheaume (redzie Brestu). Od 9.08.1804 sprawował komendę nad 74-działowcem Patriote, należącym do floty Brestu. Wziął udział w wypadzie z tego portu eskadry kontradm. Willaumeza. Wysłano ją (w składzie 6 liniowców, 2 fregat i 2 brygów) do Cayenne trasą, która miała prowadzić wg uznania kontradmirała do okolic Przylądka Dobrej Nadziei albo Wyspy Św. Heleny, a stamtąd przez Martynikę albo Gwadelupę. Francuzi wyszli z Brestu 13.12.1805, napotkali w połowie grudnia 1805 brytyjski konwój z Gibraltaru i urwali z niego dwa transportowce, zetknęli się 25.12 w okolicach Wysp Kanaryjskich z eskadrą wiceadm. Duckwortha, ale oderwali od niej następnego dnia, pozostali do kwietnia na południowym Atlantyku, a potem pożeglowali do Cayenne. Stamtąd operowali w trzech w miarę niezależnych zespołach i polowali na nieprzyjacielskie statki u wybrzeży Brazylii. Ścigani przez okręty Royal Navy zawinęli do Fort Royal na Martynice 24.06.1806. Wyszli z tego portu niepostrzeżenie 1.07. Chwytali statki u wysp Montserrat i Nevis, atakowali je pod St.Kitts. Willaumez próbował uderzyć 6.07 na wielki konwój gromadzący się pod Tortolą, lecz ustąpił bez walki przed przybyłą eskadrą brytyjską kontradm. Cochrane. Na skutek dezercji (w nocy 31.07.1806) rodzonego brata Napoleona (którego cesarz awansował za to na kontradmirała) nie udał mu się atak w okolicach Bahamów na kierujący się do Anglii konwój z Jamajki. W nocy z 18 na 19.08.1806 w jego okręty znajdujące się na północny wschód od Puerto Rico uderzył huragan, ciężko je uszkadzając i rozpraszając. Eskadra została w końcu, w toku dalszych poczynań, prawie unicestwiona, jednak Krohm na Patriote najpierw uciekł ku zatoce Chesapeake, a chociaż był tam bardzo długo blokowany skutecznie przez Anglików, to w końcu wrócił do Rochefort w grudniu 1807. Zdał komendę nad liniowcem 20.02.1808. Dekretem z 7.04.1808 mianowano Krohma dowódcą 15 batalionu Marynarki Cesarskiej, co wiązało się z przejęciem 26.06.1808 komendy na redzie wyspy Aix nad 80-działowcem Ville de Varsovie. Jednak już 12.07.1808 musiał ponownie zrezygnować z powodu starych ran. Wchodził w skład komisji (sądu wojennego) szukającej winnych po klęsce Francuzów na redzie Aix w kwietniu 1809 (Brytyjczycy spalili wtedy m.in. okręt Ville de Varsovie), ale opierał się sterowaniu tym sądem przez ministra Decrèsa, co nie zostało mu nigdy darowane przez cesarza i jego ministra, powodując całkowite odsunięcie na boczny tor. Rozwiódł się 1.06.1809. Ożenił się w listopadzie 1810 w Rochefort z 21-letnią Magdelaine-Radegonde Gadeau czy Goudeau. Mieli jednego syna. Podczas Restauracji Krohm otrzymał 18.08.1814 Order Św. Ludwika i objął 25.10.1814 w Rochefort (potem w Breście) dowodzenie 110-działowcem Duc d'Angouleme. Był kapitanem tego okrętu do 5.04.1815 czy do 13.04.1815, mimo że 23.03.1815 podczas Stu Dni Napoleona liniowiec wrócił do napoleońskiej nazwy Iena (znów [i]Duc d'Angouleme od 15.07.1815). Tym niemniej po reorganizacji marynarki datowanej na 1.01.1816 Krohm zniknął z listy aktywnych oficerów. Przeszedł formalnie w stan spoczynku w marcu 1818 z datowaniem od 1.01.1816. Zmarł 21.03.1823 w Saint-Jean d'Angély.