www.timberships.fora.pl

kgerlach

Pierre-Louis (Pierre) L’Hermite (Lhermite) urodził się 20.12.1761 w Dunkierce. Zaczął służyć na morzu już w wieku 8 lat czy 9 lat (w 1770), jako chłopiec okrętowy na statkach handlowych. Podczas amerykańskiej wojny rewolucyjnej wchodził w skład załóg francuskich okrętów korsarskich z Dunkierki i w wieku około 20 lat był nawet kapitanem dwóch z nich; 8-działowym lugrem Gloire dowodził tylko od lipca do sierpnia 1781, wpadając w ręce Anglików; natomiast kapitanem żaglowca Courrier de Dunkerque był od maja do lipca 1782. Został ranny w walce w 1783. Po zawarciu pokoju między Francją a Wielką Brytanią w 1783, wrócił do marynarki handlowej. Przez 10 lat pływał głównie na żaglowcach kursujących między Dunkierką a Antylami. Osiągnął we flocie cywilnej rangę kapitana żeglugi wielkiej w 1787. W marynarce wojennej został "porucznikiem liniowca" w czerwcu 1793. Wszedł w skład załogi 74-działowca Tigre, flagowego okrętu eskadry innego dunkierczyka, komodora (wkrótce, od listopada 1793, kontradmirała) Vanstabela. Ten ostatni miał pod swoimi rozkazami 6 nowych, specjalnie wyselekcjonowanych z uwagi na prędkość liniowców (w tym Tigre), dwie fregaty i dwie mniejsze jednostki. Wyszedł z Brestu 13.11 z zadaniem przechwycenia brytyjskich posiłków pod wiceadm. Jervisem. skierowanych – jak mylnie sądzili Francuzi - do wiceadm. Hooda w Tulonie. W rzeczywistości Jervis popłynął na Martynikę, a Vanstabel, najpierw zauważony przez flotę adm. Howe 18.11.1793 w zatoce Cancale i daremnie przez nią ścigany, pokręcił się po domniemanej trasie rejsu Jervisa, urwał część (17 statków) brytyjskiego konwoju wracającego do Anglii z Nowej Fundlandii i zawinął do Brestu 30.11.1793. Z dwoma liniowcami (74-działowcami Tigre i Jean Bart) oraz dwiema fregatami i brygiem, wzmocniony potem dwoma dodatkowymi liniowcami, kontradm. Vanstabel dowodził bezpośrednią eskortą arcyważnego dla Francji konwoju ze zbożem (ponad sto statków) z Ameryki w 1794 (wyszedł z Brestu 24.12.1793, dotarł do Wirginii – zatoka Chesapeake - w lutym 1794, wyruszył w rejs powrotny na początku kwietnia, zawinął ze statkami na redę Brestu 13.06.1794). Przez cały ten czas Lhermite był oficerem na Tigre, więc miał swój skromny udział w opisanych wydarzeniach. Uczyniono go "kapitanem liniowca" 25.10.1794. Został dowódcą 74-działowca Gasparin, z którym uczestniczył w tragicznym Rejsie Wielkiej Zimy (29.12.1794-2.02.1795). Następnie dowodził flotyllą we Vlissingen, wypełniał rozmaite zadania w Dunkierce i Rotterdamie. Od schyłku 1795 do 1797 oraz od początku 1798 do początku 1800 i w 1802 był kapitanem 40-działowej fregaty Poursuivante. Uczestniczył w jej wyposażaniu w Dunkierce w kwietniu 1798, w 1802 transportował na niej żołnierzy z Vlissingen na San Domingo. Jeszcze w tym samym roku objął na San Domingo dowództwo 74-działowca Duguay-Trouin. Znany jest z dwóch akcji z marca 1803: po zdobyciu przez powstańców Petite Anse (13.03) przewiózł tam na swoim liniowcu oraz na fregacie Franchise 600 żołnierzy piechoty liniowej, ale nie zdołał odzyskać miejscowości (oczywiście tego w biografiach byłego korsarza z Dunkierki się nie umieszcza, bo po co). Pod koniec marca "dowództwo francuskie wysłało płk. Neterwooda z silnym oddziałem na liniowcu Duguay-Trouin dla odzyskania Petit Goave. Gdy miasto zaczęto ostrzeliwać z dział pokładowych, Murzyni podpalili je i wycofali się na sąsiednie wzgórze, na którego stoku okopali się. Wobec tego Francuzi lądowali i przypuścili atak, nie spodziewając się silniejszego oporu ze strony Murzynów. Na czele dwóch kolumn atakujących szli płk Neterwood i szef batalionu La Combe. Obaj zostali śmiertelnie ranni. Sporo było poległych... w akcji odznaczył się szef szwadronu K. Przebendowski, który objął dowództwo nad rozbitymi kolumnami. Próbował on do 7 kwietnia spędzić Murzynów z pozycji górującej nad Petit Goave z pomocą kapitana artylerii Guidonne, ale działa pokładowe nie donosiły do pozycji murzyńskich na stoku, małokalibrowe zaś działka, które można było podciągnąć bliżej, nie wyrządzały większych szkód w fortyfikacjach ziemnych powstańców. Wypadało więc wycofać się, pozostawiając garnizon w odzyskanym forcie Petit Goave". Cały fragment w cudzysłowie to dosłowny cytat z książki Jana Pachońskiego "Polacy na Antylach i Morzu Karaibskim", gdzie poprawiłem tylko typowe dla tej pracy przekręcenie nazwy okrętu. Pozwala to na samodzielną ocenę faktów występujących w biografiach Lhermite'a w formie: "wyróżnił się zdobywając Petit-Goave". Latem Duguay-Trouin wszedł na mielinę koło Jérémie i L'Hermite musiał wyrzucić za burtę 20 dział, aby uwolnić swój okręt. W lipcu Duguay-Trouin stał zablokowany w Cap Français razem z drugim 74-działowcem francuskim (Duquesne) i 40-działową fregatą (Guerrière). Ponieważ wcześniejsze rozkazy polecały okrętom na San Domingo w razie wybuchu nowej wojny z Anglią powrót do Francji, jednostki te skorzystały z gwałtownego szkwału, który po południu 24.07.1803 odepchnął brytyjską eskadrę komodora Loringa, by wyruszyć z portu. Brytyjczycy podjęli pościg; po zapadnięciu ciemności Francuzi rozdzielili się, przy czym Duguay-Trouin podążył na wschód. Większość angielskich okrętów ścigała Duquesne i go zdobyła. Za Duguay-Trouin pośpieszył tylko jeden liniowiec. Kiedy na pomoc L'Hermite'owi przybyła Guerrière, Anglicy 25.07 ustąpili. Błędnie, ponieważ na skutek kiepskiego stanu uzbrojenia i załóg jednostek francuskich i tak mieliby przewagę, lecz źle ocenili sytuację. Duguay-Trouin i Guerrière pożeglowały ku Europie, starły się nierozstrzygająco (420 mil na północny zachód od przylądka Ortegal) 29.08 czy 30.08 z brytyjską fregatą i 2.09.1803 przedarły przez siły blokadowe Royal Navy, które ta fregata powiadomiła, zawijając z uszkodzeniami do miasta Corunna. Udana ucieczka z San Domingo do neutralnej wtedy Hiszpanii dowodziła kunsztu żeglarskiego Lhermite'a i sprawności jego liniowca, lecz w żadnym wypadku nie oznaczała "odparcia z sukcesem ataku silniejszej eskadry brytyjskiej w Cap Français", jak chcieliby ją widzieć niektórzy autorzy francuscy.
L'Hermite od 26.10.1805 do 25.03.1809 dowodził w Genui 74-działowcem Génois. Był też wtedy komendantem placu (organizacyjna funkcja wojskowa, tu prawie równoznaczna z komendantem portu) w tym mieście. Wspomniany liniowiec rzadko kiedy wychodził z portu, jednak wiosną 1808 wziął udział w akcji zaopatrzenia Korfu. W tym celu Francuzi przeprowadzili dość złożoną operację: 17.01 opuścił Rochefort kontradm. Allemand z 6 liniowcami, fregatą i brygiem, docierając prawie w całości (poza jednym liniowcem) w pobliże Tulonu 9.02; następnego dnia z Tulonu wyszedł wiceadm. Ganteaume (który pozbierał okręty z różnych włoskich portów) z 5 liniowcami (w tym Génois), fregatą, dwiema korwetami, szkunerem i trzema transportowcami, by połączyć się zespołem Allemanda; wkrótce potem pogoda, zły stan niektórych okrętów i nieudolność nawigacyjna doprowadziły do strat i rozdzielenia się jednostek, więc Ganteaume ostatecznie dotarł do Korfu 23.02 tylko z 6 liniowcami; wyładował zapasy na wyspie, zostawił swój największy liniowiec na naprawy i z pozostałymi pięcioma wyruszył na poszukiwania reszty eskadry 25.02, docierając w pobliże Sycylii oraz ponownie zawijając na Korfu 13.03, gdzie spotkał się z pozostałymi okrętami z Tulonu; w rejs powrotny wyszedł 16.03, omijając po drodze znacznie silniejsze zespoły brytyjskie i spokojnie wrócił do Tulonu 10.04.1808.