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Louis-Charles Mahé de La Bourdonnais urodził się 11.06.1767 w Paryżu. Jego rodzicami byli Louis-François Mahé de La Bourdonnais i Marie-Josèphe-Françoise-Honorate O'Friell. W czerwcu 1781 został aspirantem na gardemaryna, a od 11.07.1781 był gardemarynem. Zaokrętował się we wrześniu 1781 na 32-działową fregatę Montréal i służył na niej do stycznia 1783. W maju i czerwcu 1782 jednostka ta eskortowała przewóz z Mahon (po zdobyciu Minorki w lutym 1782) do Algeciras 4000 żołnierzy barona de Falkenhayn. W dwóch okresach (luty 1783- marzec 1784 oraz czerwiec 1784 - październik 1785) Mahé de La Bourdonnais wchodził w skład załogi 18/20-działowej korwety Blonde. Został 6.05.1786 elewem marynarki (w związku ze zlikwidowaniem 1.01.1786 korpusu gardemarynów przez marszałka de Castries). Służył dalej na Blonde (od maja 1786 do października 1787). Korweta ta wyszła 12.06.1786 z Brestu do Cherbourga w eskadrze do ćwiczenia ewolucji i uczestniczyła 24.06.1786 w rewii morskiej w Cherbourgu na cześć Ludwika XVI. Od lutego do kwietnia 1788 Mahé de La Bourdonnais był na 20-działowej gabarze Bretonne, a od czerwca do sierpnia 1788 na 36-działowej fregacie Nymphe. Awansował na "porucznika liniowca" 6.08.1788. Służył na 36-działowej fregacie Thétis od sierpnia 1788 do listopada 1790. Jednostka ta została wysłana pod komandorem Macnémara na Ocean Indyjski.
Tam hrabia Macnémara zajmował stanowisko superintendenta marynarki francuskiej w Indiach Wschodnich, rezydując w Port Louis na Ile de France (Mauritiusie). W 1789 król nakazał, by hrabia zakończył sprawę, która ciągnęła się w tym rejonie od 1783 lub nawet od czerwca 1781. Wówczas francuski korsarz Deschiens pochwycił okręt Salèh czy Saléhi albo Salih, należący do imama Maskatu, odprowadzając żaglowiec do Ćaul, portu państwa Marathów. Ci odmówili oddania okrętu argumentując, że są w stanie wojny z Maskatem. Imam latami upominał się o odszkodowanie. Francuzi starali się we własnym interesie utrzymywać dobre stosunki z Maskatem, ale kolejne próby załatwienia sprawy rozłaziły się, prawdopodobnie przez niedołęstwo urzędników. W końcu hrabia Conway, gubernator Ile de France, nabył mały, ale w dobrym stanie i obity miedzią statek, przemianował go na Salé i powierzył Macnémarze na Thétis ekortować tę jednostkę z Port Louis do Maskatu (gdzie dotarto 10.03.1790) via Mahé. Po wypełnieniu misji (podobno imam był bardzo zadowolony, o czym Macnémara pisał na redzie Ile de France w liście z 19.09.1790) Thétis wróciła do Port Louis via Goa i Mahé. Na wyspę rewolucja przywędrowała wraz z przybyciem z Francji 31.01.1790 komandora de Coriolisa z zapasem trójkolorowych kokard i wiadomościami o wydarzeniach w kraju macierzystym. Hrabia de Macnémara (który podpadł przez skrajnie reakcyjną, wrogą nowej władzy korespondencję), został zamordowany 4.11.1790.
W tym samym miesiącu porucznika Mahé de La Bourdonnais przeniesiono na 20-działową fluitę Bienvenue. Jednak zachorował i został wysadzony na ląd w Pondichéry 1.06.1791. Aby powrócić do Francji znowu wszedł w lipcu 1791 na pokład fregaty Thétis, służąc na niej do grudnia 1791. Potem był od grudnia 1791 do czerwca 1792 oficerem na 74-działowcu Duguay-Trouin transportującym wojsko do Cap Français na San Domingo. Służył od czerwca 1792 na 32-działowej fregacie Sémillante, a od kwietnia do września 1793 na 74-działowcu Éole. Został 2.09.1793 dowódcą 6-działowego brygu-awiza Cerf, wysłanego do Stanów Zjednoczonych. W październiku 1793 wyszedł z Nowego Jorku w rejs krążowniczy po północnym Atlantyku, wrócił do Nowego Jorku w styczniu 1794. Jednak we Francji zdegradowano go i aresztowano 26.06.1794 jako byłego szlachcica, oskarżając o spiskowanie w sprawach wyspy San Domingo. Po raporcie Komisji d/s Marynarki i Kolonii, przestawieniu świadectw kontradm. Van Stabel i załogi brygu Cerf (a przede wszystkim w wyniku obalenia Robespierre'a 27.07.1794!), Komitet Ocalenia Publicznego przywrócił obywatelowi Louisowi-Charlesowi Labourdonnais 9.03.1795 stopień "porucznika liniowca". Mahé służył jako oficer na 110-działowcu Invincible od czerwca do sierpnia 1795 oraz na 74-działowcu Éole od sierpnia do października 1795. Następnie 26.01.1796 powierzono mu dowództwo 20-działowej korwety Bonne Citoyenne. Jednostka ta opuściła 4.03.1796 redę wyspy Aix w składzie eskadry kontradm. Serceya udającej się na Ile de France; jednak korweta już 10.03.1796 doznała awarii w sztormie koło przylądka Finisterre i tego samego dnia została zdobyta, po krótkiej wymianie ognia, przez brytyjską fregatę 38-działową Phaeton. Mahé-La Bourdonnais dostał się do niewoli, podczas której otrzymał awans 21.04.1796 na "kapitana liniowca 2 klasy". Wrócił w ramach wymiany jeńców 5.06.1797 i stanął przed sądem wojennym za utratę korwety, ale go uniewinniono. Objął 15.02.1799 komendę nad 44-działową fregatą Bravoure i sprawował ją do 11.03.1800. W okresie 27.05-8.08.1799 przeprowadził ten okręt z Tulonu do Brestu. Uczestniczył w wypadzie floty Brestu pod wiceadm. Bruixem na Morze Śródziemne i z powrotem (wyjście z Brestu 26.04.1799, dotarcie do Tulonu 13.05, powrót do Brestu 8.08.1799). Skierowany do służby portowej w Breście i nieoczekiwanie przeniesiony na chwilę w stan spoczynku 28.09.1800, od 12.12.1800 do 13.04.1801 sprawował w Tulonie funkcję zastępy dowódcy ruchów w porcie. Wysłany w październiku 1801 do Kadyksu, gdzie miał objąć dowództwo jednego z liniowców kontradm. Dumanoir-Le-Pelley'a, wrócił do Tulonu 7.01.1802 i zmarł tam 10.08.1802. Kontradm. Ganteaume informując ministra marynarki o śmierci Louisa-Charlesa Mahé de La Bourdonnais pisał: "Uważa się, że ten nieszczęśliwy młody człowiek dopuścił się aktu desperacji w wyniku złego stanu swoich spraw. Sądzi się, że popełnił samobójstwo".