Lhermite został następnie przeniesiony na północ, gdzie od 25.03 do 12.08.1809 oraz od 13.09 do 1.11.1809 dowodził w Antwerpii 74-działowcem Albanais. W sierpniu 1809 komenderował na Skaldzie flotyllą, której potencjalnego przeciwdziałania obawiali się Brtyjczycy podczas operacji przeciwko Walcheren. Chociaż jego biografowie lubią pisać, że w ten sposób "odegrał kluczową rolę w zwycięskiej obronie Walcheren", to w rzeczywistości Walcheren nie została wcale obroniona, francuskie kanonierki musiały rejterować pod ogniem dział ze zdobytych przez Brytyjczyków fortów, a późniejsza klęska całej angielskiej ekspedycji wynikła z nieudolności naczelnego dowódcy atakującej armii, chorób i energicznego przeciwdziałania wielu Francuzów oraz Holendrów, wśród których Lhermite był tylko pchełką (flotą w tym rejonie dowodził wiceadm. Missiessy). Tym niemniej brytyjska porażka dała się świetnie wykorzystać propagandowo po francuskiej stronie (zresztą była jak najbardziej zwycięstwem Francuzów i to znaczącym, ponieważ przyczyniła się do wielkich strat osobowych u Brytyjczyków) i pozwoliła rozdawać nagrody, dzięki czemu komandor otrzymał 23.11.1809 awans na kontradmirała. W 1811 dowodził w Antwerpii jedną z eskadr. Pod nieobecność wiceadm. Missiessy sprawował obowiązki prefekta morskiego i naczelnego dowódcy na Morzu Północnym. Jego okrętem flagowym był 80-działowiec Tilsitt, o załodze częściowo flamandzkiej, a częściowo złożonej z Francuzów wziętych z 74-działowca Albanais. W 1812 pod komendą Lhermite'a znalazły się flotylle na Ems i w Hamburgu. Odesłany w stan spoczynku w 1814, przyłączył się do Napoleona podczas jego Stu Dni, mianowany prefektem morskim Dunkierki. Znowu przeniesiony w stan spoczynku w 1816. Zmarł w Dunkierce 22.03.1828. Był zarówno kawalerem Orderu Św. Ludwika (mimo niechęci do Burbonów), jak komandorem Legii Honorowej.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Pierre Landais (20.02.1734 - 19.04.1802) oraz Pierre-Nicolas Rolland (29.04.1761 - 09.11.1825).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Pierre Landais to nadzwyczaj oryginalna postać, delikatnie to ujmując. Urodził się w Saint Malo w 1731 lub 1734. Pochodził z rodziny zubożałej szlachty normandzkiej, traktowano go w zasadzie jak osobę z niższej klasy. Służył początkowo w marynarce handlowej i na statkach korsarskich. Od 1748 (chociaż podaje się też datę 1745) ochotnik w marynarce królewskiej. W latach 1762-1769 był oficerem pomocniczym w marynarce wojennej. Należał do załogi 30-działowej fregaty Zéphyr, gdy ta (częściowo rozbrojona) opuściła Brest 31.08.1762, wioząc żołnierzy i zapasy, ale została szybko przechwycona i zdobyta przez brytyjski okręt 2.09.1762; w walce Landais odniósł ranę, która być może zaciążyła na całym jego życiu. Znalazł się też na krótko w niewoli. Wchodził w skład załogi 14/20-działowej fluity Étoile wyposażonej w Rochefort do okołoziemskiego rejsu zespołu Bougainville’a (obok flagowej fregaty Boudeuse). Boudeuse opuściła Brest 5.12.1766, zawinęła do Montevideo 31.01.1767, przeszła do Buenos Aires i dotarła na Malouiny 22.03.1767. Natomiast fluita Étoile, na której służył Landais, wyszła z Rochefort 1.02.1767 i dołączyła do fregaty 13.06.1767 w Rio de Janeiro. W dalszy rejs dookoła świata francuskie okręty wyszły 14.11.1767 z Montevideo. Po przejściu Cieśniny Magellana wpłynęły na Pacyfik 26.01.1768, dotarły do Tahiti 6.04.1768, Nowych Hebrydów 22.05, Wielkiej Rafy Koralowej 4.06, Moluków 1.09. Po wyruszeniu z Batavii 18.10 w rejs powrotny do Europy żaglowce się rozdzieliły. Fluita Étoile wróciła do Francji w kwietniu 1769. Pierre Landais awansował na "porucznika fregaty" w 1772 czy 1773. W 1773 dano mu stopień "kapitana brandera". 1.11.1775 został "porucznikiem liniowca i portu". Mając na skutek rany głowy kłopoty mentalnościowe, podał się 8.01.1776 do dymisji lub został do niej zmuszony. Jednak Silas Deane, tajny wysłannik Amerykanów we Francji, dał mu 1.03.1777 patent kapitana i dowództwo statku handlowego Flamand (z flotylli Beaumarchaisa), załadowanego zapasami dla Amerykanów. Opuścił na tym żaglowcu Marsylię 26.09.1777. Zawinął do Portsmouth w New Hampshire 1.12.1777, dusząc po drodze bunt załogi. W 1778 zwrócił się o dowództwo w amerykańskiej marynarce kontynentalnej, ale mu go początkowo odmówiono. Jednak Kongres przyznał kapitanowi Landaisowi 20.06.1778 komendę nad świeżo w 1778 zwodowaną fregatą 36-działową Alliance. Naturalizowano go 15.10.1778 jako mieszkańca Massachusetts. Landais wyruszył 11.01.1779 z Bostonu do Francji ze szczególnym pasażerem, mianowicie z powracającym do kraju markizem La Fayette, bohaterem amerykańskiej wojny o niepodległość. Pomimo trudnej przeprawy (m.in. uszkodzenia takielunku w sztormie i plan buntu załogi złożonej w większości z Anglików i Irlandczyków, wykryty na czas 2.02, co zakończyło się mediacją La Fayette'a i uwięzieniem 38 marynarzy) fregata dotarła do Brestu 6.02.1779. Po drodze schwytała jeszcze dwa brytyjskie statki. Zgodnie z pierwotnymi poleceniami miała załadować amunicję i bezpośrednio wracać do Ameryki. Ale oficjalny komisarz amerykański we Francji, Benjamin Franklin, zmienił te rozkazy i w kwietniu 1779 włączył fregatę w skład gromadzonej w pobliżu Lorient eskadry swojego protegowanego, amerykańskiego korsarza Johna Paula Jonesa. Chociaż Amerykanie mieli zupełnie inny pogląd na status prawny zespołu niż Brytyjczycy (dla nich Szkot uciekający przed sądem za morderstwo był piratem, więc jego okręty - pirackimi) i Francuzi (dla tych ostatnich Jones dowodzący wtedy z pokładu żaglowca Bonhomme Richard był amerykańskim dowódcą francuskiej jednostki korsarskiej, na której tylko przez grzeczność pozwalano mu podnosić amerykańską banderę), Pierre Landais nie miał ochoty podporządkowywać się Jonesowi, będąc bądź co bądź komandorem amerykańskiego okrętu państwowego. Był wściekły na zmianę rozkazów i od pierwszego osobistego kontaktu wszedł na wojenną ścieżkę z korsarzem, który odwzajemnił antypatię. Pierwszą akcją eskadry po wyjściu z redy wyspy Groix koło Lorient 19.06.1779 było zapewnienie eskorty statkom idącym do Bordeaux i innych francuskich portów na południu atlantyckiego wybrzeża. Zaraz na początku, podczas sztormowej nocy, Alliance uderzyła w Bonhomme Richard, uszkadzając takielunek obu jednostek. Jones przypisał winę (może nawet umyślną) Landaisowi. Po skończeniu misji i powrocie do Lorient, żaglowce naprawiono. Eskadra wyszła ponownie w morze 14.08.1779 kierując się ku południowo-zachodniemu krańcowi Irlandii, by stamtąd obejść Wyspy Brytyjskie, w rajdzie korsarsko-dywersyjnym (oprócz zdobycia łupów, czyli celu najważniejszego dla korsarzy, winien był odwrócić uwagę od poczynań Francuzów, szykujących inwazję). John Paul Jones miał w sumie, obok flagowego okrętu kaperskiego Bonhomme Richard, francuską fregatę Pallas, francuski (ale pod amerykańską banderą) uzbrojony statek Vengeance, francuski (ale pod amerykańską banderą) kuter Cerf, 2 francuskie okręty korsarskie i fregatę Alliance. Landais nie zwlekał z okazaniem rozdrażnienia i niesubordynacji. Gdy 23.08 Jones nie zgodził się na proponowany przez Francuza pościg za statkiem kryjącym się na płytkich i nieznanych wodach, następnego dnia miał wizytę kapitana Alliance, który obrzucił go inwektywami, a potem przestał całkowicie reagować na jakiekolwiek rozkazy komodora. Odzielił się od reszty eskadry w szkwale w nocy z 26 na 27.08 i do 1.09 operował samodzielnie. Pochwycił uzbrojony statek brytyjski mniej więcej w tym samym czasie gdy Bonhomme Richard zdobył inny żaglowiec u północno-zachodniego krańca Szkocji. Jones pozwolił Landaisowi obsadzić oba pryzy, a ten odesłał je na własną rękę do Bergen, gdzie zostały zajęte przez władze i oddane Anglikom, co pozbawiło zdobywców pryzowego. Potem Alliance zdobyła kolejne dwa statki, zaś Landais odmówił stawienia się na pokładzie flagowca na naradę i ponownie zaczął żeglować samodzielnie. W sumie jednak okręty Jonesa i amerykańska fregata przesuwały się, chociaż poza zasięgiem wzajemnego wzroku, na południe, wzdłuż wschodnich wybrzeży Wielkiej Brytanii. Ostatecznie 23.09.1779, w słynnej bitwie koło Flamborough Head, stoczonej z osłaniającymi część brytyjskiego konwoju bałtyckiego 44-działowcem Serapis i uzbrojonym statkiem Countess of Scarborough, na miejscu byli wszyscy zainteresowani. Landais nadal ignorował wszelkie próby komunikacji ze strony korsarskiego komodora, a w końcu popisał się postępowaniem wręcz niesamowitym. Najpierw odmówił wykonania rozkazu Jonesa, aby Alliance włączyła się do linii bojowej, następnie ostrzeliwał niemrawo jedynie słaby żaglowiec Countess of Scarborough, wreszcie prowadził ogień nie tylko do okrętów angielskich, ale również - i to celowo, wg jego własnych słów (!) - do okrętu flagowego amerykańsko-francuskiego zespołu, zabijając Amerykanów, "dla osiągnięcia ostatecznego sukcesu"! Po poddaniu się Serapis trzymał się z boku i nie pomagał w doprowadzeniu do stanu używalności ani pryzu, ani tonącego Bonhomme Richard. Nic dziwnego, że kiedy po zwycięstwie Jones dotarł 3.10 ze swoją flotyllą i oboma pryzami w pobliże Texel, natychmiast usunął z komendy Landaisa i za aprobatą Franklina sam przejął dowództwo Alliance. W końcu grudnia 1779 odszedł spod Texel łamiąc angielską blokadę i po krążeniu po Zatoce Biskajskiej (gdzie znowu pochwycił parę żaglowców) oraz pobycie w Coruna rzucił kotwicę na redzie Groix 10.02.1780, po czym wszedł do Lorient 19.02. Wbrew sugestiom Franklina, nie kwapił się do powrotu na amerykańskie wody. Ale gdy Jones zajmował się w Paryżu przyjmowaniem orderów, złoconych szpad, pozowaniem do rzeźb i figlowaniu z kochanką, Landais nie zasypiał gruszek w popiele. Przebywał już w Lorient, ponieważ szukał jakiegoś środka transportu do Ameryki. Tam spotkał Arthura Lee, jednego z amerykańskich komisarzy we Francji i zawziętego rywala Franklina. Obaj ogłosili więc, że ani Jones ani Franklin nie mieli prawa pozbawiać komandora komendy, którą Francuzowi dał Kongres. Wtargnęli na pokład Alliance, "przywrócili" Landaisa 12 lub 13 czerwcu 1780 do stanowiska kapitana i szykowali się do pośpiesznego odpłynięcia do Filadelfii. Jones początkowo zamierzał odpowiedzieć siłą na siłę, a zarówno Franklin jak Francuzi udzielili mu zdecydowanego poparcia. Chociaż Alliance podniosła kotwicę i próbowała wyruszyć, francuskie władze zatrzymały fregatę w awanporcie Lorient, w Port-Louis. Baterie nadbrzeżne i okręty wojenne otrzymały rozkaz otwarcia do niej ognia, gdyby próbowała przerwać blokującą zaporę. Ale Jones szybko się zreflektował - efekt strzelania przez sojuszników do amerykańskiej fregaty miałby bardzo nieciekawy wydźwięk propagandowy. Historycy dyskutują do dzisiaj, czy nie ważniejsze były dla niego względy osobiste (chęć pozbycia się za jednym zamachem Landaisa, Arthura Lee i komendy, która wyrwałaby go z objęć dworaków i kochanki, zmuszając w końcu do działania na morzu), ale to rzecz bez znaczenia dla istoty zdarzeń. Ostatecznie Alliance wyruszyła 8.07.1780, teoretycznie do Filadelfii. Podczas rejsu Landais kłócił się z oficerami, obrzucał obelgami załogę i dręczył pasażerów. Aresztował dowódcę żołnierzy piechoty morskiej, ponieważ ten odmówił zaprzysiężenia mu bezwarunkowego posłuszeństwa w każdych okolicznościach. Prześladował (m.in. zakuwając w kajdany) tych marynarzy, którzy uczestniczyli w bitwie pod Flamborough Head. Chciał pobić nawet Arthura Lee za ośmielenie się sięgnięcia pierwszemu przy obiedzie. Wydawał rozkazy manewrowe urągające bezpieczeństwu okrętu i sprzeczne z praktyką żeglarską. Ostatecznie, zagrożenie śmiercią na skutek jego szaleńczych wybryków zmusiło oficerów i pasażerów do wspólnego pozbawienia Landaisa dowództwa 11.08.1780. Komendę przejął porucznik James A. Degge. Fregata dotarła do Bostonu 19.08.1780. Zaalarmowane władze nakazały gruntowne śledztwo, a dowództwo Alliance przekazano komandorowi Johnowi Barry - kiedy ten przybył do Bostonu 19.09.1780, Landais zabarykadował się w swojej kajucie i trzeba go było z niej wywlec siłą. Szaleństwo czy całkowita niekompetencja tego osobnika stały się oczywiste, więc wyrzucono go z amerykańskiej floty. Gdy w 1782 zażądał zwrotu ponad 2 tysięcy dolarów za zaległą pensję i wydatki, Kongres odrzucił roszczenia. Wcale to jednak nie zakończyło kariery dzielnego żeglarza francuskiego. Rewolucyjna marynarka Francji potrzebowała na gwałt rezolutnych i doświadczonych oficerów o pochodzeniu możliwie odległym od arystokracji. Pierre Landais został więc 1.07.1792 "kapitanem liniowca" i otrzymał dowództwo 74-działowca Patriote w Breście oraz małej eskadry. Od 1.01.1793 był już kontradmirałem. W styczniu/lutym 1793 wziął udział w kompromitującej operacji przeciwko Cagliari na Sardynii, dowodząc z pokładu Patriote przednią strażą. Wiosną 1793 działał u wybrzeży Belle Ile w ramach floty Morarda de Galles; jego okrętem flagowym był 120-działowiec Cote d'Or. Pod wpływem zapału rewolucyjnego donosił na wiceadm. Morarda de Galles i kontradm. Lelarge, podejrzewanych przez niego o "kontrrewolucyjne poglądy", do tego stopnia, że nawet oszołom Jean-Bon Saint-André uznał go za paranoika. Razem z całą flotą musiał wrócić do Brestu wskutek kompletnego rozprzężenia wśród marynarzy. Zdymisjonowano go tak jak tych, na których donosił, 26.10.1793. W listopadzie 1797 pojechał do Nowego Jorku. Występował tam z petycjami o pieniądze za liczne pryzy, które zdobył w okresie sprawowania komendy nad Alliance. W 1806 Kongres zdecydował się zapłacić mu 4 tysiące dolarów, wnioski o dalsze sumy odrzucono. Pierre Landais żył w Nowym Jorku, coraz biedniejszy. Zmarł 17.09.1820. Był oryginalny nawet po śmierci (jak znana kaczka dziwaczka, z której po upieczeniu zrobił się zając, w dodatku cały w buraczkach), gdyż na nagrobku ma datę zgonu o przeszło dwa lata wcześniejszą.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Pierre-Nicolas Rolland urodził się w Dieppe 29.04.1761. Jego rodzicami byli Pierre-François-Nicolas Rolland (prawnik, adwokat, potem sędzia pokoju) i Marie-Jeanne Lecrais. Pierre-Nicolas bez wiedzy ojca zaciągnął się 31.03.1774 do marynarki handlowej, jako ochotnik na statku Marie-Louise wyposażonym w Dieppe na rejs do Sankt Petersburga (odbył się od marca 1774 do marca 1775). W charakterze praktykanta zamustrował 23.06.1775 na idący z Hawru do Sankt Petersburga statek Victoire (rejs w okresie czerwiec 1775-luty 1776, potem służył na statku Princesse Adélaide skierowanym z Dieppe do Kadyksu (rejs od listopada do grudnia 1776). Począwszy od 25.02.1777 był oficerem na statku Belle Alliance wyposażonym w Dieppe dla rejsów do Londynu i Lizbony. Powołano go 13.05.1778 w roli sternika na fregatę wojenną (ale nie Cybèle, jak twierdzą Danielle i Bernard Quintin, ponieważ francuska marynarka nie miała wówczas takiej jednostki), włączoną w Breście do eskadry generała-porucznika d'Orvilliersa; owa fregata uczestniczyła w działaniach tej eskadry od maja do grudnia 1778, będąc m.in. obecna w bitwie pod Ouessant 27.07.1778 (co zawęża możliwość do Sensible, Andromaque, Sincère, Junon, Iphigénie i Nymphe). Pierre-Nicolas Rolland był następnie sternikiem na 50-działowcu Amphion w zespole szefa eskadry La Motte-Picqueta (który - dysponując 5 liniowcami, m.in. flagowym 74-działowcem Annibal - po rejsie trwającym od kwietnia 1779 przyprowadził w czerwcu 1779 do Indii Zachodnich konwój z zaopatrzeniem i dołączył do floty wiceadm. d’Estaing; brał udział w operacjach tej floty u Grenady, w tym w zdobyciu wyspy 4.07.1779 oraz w bitwie z eskadrą brytyjską 6.07.1779; od sierpnia 1779 La Motte-Picquet dowodził zespołem podczas oblegania Savannah), a potem od 27.08.1779 pomocnikiem nawigatora na 32-działowej fregacie Amphitrite skierowanej w sierpniu 1779 na Antyle (gdzie 10.09.1779 zdobyła w pobliżu Martyniki brytyjski 20-działowiec Sphinx i towarzyszący mu tender; podczas tego starcia Rolland został ranny w prawą nogę), skąd wróciła do Francji w lutym 1781. Również jako pomocnik nawigatora Rolland służył od maja do września 1781 na 18/20-działowej fluicie Baleine, operującej między Brestem a Hawrem, a od września do grudnia 1781 na 20-działowej gabarze Loire, kursującej między Brestem a Nantes. Mianowano go 7.01.1782 oficerem pomocniczym na 32-działowej fregacie Émeraude, wysłanej z Brestu do Nowej Anglii (u wybrzeży Wirginii fregata ta zdobyła 31.07.1782 brytyjski slup 14-działowy Polecat). Od lipca 1782 do sierpnia 1783 służył na 22-działowej fluicie Ile de France, operującej na wodach Antyli i San Domingo. Od lipca do grudnia 1787 był zastępcą dowódcy na 330-tonowym żaglowcu pocztowym nr 10 (Paquebot N°10), Zarządu Poczt, kursującym między Hawrem a San Domingo. Awansował 26.08.1787 do stopnia "podporucznika liniowca". Został dowódcą 300-tonowego żaglowca pocztowego nr 3 (Courrier de Lorient N°3), kursującego między Hawrem a Nowym Jorkiem, i sprawował tę komendę od 22.02 do 14.07.1788; w tym czasie żaglowiec ten przemierzył trasę Hawr-Nowy Jork-Hawr od 27.02 do 25.06. W okresie 11.04.1789-4.07.1790 Rolland był zastępcą dowódcy pocztowca Courrier de l'Europe, wysłanego z Hawru na Ile de France i do Pondichéry. Otrzymał stopień porucznika liniowca 1.01.1793. Dowodził 26-działową korwetą Babet od 22.04 do 21.09.1793 (od maja pływała z Hawru do Cherbourga, La Hougue, Honfleur, Brestu i Cancale) oraz 30-działową korwetą Cornélie od 6.07.1794 do 11.11.1795 (przemierzała wody od Honfleur do Hawru i Cherbourga). Objął 22.11.1795 dowództwo 52/54-działowca ("ostrzyżonego" 74-działowca) Brave w Lorient (czy, ściślej, na redzie Port Louis) i zachował je do 11.08.1796, awansując tymczasem na "kapitana fregaty" 21.03.1796. Dano mu 22.09.1796 rangę "kapitana liniowca 2 klasy". Był znów dowódcą 54-działowca Brave (od 5.10.1796 do 5.09.1797 oraz od 1 do 13.10.1797). Ożenił się 21.10.1797 w Lorient z Marie-Antoinette-Françoise Rougeuil. Sprawował komendę nad 74-działowcem Révolution od 18.03.1799 do 22.03.1801, biorąc w tym czasie udział w wypadzie floty wiceadm. Bruixa na Morze Śródziemne (wyjście z Brestu 26.04.1799, dotarcie do Tulonu 13.05, powrót do Brestu 8.08.1799). Od 20.06.1803 do 14.06.1804 Rolland był w Tulonie kapitanem 74-działowca Berwick, a od 15.06.1804 do 30.07.1805 pełnił tę samą funkcję na 74-działowcu Atlas. Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804 i oficerem tego orderu 14.06.1804. Uczestniczył w wypadzie floty wiceadm. Villeneuve'a do Indii Zachodnich (wyjście z Tulonu 30.03.1805, wyruszenie z powrotem do Europy 9.06.1805) i wziął wyróżniający się udział w bitwie 22.07.1805 z eskadrą wiceadm. Caldera u przylądka Finisterre. W trakcie walki pocisk brytyjski uderzył w znajdującą się blisko kapitana skrzynkę amunicyjną z prochem; wybuch wyrzucił Rollanda w powietrze i przyczynił się do poważnych ran twarzy, obu rąk i obu nóg. Zniesiony na ląd w Vigo 30.07.1805, Pierre-Nicolas Rolland pozostał w tym hiszpańskim mieście przez pół roku, aż do wyzdrowienia. Po powrocie do Francji objął 13.10.1806 w eskadrze Brestu dowództwo 118-działowca Océan i sprawował je do 15.10.1809. Przez te lata liniowiec nie ruszał się z portu. Rolland awansował 1.01.1809 na "kapitana liniowca 1 klasy". Zszedł z pokładu liniowca Océan, by 16.10.1809 przejąć komendę (do 20.09.1810) nad 74-działowcem Triomphant stojącym w Rochefort. Został 21.09.1810 kapitanem 74-działowca Régulus, a następnie małej eskadry u wyspy Aix, składającej się jeszcze z dwóch fregat. Kiedy Anglicy zdobyli szalupę kotwiczącą między Fort Boyard a wyspą Aix, Napoleon dał kolejny dowód swojej kompletnej ignorancji w sprawach morskich i mylenia propagandy z rzeczywistością, ponieważ z powodu takiej bzdury odwołał 16.09.1811 Rollanda z dowództwa eskadry i liniowca Régulus, wzywając go "na dywanik" do Paryża. Tym niemniej 19.12.1811 Rolland otrzymał komendę nad 74-działowcem Romulus w eskadrze Morza Śródziemnego; objął jednak to stanowisko dopiero 20.07.1812 i pozostał na nim do 9.08.1814. W tym czasie uczestniczył w lutym 1814 w starciu eskadry kontradm. Troude (3 liniowce i 3 fregaty) z dwoma liniowcami brytyjskimi (forpocztą dużego zespołu) nieco na wschód od Tulonu i nie dał się odciąć Anglikom tylko dzięki wykazaniu mistrzostwa w sztuce żeglarskiej, podziwianego przez przeciwników; załoga jego liniowca poniosła bardzo ciężkie straty, a on sam został ranny w głowę kulą z kartacza. Burboni mianowali Rollanda kontradmirałem 8.07.1814 z antydatowaniem awansu do 1.07.1814 i uczynili go kawalerem Orderu Św. Ludwika 5.07.1814. Świeżo upieczony oficer flagowy miał raczej pecha, że podczas Stu Dni jego stopień kontradmiralski został zatwierdzony przez Napoleona 19.05.1815. Być może dlatego Rolland przeszedł w stan spoczynku już 9.12.1815. Zmarł w Paryżu 9.11.1825.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Fiacre-Henri Blavet (08.04.1744 - 14.11.1809) oraz Jean-Francois Vignot (17.08.1748 - 13.01.1822).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Fiacre-Henri Blavet urodził się w Breście 8.04.1744. Jego rodzicami byli René Blavet i Catherine Legrand. Zaczął służbę w marynarce wojennej 9.02.1755 jako chłopiec okrętowy na 30-działowej fregacie Fleur de Lys . Był obecny podczas zdobycia przez tę jednostkę i inne okręty francuskie angielskiej fregaty 24-działowej Blandford koło Ouessant 13.08.1755 podczas pokoju. Służył także w charakterze chłopca okrętowego w 1756 na 30-działowej fregacie Améthyste, która stoczyła nierozstrzygniętą potyczkę z fregatą angielską w lipcu 1756. Następnie w okresie 1756-1758 wchodził w skład załogi 74-działowca Intrépide. Liniowiec ten był okrętem flagowym komodora Kersainta (obarczonego zadaniem eskortowania konwoju z Cap Français do Francji) podczas walki jego eskadry z trzema liniowcami brytyjskimi 20.10.1757 pod San Domingo. Blavet został ranny w 1757, prawdopodobnie właśnie podczas tej bitwy, bardzo krwawej. W latach 1759-1760 służył na 64-działowcu Brillant, biorąc na nim udział w zakończonej klęską Francuzów bitwie pod Quiberon 21.11.1759 (Brillant uciekł na rzekę Vilaine). Był od 24.01.1760 do 1762 zwykłym marynarzem na tym samym liniowcu, który w okresie od 6 do 10.01.1761 został w końcu przeprowadzony z Vilaine do Brestu. Od 3.04.1763 Blavet zajmował stanowisko pomocnika nawigatora, w 1763 na 74-działowcu Sceptre (przebywającym wtedy w Breście), w 1764 na 56-działowcu Amphion (też przebywającym wtedy w Breście i remontowanym), w 1765 na 32-działowej fregacie Malicieuse (11.02.1765 wyszła z Brestu razem z 32-działową fregatą Danae), w 1766 na 16-działowej korwecie Hirondelle. Od 26.08.1766 był zastępcą pilota, w latach 1766-1767 na 32-działowej fregacie Légère, w latach 1767-1768 na nieznanej mi z nazwy jednostce, od lipca do grudnia 1768 na 12-działowej gabarze Dorothée, w latach 1769-1770 na 36-działowej fluicie Seine. Przeżył zatonięcie w grudniu 1768 gabary Dorothée na skale u podejścia do Brestu. Służył od 1770 jako pierwszy pilot, w latach 1770-1771 na 32-działowej fregacie Zéphyr, w latach 1771-1772 na 32-działowej fregacie Amphitrite, w latach 1773-1774 na 6-działowym kutrze Lézard (tu pełnił też funkcję drugiego oficera), w 1774 na 26-działowej fluicie Africain, w latach 1774-1775 na 20-działowej korwecie Étourdie, w 1775 na 32-działowej fregacie Licorne, w latach 1775-1776 na 32-działowej fregacie Tourterelle, w latach 1776-1777 znów na Licorne, od września 1777 do kwietnia 1779 ponownie na Tourterelle, tym razem w Indiach Zachodnich. Uczestniczył w osłanianiu konwoju z Martyniki od kwietnia 1778, w zdobyciu Dominiki we wrześniu 1778 i w bitwie koło Dominiki 8.04.1779. Od 23.06 do 24.10.1779 dowodził 6/8-działowym kutrem Trial. Od października 1779 zajmował stanowisko pierwszego pilota na 80-działowcu Couronne, wchodzącym w skład eskadry generała-porucznika Guichen przybyłej w rejon Antyli 22.03.1780 i operującej tam do października. Walczył w starciach pod Dominiką 17.04, 15.05 i 19.05.1780. Zszedł z Couronne w styczniu 1781. Był pierwszym pilotem na 32-działowej fregacie Médée, na 26-działowej fregacie Engageante, na 110-działowcu Bretagne (od czerwca 1781 do stycznia 1782; w tym czasie ten liniowiec, okręt flagowy eskadry generała-porucznika de Guichen w połączonej flocie francusko-hiszpańskiej, odbył rejs z Brestu do Kadyksu i z powrotem od 22.06 do 5.09.1781; potem od 10.12.1781 do 1.01.1782 przewodził nieudanemu wyjściu konwoju zachodnioindyjskiego z Brestu, co zakończyło się rozgromieniem tego zespołu transportowców przez Brytyjczyków), na 110-działowcu Terrible (w okresie 1782-1783, kiedy Guichen przeniósł swoją flagę na ten okręt, przeszedł na czele eskadry z Brestu do Kadyksu od 6.07 do 6.09.1782, nie zdążył dołączyć do jednostek walczących podczas bitwy koło przylądka Spartel 13.10.1782, wrócił do Brestu w kwietniu 1783), na 16/20-działowej fluicie Nécéssaire (w 1784). Od 20.12.1785 do 29.10.1786 Fiacre-Henri Blavet dowodził 2-działową gabarą Boulonnaise, która w 1786 krążyła u wybrzeży Afryki z 50-działowcem Experiment, brygiem Pandour i korwetą Rossignol. W 1787 zaokrętował się jako główny pilot na 32-działową fregatę Fine. Awansował na "podporucznika liniowca" 26.08.1787. Był dowódcą 6-działowego brygu/awiza Expédition od 11.03 do 24.04.1788, a potem bliźniaczego 6-działowego brygu/awiza Cerf od 1.05 do 20.05.1788. Służył później na 74-działowcu Achille (od października 1790 do lutego 1791), na 6-działowym brygu/awizie Goëland (od maja do czerwca 1791), na 74-działowcu Jupiter (od listopada do grudnia 1791). Dano mu stopień "porucznika liniowca" 1.01.1792. Należał od lutego do czerwca 1792 do kadry oficerskiej 80-działowca Languedoc, od listopada 1792 do lutego 1793 do kadry oficerskiej 36-działowej fregaty Thétis. Awansował na "kapitana liniowca 3 klasy" 1.01.1793. Służył na 74-działowcu Suffren od 20 do 27.01.1793 i na 80-działowcu Auguste od 28.01 do 7.02.1793. Został 8.02.1793 kapitanem 36-działowej fregaty Proserpine i pełnił tę funkcję do 28.06.1793 (aczkolwiek w tym samym czasie stopień "kapitana liniowca" otrzymał w marynarce francuskiej Jean-François-Antoine Blavet i niektórzy autorzy właśnie jemu przypisują komendę nad tą fregatą w lutym 1793. Trudno to rozstrzygnąć, ponieważ we francuskich źródłach z epoki z reguły pisano po prostu M. Blavet, czyli monsieur Blavet, nie przejmując się kłopotami przyszłych pokoleń badaczy). Fiacre-Henri Blavet otrzymał rangę "kapitana liniowca 1 klasy" 21.03.1796, skorygowaną 23.09.1800 do "kapitana liniowca 2 klasy". Dowodził koszarami marynarki w Breście od 22.12.1800 do 6.09.1801. Przeszedł w stan spoczynku 25.10.1801. Zmarł w Paryżu 14.11.1809.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean-François Vignot urodził się 17.09.1748 w Lorient. Jego rodzicami byli Jean Vignot (urzędnik Kompanii Indyjskiej) i Marie La Moué. Zaczął służbę w Kompanii Indyjskiej 1.08.1763 w charakterze młodszego pisarza w biurach w Lorient. Od 21.02.1764 był uczniem pilota na 600/650-tonowym statku Éléphant i uczestniczył w rejsie z Lorient przez Kadyks do Chin i z powrotem przez Wyspę Św. Heleny w okresie luty 1764-lipiec 1765. Podobnie na 700-tonowym statku Marquis de Castries w rejsie z Lorient do Bengalu przez Pondichéry i z powrotem w okresie styczeń 1766-październik 1767. Był subiektem w biurze Kompanii w Lorient od 1.02.1768 do 31.12.1769. Służył od 7.10.1770 w roli chorążego na 600-tonowym statku Duc de Praslin, który odbył rejs z Lorient na Ile de France w okresie październik 1770 - grudzień 1771. Od kwietnia 1774 do czerwca 1777 służył na 900-tonowym statku wschodnioindyjskim Duc de Duras. Ożenił się w Lorient 15.07.1777 z Marguerite Fourcroy. Przeszedł do marynarki wojennej 22.06.1778 z tymczasowym stopniem (na okres kampanii) "porucznika fregaty". Zaokrętował się na 50/56-działowiec Amphion, wchodzący w skład floty generała-porucznika d'Orvilliers. Walczył w bitwie pod Ouessant 27.07.1778 i został ranny w prawą nogę drewnianym odłamkiem. Uczestniczył w kampanii na Antylach, był obecny podczas bitwy pod Grenadą 6.07.1779 (w eskadrze wiceadm. Estaing), brał udział (w eskadrze Lamotte-Picqueta) w starciu koło Cap Français 20/21.03.1780. Pozostawał na lądzie między 4.03.1781 (wycofanie okrętu Amphion do rezerwy w Rochefort) a 7.09.1782. Z tą ostatnią datą podjął pracę w marynarce handlowej, zostając pierwszym oficerem żaglowca Croate wysłanego z Bordeaux na Ile de France i do Kantonu. Jednak, co bardzo ciekawe - przynajmniej dla mnie - nie był to statek francuski, tylko cesarski (austriacki), należący do Cesarskiej Kompanii Azjatyckiej Triestu i Antwerpii, działającej w latach 1781-1785. W rejsie powrotnym, prowadzącym do Marsylii i Livorno (zawinięcie tam 15.10.1783), Vignot pełnił funkcję kapitana tego statku. Otrzymał 15.10.1783 dyplom kapitana żeglugi wielkiej. Od 9.04.1786 na stanowisku pierwszego oficera 529-tonowego żaglowca francuskiej Kompanii Indyjskiej Miromesnil odbył rejsy z Lorient do Bengalu w okresach kwiecień 1786 - czerwiec 1787 oraz marzec 1788 - maj 1789. Podobnie na 512-tonowym statku Kompanii Citoyen z Lorient do Pondichéry (od sierpnia lub października 1790 do grudnia 1791). Wrócił do marynarki wojennej w stopniu "porucznika liniowca" 20.03.1793 i wszedł w kwietniu na pokład 74-działowca Trajan, na którym służył do października. Mianowano go pomocnikiem majora w eskadrze Brestu 27.10.1793. Dostał stopień "kapitana liniowca 2 klasy" 16.11.1793; służył na 118-działowcu Montagne, flagowym okręcie floty Brestu kontradm. Villaret-Joyeuse'a. Walczył na Atlantyku w starciach 28.05, 29.05 i w zakończonej klęską Francuzów bitwie 1.06.1794. Podczas tej ostatniej zastąpił na stanowisku dowódcy Montagne komandora Bazire, zabitego na początku walki. Pozostał kapitanem tego okrętu, który 25.05.1795 zmienił nazwę na Peuple, a 26.06.1795 na Océan. Jean-François Vignot walczył na nim w bitwie pod Groix 23.06.1795. Awansował na szefa dywizjonu 21.03.1796. Przestał pełnić swoją funkcję w Breście 2.03.1797. Mianowano go adiutantem generalnym (generałem-adiutantem jak kto woli) marynarki w Lorient na okres 30.07.1798-5.09.1800. Tymczasowo dowodził siłami zbrojnymi w Lorient od 6 do 9.09.1800. Po zniesieniu stopnia szefa dywizjonu otrzymał 23.09.1800 rangę "kapitana liniowca 1 klasy". Zatrudniony w Lorient w służbie portowej, pełnił funkcję szefa militarnego tego portu od 29.03 do 28.10.1802. Potem nadzorował budowanie okrętów wojennych w Lorient od 11.12.1803 do 31.08.1814. Został oficerem Legii Honorowej 14.06.1804 i kawalerem Orderu Św. Ludwika 18.08.1814. Przeszedł w stan spoczynku 1.09.1814. Zmarł w Lorient 13.01.1822.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Francois-Pierre Etienne (20.07.1744 - 17.05.1806), Julien-Lucas Le Ray (24.12.755 - 27.06.1825) oraz Pierre-Julien Trehouart (27.11.1759 - 10.05.1804).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

François Pierre (Pierre to w tym wypadku nazwisko, nie drugie imię), zwany Étienne, urodził się 20.07.1744 w Rochefort. Jego rodzicami byli: ochmistrz Claude Pierre, o przydomku Étienne i Marie-Françoise Tricot. Służył w marynarce wojennej od 23.01.1762 w charakterze zwykłego marynarza na 34-działowej fregacie Hébé wyposażanej w Rochefort (styczeń - grudzień 1762), potem na 74-działowcu Souverain, wysłanym z Rochefort do Mahon i wycofanym do rezerwy w Tulonie (grudzień 1762 - kwiecień 1763). Wszedł 25.06.1763 w Rochefort na pokład fregaty Hébé w roli ucznia pilota. Jednostkę tę wysłano w czerwcu pod Salé w Maroku, wycofano do rezerwy w Marsylii w grudniu. Od 12.04.1764 François Pierre Étienne był pomocnikiem pilota na 34-działowej fluicie Balance, skierowanej z Rochefort do Cayenne i Wyspy Podwietrzne (kwiecień - październik 1764). Na takim samym stanowisku służył: od marca do sierpnia 1765 na 14-działowej fluicie Barbue, która zrealizowała rejs z Rochefort na Martynikę; od września 1765 do września 1766 na 16-działowej korwecie Isis, która popłynęła z Rochefort na Wyspy Podwietrzne; od grudnia 1766 do czerwca 1767 na 18-działowej fluicie Parham, w czasie rejsu z Rochefort na Wyspy Podwietrzne. Na stanowisku drugiego pilota od 23.11.1767 uczestniczył w kampanii śródziemnomorskiej 36-działowej fluity Bricole (listopad 1767 - lipiec 1768). Przeniósł się do floty handlowej. Był porucznikiem na statkach Assomption (wysłany z Bordeaux na Martynikę, wrócił do Cherbourga w okresie marzec - listopad 1770) oraz Aimable Victor (skierowany z Cherbourga na Martynikę w latach 1770-1771). François Pierre Étienne otrzymał 11.11.1771 dyplom kapitana żeglugi wielkiej. Zaokrętował się na stanowisku zastępcy kapitana na żaglowiec Papillon, który od grudnia 1771 do sierpnia 1772 odbył rejs z Cherbourga na Martynikę. Następnie François Pierre Étienne wrócił do marynarki wojennej jako drugi pilot na 36-działowej fluicie Bricole, skierowanej z Rochefort na kampanię po Morzu Śródziemnym, zrealizowaną od grudnia 1772 do kwietnia 1773. Ponownie jako zastępca dowódcy statku Symbole de la Paix żeglował w 1774 z Hawru do Kadyksu, Malagi i Dunkierki. Był kapitanem statku Saint-Guillaume, pływającego z Cherbourga na Gwadelupę i do Bordeaux od 28.07.1775 do 1.03.1776; a także z Bordeaux na Gwadelupę, do Nowej Anglii, Saint-Pierre-et-Miquelon i z powrotem do Bordeaux od 10.04.1776 do 14.07.1777. W okresie 8.10.1777-2.10.1778 François Pierre Étienne dowodził żaglowcem handlowym Saint-Auguste, skierowanym z Rochefort na Morze Śródziemne; zszedł z niego w Marsylii. W marynarce wojennej otrzymał 3.10.1778 na okres kampanii stopień "porucznika fregaty". Służył na 32-działowej fregacie Atalante, wysłanej z Tulonu 19.10.1778 dla patrolowania wód u Cieśniny Gibraltarskiej i wycofanej do rezerwy w Breście 30.09.1779. Od 24.01.1780 był zastępcą kapitana na 32-działowej fregacie Gentille i potem (nie przed 19.02.1781) na 44/50-działowcu Romulus do 25.06.1783, uczestnicząc w tym czasie w kampanii antylskiej generała-porucznika Guichena i w kampanii północnoamerykańskiej komandora des Touches. M.in. walczył w bitwie koło Chesapeake 16.03.1781. Po zakończeniu wojny w 1783 François Pierre Étienne pracował w marynarce handlowej. Dowodził statkiem Bons Amis wysłanym 23.12.1784 z Bordeaux na Gwadelupę; wrócił do Bordeaux 4.08.1785. Jednak już 1.05.1786 otrzymał w marynarce wojennej stopień "podporucznika liniowca" i komendę nad rozbrojonym do 16 dział byłym 64-działowcem Triton, przeprowadzonym przez niego z Rochefort do Cherbourga i tam eksploatowanym (24.07.1786 - 1.04.1787). Potem służył na 4/6-działowym brygu-awizo Goéland od 3.05 do 20.09.1787; na 4/6-działowym lugrze-awizo Ballon od 12.10 do 21.11.1787 (na wodach kanału La Manche); na 74-działowcu Apollon, wysłanym z Rochefort na Wyspy Podwietrzne i z powrotem (23.06.1790 - 7.06.1791). Dopiero rewolucja umożliwiła istotny awans osobom jego pochodzenia - otrzymał w 1791 stopień "porucznika liniowca", a 1.01.1793 - rangę "kapitana liniowca 3 klasy". Objął 6.04.1793 komendę nad 18/24-działowym hulkiem moździerzowym (byłym 64-działowcem) Sphinx chroniącym redę wyspy Aix i sprawował ją do 5.01.1794. Był kapitanem 74-działowca Gasparin od 6.01 do 15.04.1794. Dano mu 16.04.1794 dowództwo 74-działowca Northumberland, wchodzącego w skład floty kontradm. Villaret-Joyeuse'a w starciu 28.05 i w bitwie 1.06.1794. Otoczony przez kilka okrętów brytyjskich, opuścił banderę. Pozostawał w niewoli angielskiej do 6.09.1795, ale oficjalnie został wymieniony dopiero 26.12.1795. Awansował na "kapitana liniowca 1 klasy" 21.03.1796. Nakazano mu 5.06.1796 opuścić Brest i dostać się do Tulonu. Dotarł na miejsce 14.06.1796, następnego dnia objął dowództwo 74-działowca Timoléon. Zszedł z niego 21.12.1796. Odtąd służył w porcie w Rochefort. Zmieniono mu 23.09.1800 stopień na "kapitana liniowca 2 klasy" i przeniesiono 23.10.1800 w stan spoczynku. Zmarł 17.05.1806 w Rochefort.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Julien-Lucas Le Ray urodził się w Pornic 24.12.1755. Jego rodzicami byli Pierre Le Ray (kapitan floty handlowej) oraz Renée Daviaud. Od 20.01.1769 służył w marynarce handlowej, zaciągając się jako uczeń pilota na statek Dragon, który udał się w rejs z Nantes do Gwadelupy (styczeń - sierpień 1769), potem podążył na San Domingo (listopad 1769-sierpień 1770), a następnie znów na Gwadelupę (październik 1770-październik 1772). Od 3.08.1773 Julien-Lucas Le Ray był porucznikiem na statku Vicomte de Talleyrand wysłanym w rejs z Nantes ku Ile de France i Indiom Wschodnim (sierpień 1773-styczeń 1775 oraz ponownie ku Ile de France (kwiecień 1775-czerwiec 1776). Z kolei na statku Duex Amis wyprawionym na Ile de France w październiku 1776 i zdobytym przez Anglików 22.12.1778, Le Ray służył od 28.10.1776 jako zastępca kapitana. Tę samą funkcję pełnił na żaglowcu Louis-Marie, wyprawionym do Ameryki na koszt państwa. Następnie Le Ray przeszedł do marynarki wojennej, gdzie od 8.07.1782 był oficerem pomocniczym na 16-działowej gabarze Dordogne, transportującej drewno szkutnicze z Nantes do Brestu w okresie lipiec-listopad 1782. Po zakończeniu wojny wrócił do floty cywilnej, angażując się na służbę Kompanii Indyjskiej jako porucznik 2.03.1784 na statku Provence skierowanym do Chin (marzec 1784-sierpień 1785). Od 19.02.1787 był zastępcą kapitana żaglowca Duc de Duras, wysłanego z Lorient do Indii w rejs trwający od lutego 1787 do kwietnia 1788. W tym samym charakterze służył na statku Royale Élisabeth, który kursował do Chin w okresach styczeń 1789-sierpień 1790 oraz kwiecień 1791-czerwiec 1792. Le Ray został 24.05.1793 przyjęty do marynarki wojennej w tymczasowym stopniu "porucznika liniowca" na 74-działowcu Audacieux i służył na nim do października 1793. Zatwierdzono mu tę rangę 26.10.1793 i od razu mianowano dowódcą 118-działowca Terrible w eskadrze Brestu. Pozostał na tym stanowisku do czerwca 1794, awansując tymczasem 1.04.1794 do stopnia "kapitana liniowca 3 klasy". Walczył podczas starcia floty kontradm. Villaret-Joyeuse'a z Anglikami 28.05.1794 i w zakończonej klęską Francuzów bitwie 1.06.1794, kiedy doznał poważnej kontuzji prawego uda. Był w trzech turach (12.06-16.09.1794, 22.10.1794-19.05.1795, 25.09-17.06.1797) dowódcą 74-działowca Trajan w Breście. Brał udział w ekspedycji do Irlandii pod wiceadm. Morard de Galles (przełom 1796/1797). Otrzymał rangę szefa dywizjonu 21.03.1796. W trzech turach dowodził w Breście 74-działowcem Constitution - 30.06-2.10.1797, 11.07.1798-16.09.1799, 23.09.1799-4.03.1800. Po zniesieniu stopnia szefa dywizjonu dano mu rangę "kapitana liniowca 1 klasy" 23.09.1800. Objął 19.05.1801 komendę nad 74-działowcem Saint Antoine. Kiedy eskadra hiszpańsko-francuska pod wiceadm. Moreno i kontradm. Linoisem opuściła Algeciras kierując się do Kadyksu (i była ścigana przez brytyjską eskadrę kontradm. Saumareza), należący do niej, a źle żeglujący Saint Antoine został dogoniony przez Anglików i zdobyty w nocy z 12 na 13 lipca. Le Ray odniósł w walce bardzo ciężką ranę. W październiku 1801 powierzono mu dowództwo pierwszego dywizjonu flotylli bulońskiej, potem komenderował całym prawym skrzydłem. Bezpośrednio znajdował się na kononierce nr 7 (11.10.1803), pinasie nr 99 (24.10.1803), kanonierce nr 7 (23.12.1803), 12-działowym pramie Ville de Brest (21.04.1805), kanonierce nr 98 (16.07.1806). Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804 i oficerem tego orderu 14.06.1804. Przestał pełnić funkcję dowódcy skrzydła flotylli bulońskiej 14.02.1807. Od lutego 1807 do grudnia 1808 był zatrudniony w służbie portowej w Lorient. Od 3.01.1809 do 30.06.1814 sprawował naczelne dowództwo zakładów "ekipaży wysokiej burty" w czwartym okręgu marynarki w Lorient - tłumacząc to na ludzki język dla osób nie specjalizujących się w organizacji armii napoleońskiej: sprawował w tym czasie zwierzchnią komendę nad garnizonowymi odwodami (punktami zbiórki i uzupełnień) marynarzy floty dalekomorskiej zgrupowanych w armijnych batalionach na terenie Lorient. Dla nas to o tyle ciekawostka, że dla lipca 1810 oznacza związek z załogami liniowców Polonais i Eylau. Le Ray przeszedł w stan spoczynku 1.07.1814. Został kawalerem Orderu Św. Ludwika 18.08.1814. Przyznano mu honorowy stopień kontradmirała 21.08.1816. Zmarł w Montmartre 27.06.1825. Był żonaty z Jeanne Le Ray.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Pierre-Julien Tréhouart urodził się w Port Louis na Ile de France 27.11.1759. Jego rodzicami byli Louis-Julien Tréhouart (kapitan żaglowców Kompanii Indyjskiej) i Élisabeth d'Hauterive. Wstąpił do marynarki wojennej jako ochotnik i zaokrętował się na 10-działową gabarę Gros Ventre, wyprawioną w lutym 1775 z Port Louis w rejs ku brzegom Madagaskaru oraz wyspy Bourbon i wycofanej do rezerwy na Ile de France w marcu 1777. Od 22.03.1777 służył w roli oficera pomocniczego na brygu Bon Conseil, wycofanym 22.06.1779. Otrzymał 26.08.1779 stopień "porucznika fregaty" na okres kampanii na 74-działowcu Orient w eskadrze Suffrena. Kiedy okręt ten na skutek błędu nawigacyjnego rozbił się 10.09.1782 koło Trincomalé, Tréhouarta przeniesiono na 64-działowiec Bizarre. Ten z kolei żaglowiec zatonął już 5.10.1782 podczas wchodzenia do Gondelour (Cuddalore). Tréhouart służył potem na 74-działowcu Annibal (od października 1782 do lutego 1783) oraz 28-działowej fregacie Coventry, od lutego 1783 do jej wycofania do rezerwy w Breście w styczniu 1785. Tam otrzymał patent "porucznika fregaty" z datą 15.07.1784. Awansował na "podporucznika liniowca" 1.05.1786. W 1788 wszedł w skład załogi 14-działowej korwety Duc de Chartres, odesłanej na Ile de France. Był zastępcą dowódcy na 18-działowej gabarze Utile od lipca 1790 do stycznia 1791 oraz na 40-działowej fregacie Minerve od grudnia 1791 do stycznia 1793. Awansował na "porucznika liniowca" 1.01.1792. Objął dowództwo 36-działowej fregaty Cybèle 13.12.1793. Wziął udział w głośnej bitwie 22.10.1794 niedaleko brzegów Ile de France (zwanej czasem pierwszą bitwą u Czarnej Rzeki). Dwie francuskie fregaty (oprócz Cybèle jeszcze 36-działowa Prudente) i bryg (14-działowy Coureur) oraz zarekwirowany żaglowiec korsarski (22-działowa korweta Jean Bart), z załogami wzmocnionymi żołnierzami i ochotnikami, uderzyły z furią na dwa brytyjskie dwupokładowce - 50-działowy Centurion i 44-działowy Diomede. Francuzi ponieśli wielokrotnie cięższe straty w ludziach i wycofali się do Port Louis, z jedną z fregat na holu drugiej. Jednak uszkodzenia Centuriona były na tyle duże, że oba brytyjskie okręty musiały wycofać się do Bombaju, przez co francuska eskadra odniosła decydujący strategiczny sukces, znosząc bardzo groźną blokadę wyspy. Tréhouart otrzymał 24.10.1795 z rąk ówczesnego naczelnego dowódcy w regionie tymczasową promocję do rangi "kapitana liniowca". Zatrzymał komendę nad Cybèle i uczestniczył od 14.07.1796 do 7.03.1797 w kampaniach kontradm. Serceya na Oceanie Indyjskim, prowadzonych od Kanału Mozambickiego do Cieśniny Malakka. Scharakteryzowałem je pobieżnie przy opisie losów tamtego kontradmirała.
W kwietniu 1797 Sercey odesłał do Francji fregatę Cybèle, zużytą 6 latami służby na wodach tropikalnych (wysłano ją z Brestu do Indii już w marcu 1791, pod innym kapitanem). Dotarła do Rochefort 10.07.1797. Tréhouarta awansowano na szefa dywizjonu 19.12.1797. W kwietniu 1798 był kapitanem stojącego na redzie Tulonu 74-działowca Timoléon. Objął 8.04.1799 komendę nad 80-działowcem Formidable. Wziął na nim udział w wypadzie floty wiceadm. Bruixa na Morze Śródziemne (wyjście z Brestu 26.04.1799, dotarcie do Tulonu 13.05, powrót do Brestu 8.08.1799; jednak Formidable być może uczestniczył tylko w fazie przejścia z Tulonu do Brestu). Tréhouart zdał dowództwo 1.03.1800. Po likwidacji rangi szefa dywizjonu przyznano mu 23.09.1800 stopień "kapitana liniowca 1 klasy". Ożenił się 31.01.1801 w Paryżu z Marie-Anne Decondé. Otrzymał order Legii Honorowej 5.02.1804. Został kapitanem 80-działowca Neptune 9.03.1804. Zmarł na pokładzie tego okrętu w Tulonie 10.05.1804.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskiego oficera, jest nim Joseph de Richery (13.09.1757 – 22.03.1799).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Joseph de Richery d'Allons urodził się 12.09.1757 lub 13.09.1757 w Allons, w szlacheckiej rodzinie. Jego rodzicami byli Jean-Louis de Richery d'Allons (oficer kawalerii) i Marguerite de Grasse Briançon. Zaczął służyć na morzu jako chłopiec okrętowy w marynarce wojennej w 1766. Wszedł wtedy na pokład 32-działowej fregaty Sultane, którą dowodził jego wuj, hrabia de Grasse. Fregata pożeglowała ku wybrzeżom Lewantu, operowała też w pobliżu Neapolu. Od 1767 de Richery służył w charakterze ochotnika. Wstąpił 7.04.1774 do królewskiej szkoły w Hawrze. Żeglował na jednostkach szkolnych - korwecie Hirondelle i lugrze Espiègle. Od 1.04.1775 był aspirantem marynarki. Został gardemarynem 9.03.1777. Wszedł w 1777 w skład załogi 64-działowca Fantasque, którym dowodził wtedy kmdr Suffren. Potem de Richery służył krótko na Morzu Śródziemnym na 26/30-działowej fregacie Mignonne oraz 20-działowej szebece Singe. Awansował na chorążego 1.04.1778. Zaokrętował się na 74-działowiec Hector, dowodzony wówczas przez jego kolejnego wuja, kmdr. Moriésa. Liniowiec Hector należał do floty wiceadm. d'Estainga, która wyszła z Tulonu 13.04.1778, dotarła do zatoki Delaware 8.07.1778 i rozpoczęła działania wojenne u wybrzeży amerykańskich. Wziął udział w uderzeniu na Rhode Island od 30.07 do 21.08.1778, ostatecznie zakończonym niepowodzeniem (mimo przyczynienia znacznych strat Brytyjczykom) na skutek przybycia z odsieczą eskadry brytyjskiej. Sztorm (od 13.08) poturbował potem zespół francuski. Po sztormie Hector zdobył 15.08.1778 koło Sandy Hook 16-działowy slup brytyjski Senegal. De Richery wszedł w skład załogi pryzowej tej jednostki. Flota d'Estainga zawinęła do Bostonu 28.08, a wobec szwankującej współpracy z Amerykanami odeszła 4.11.1778 w rejon Antyli. Tam wiceadmirałowi nie udał mu się atak na Wyspę Św. Łucji (grudzień 1778), ale zawładnął wyspami Saint-Vincent (18.06.1779) i Grenadą (lipiec 1779). Stoczył też zwycięską bitwę pod Grenadą 6.07.1779, a pod jego dowództwem wciąż znajdował się Hector. Slup Senegal odesłano 7.01.1779 spod Martyniki z depeszami do Francji. Nie wiem, czy w tym czasie Joseph de Richery wrócił do załogi liniowca, czy pozostał na slupie. Po nieudanej operacji lądowo-morskiej przeciwko Savannah we wrześniu/październiku 1779, eskadra d'Estainga wyruszyła w rejs powrotny do Francji 20.10.1779, zawijając do Brestu 5.12.1779. De Richery od marca 1780 służył na 110-działowcu Terrible. Okręt ten wyszedł 20.06.1780 z Tulonu, by dołączyć w Kadyksie do dywizjonu kontradm. Beausseta, który miał uczestniczyć w oblężeniu Gibraltaru. Następnie Terrible był flagowcem wiceadm. d'Estainga w rejsie z Kadyksu do Brestu, zrealizowanym (razem z wypadami na wschodni Atlantyk) w okresie 7.11.1780-3.01.1781. Gdy 22.03.1781 opuściła Brest wielka flota generała-porucznika de Grasse, udająca się z konwojem na Martynikę, na pierwszym etapie rejsu towarzyszył jej zespół 5 liniowców komodora Suffrena; oddzielił się on tydzień później i skierował poprzez Azory do Indii Wschodnich. Jednym z tych pięciu okrętów liniowych był 64-działowiec Vengeur. Na nim służył wtedy de Richery. Atak Suffrena w neutralnym porcie Porto Praya 16.04.1781 na brytyjską eskadrę komodora Johnstone'a stanowił preludium do słynnej kampanii kontradm. Suffrena na Oceanie Indyjskim w latach 1782-1783. De Richery cały ten czas należał do załogi 64-działowca Vengeur i wziął udział we wszystkich bitwach i potyczkach, aż do bitwy pod Cuddalore 20.06.1783. Znalazł się we Francji dopiero w 1784, już po zawarciu pokoju. Wrócił na Ile de France w czerwcu 1784. Objął tam 25.03.1785 dowództwo 18-działowej gabary Marquis de Castries. Żeglował, głównie w misjach dyplomatycznych, po wielkich obszarach Oceanu Indyjskiego, Mórz Chińskich i przyległych, aż do 1789. Został tymczasem "porucznikiem liniowca" 1.05.1786. Gdy gabara Marquis de Castries zawinęła 26.01.1789 do Pondichéry, wycofano ją z eksploatacji. De Richery wrócił do Francji jako pasażer na fregacie Astrée - jednostka ta weszła do Brestu 8.03.1790. Dostał w 1790 Order Św. Ludwika. W 1790 kierował wyposażeniem do aktywnej służby 32-działowej fregaty Fine. W 1791 mianowano go majorem pomocniczym (pomocnikiem majora) w Breście. Na skutek ekscesów rewolucji na krótko wyemigrował - we wrześniu 1791 znajdował się w Koblencji, ale wrócił do Paryża 18.02.1792. Do marynarki przyjęto go ponownie, w stopniu porucznika, dopiero w czerwcu 1792. Awansował na "kapitana liniowca" 1.01.1793. Objął 27.03.1793 dowództwo 110-działowca Bretagne, flagowego okrętu kontradm. Lelarge w Breście. Stanął jednak w obliczu buntu załogi, która wywnioskowała ze szlachetnych haseł rewolucji francuskiej - wolność, równość, braterstwo - że teraz majtek jest równy kapitanowi i admirałowi, więc nie musi słuchać ich rozkazów. Bretagne wziął jeszcze udział w niemrawych (ponieważ paraliżowanych ciągłymi buntami załóg) działaniach wiceadm. Morarda de Galles na wodach Zatoki Biskajskiej 4.06-29.09.1793. Złożono Richery'ego ze stanowiska w październiku 1793 i początkowo uwięziono w Breście. Po przewrocie termidoriańskim (27.07.1794), który obalił Robespierre'a, de Richery został przywrócony do marynarki w stopniu szefa dywizjonu (chociaż może dopiero w 1795). Objął komendę nad 74-działowcem Montagnard już po słynnej bitwie z 1.06.1794. Okręt ten wszedł w skład eskadry (6 liniowców, 3 fregaty i kilka mniejszych jednostek) kontradm. Renaudina, wysłanej 22.02.1795 z Brestu do Tulonu (dotarto na miejsce 4.04) dla wzmocnienia tamtejszej floty wiceadm. Martina. Montagnard przemianowano 18.05.1795 na Démocrate, a 30.05.1795 na Jupiter. Wziął udział w bitwie u wysp Hyéres 13.07.1795. De Richery otrzymał dowództwo eskadry (6 liniowców, 3 fregaty; okrętem flagowym był 74-działowiec Jupiter), z którą miał wyruszyć z Tulonu na Atlantyk. Badacze spierają się o dalsze przeznaczenie zespołu - wg jednych winien był skierować się przez Azory do Indii Wschodnich; zdaniem innych pożeglować na Antyle, a stamtąd ku Nowej Fundlandii, by zniszczyć tamtejsze osiedla rybackie Brytyjczyków; kolejni widzą od razu cel w postaci Nowej Fundlandii. Wyszedł z Tulonu 14.09.1795. Natknął się 7.10.1795 w pobliżu Przylądka Św. Wincentego na bardzo wartościowy brytyjski konwój idący z Lewantu pod nieporównanie słabszą eskortą i zdobył jeden okręt eskorty oraz 30 statków. Z tak bogatym łupem (ocenianym różnie na 120 milionów franków albo 30-40 milionów liwrów) zawinął 13.10.1795 do Kadyksu. Chociaż francuski historyk Taillemite podbija bębenek twierdząc, że de Richery, "wyszedł z Kadyksu mimo brytyjskiej blokady", w rzeczywistości przestał w tym porcie aż do 4.08.1796 (Anglicy znieśli blokadę 29.07), a wyszedł pod eskortą potężnej eskadry hiszpańskiej (20 liniowców, 14 fregat i korwet). Neutralna wtedy Hiszpania powoli zmieniała front, z sojusznika Wielkiej Brytanii - do 14.07.1795 - w sojusznika Francji, więc de Richery miał jedynie kłopoty z wyperswadowaniem Hiszpanom pomysłu egzekwowania swojej neutralności i zasekwestrowania jego łupu. Od 17.02.1796 był już kontradmirałem, ponieważ zawładnięcie konwojem zrobiło ogromne wrażenie we Francji. Niektórzy uważają też, że dopiero w lutym 1796 zdecydowano o zmianie przeznaczenia dowodzonej przez niego eskadry z Indii Wschodnich na Antyle i Nową Fundlandię, co wkrótce ograniczono tylko do tego ostatniego celu. W każdym razie dotarł do Nowej Fundlandii 28.08.1796. Zniszczył tamtejsze osiedla rybackie (4.09 w Bay of Bulls), także te na Labradorze (22.09 - tu rękami Allemanda dowodzącego wydzielonym zespołem) oraz w Saint-Pierre et Miquelon, równocześnie topiąc lub zajmując hurmę stateczków do połowu ryb (między 64 a 100). Bez powodzenia atakował Saint-John. Wrócił do Rochefort 5.11.1796. Przeprowadził od 8.12 do 11.12.1796 swoje liniowce do Brestu. Uczestniczył w zakończonej klęską wyprawie do Irlandii na przełomie 1796/1797. Za okręt flagowy służył mu tym razem 74-działowiec Pégase. De Richery był przewidywany na dowódcę floty w planowanej wyprawie egipskiej generała Bonaparte, ale ciężko zachorował. Wyjechał w rodzinne strony. Zmarł 23.12.1798 w Éoulx.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Antoine-Jean-Baptiste Faye (23.10.1757 – 06.01.1829) oraz Bernard Boudin de Tromelin (1735 – 1816).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Antoine-Jean-Baptiste Faye urodził się w Rochefort 23.10.1757. Jego rodzicami Byli Pierre Faye (kupiec branży księgarskiej) i Catherine-Barbe Desmarais (albo Desmarest). Zaczął służbę w marynarce wojennej 15.03.1773 jako ochotnik na 18/20-działowej gabarze Porteuse, wysłanej z Rochefort na kampanię u wybrzeży Afryki (okolice wyspy Gorée i Senegal) w okresie marzec 1773 - marzec 1774. Następnie zaokrętował się na 32-działową fregatę Diligente, skierowaną w październiku 1774 na wody San Domingo, skąd wróciła w marcu 1775. Służył potem na 18/20-działowej korwecie Rossignol, wysłanej z Rochefort ku Wyspom Podwietrznym (wrzesień 1776 - sierpień 1777), oraz na 32-działowej fregacie Concorde, skierowanej w styczniu 1778 na Antyle z wiadomością o rozpoczęciu się otwartej wojny z Wielką Brytanią. Faye uczestniczył w dwóch walkach tej fregaty - najpierw, korzystając z okazji, że Anglicy w Indiach Zachodnich nic jeszcze nie wiedzieli o wybuchu wojny, zaatakowała ona koło San Domingo nieprzygotowaną i zaskoczoną 32-działową fregatę brytyjską Minerva (na której zginął dowódca i pierwszy oficer), zmuszając ją po dwugodzinnym pojedynku do kapitulacji i odprowadzając do Cap Français. W drodze powrotnej do Francji, gdzie Concorde dotarła w marcu 1779, doszło 18.02.1779 w pobliżu Brestu do dwu- lub trzygodzinnej walki rzekomo z brytyjską fregatą Congress; oczywiście, jak zawsze w przypadku starć, które nie zostały rozstrzygnięte, Francuzi ogłosili swoje zwycięstwo, a ich historykom wcale nie przeszkadza fakt, że Royal Navy nie miała w ogóle nigdy okrętu o nazwie Congress. Faye był od 9.09.1779 oficerem pomocniczym na 20-działowej gabarze Vaillant na redzie Rochefort (do stycznia 1780), a od 1.01.1780 "porucznikiem fregaty na czas kampanii" na 22/28-działowej fluicie Ménagère, wysłanej z Rochfort dla dołączenia do eskadry generała-porucznika de Guichena na Antylach, skąd wróciła w styczniu 1781. Przeszedł na bazującą w Rochefort 32-działową fregatę Aimable, na której uczestniczył w rejsach patrolowych u francuskich wybrzeży, kiedy zdobyto szereg pryzów. Aimable razem z 32-działową fregatą Iphigénie wyszły 8.10.1781 z wojskiem z Rochefort pod rozkazami komodora Kersaint i do marca 1782 zdobyły pozycje zajmowane w Gujanie Holenderskiej przez Anglików. Faye służył potem na wodach Gujany w składzie załóg szkunera Lise i 18-działowej korwety David. Zszedł z pokładu tej ostatniej na Martynice 2.10.1782. Ponownie mianowany "porucznikiem fregaty na czas kampanii", zaokrętował się w październiku 1782 w Fort Royal na Martynice na 74-działowiec Zélé, a od listopada 1782 do listopada 1784 służył w tym charakterze na 50-działowcu Amphion, operującym wówczas na