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Pierre-Mandé Lebeau (08.04.1742 - 22.07.1821) oraz Antoine-Maximilien-César LeFrancq (04.01.1757 - 05.01.1828).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Maudé-Pierre Le Beau urodził się 8.04.1742 w Gourin. Jego rodzicami byli François Le Beau (kupiec) i Marie-Françoise Museau. Służył od dziecka na statkach handlowych, w tym Kompanii Indyjskiej. Po raz pierwszy poszedł na morze 31.12.1753 jako uczeń pilota na c.1060-tonowym żaglowcu Kompanii Indyjskiej Duc de Bourgogne, na którym odbył rejs z Lorient do Indii (Ile de France, Pondichéry) i z powrotem w okresie grudzień 1753/styczeń 1754 - czerwiec 1755. Z czasem doszedł do stanowiska oficera. Zaangażował się 10.07.1764 jako drugi porucznik na statku Charmante Julie wysłanym z Lorient na San Domingo. Od 11.11.1765 był na tym samym statku zastępcą kapitana w rejsie z Lorient do Lizbony i Marsylii. W tej samej roli służył na wychodzących z Lorient statkach Hippopotame (w 1766 do Kadyksu, w 1767 do Norwegii), Grand Alexandre (w okresie 1767-1768 do Marsylii i Genui), Gérion (w latach 1769-1771 do Indii). Od 29.12.1771 sprawował komendę nad statkiem Cérès (do 1774), potem nad kursującymi z Lorient do Indii statkami Atalante (1774-1777) i Talleyrand (1777-1779). W marynarce wojennej pojawił się 24.05.1780 jako oficer pomocniczy i zarazem dowódca fluity należącej do eskadry generała-porucznika de Grasse i wycofanej do rezerwy w Lorient 24.07.1782. Od 5.04.1785 do 29.06.1786 dowodził statkiem Dauphin Kompanii Indyjskiej, na którym popłynął do Chin i z powrotem (wyjście z Lorient w kwietniu, pobyt w Kantonie w styczniu 1786). Został przyjęty 17.05.1793 do marynarki wojennej w stopniu tymczasowego "porucznika liniowca". Zaokrętował się 27.10.1793 na 74-działowiec Tyrannicide, należący do floty kontradm. Villareta-Joyeuse i walczący w bitwach 28.05.1794 oraz 1.06.1794 (Sławnego - dla Anglików - Pierwszego Czerwca). I tu pojawia się pewien problem - pod wpływem Williama Jamesa masę stron internetowych (nawet pisanych po francusku), gdzie w zasadzie stosuje się na dodatek podaną przez Pana pisownię imion (Pierre-Mandé) i nazwiska (Lebeau), przyjmuje, że oficer ten był od maja 1794 oraz w sławnej bitwie z 1.06.1794 kapitanem 110-działowca Républicain, co najwyżej różniąc się w ocenie, flagę jakiego kontradmirała (Bouveta albo Nielly'ego) nosił ten liniowiec. Proszę jednak zwrócić uwagę, że od dawna nie wszyscy podzielali to zdanie. Już Paweł Wieczorkiewicz pisał, że dowództwo okrętu Républicain we wspomnianej bitwie sprawował naprawdę kapitan Longer; podobnie podawałem tutaj przy okazji omawiania losów tego ostatniego oficera. Dowodzenie francuskimi okrętami w okresie, kiedy rewolucyjni jakobini mogli je zmieniać kilka razy dziennie, jest sprawą otwartą, ale wiele dzisiaj wskazuje na to, że James się mylił, a wraz z nim mylą się te setki stron w sieci opierające się (nawet jeśli tego nie wiedzą) na jego ustaleniach. Le Beau awansował 2.11.1794 na "kapitana liniowca", zszedł z Tyrannicide 1.12.1794 i następnego dnia objął w Breście komendę nad 110-działowcem Majestueux, sprawując ją do 30.12.1796. Nadal pod Villaretem-Joyeuse (teraz już wiceadmirałem) uczestniczył w tragicznym Rejsie Wielkiej Zimy (29.12.1794-2.02.1795) i ledwo zdołał doprowadzić swój okręt do portu - już 27.01.1795 Majestueux miał w ładowni 1,14 m wody, a podczas wchodzenia liniowca na redę Brestu poiom wody w kadłubie sięgnał 2,3 m. Następnie Le Beau został skierowany do Lorient, gdzie przybył 7.01.1797 i zaczął pełnić służbę portową, dwukrotnie wysyłany na Belle Ile (7.07-29.10.1798 i 24.05-6.10.1799). Przeniesiony poza aktywną służbę 2.12.1800 i ostatecznie w stan spoczynku 8.09.1803. Nie znalazł się na listach marynarki po reorganizacji 24.09.1803. Zmarł 22.07.1821.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach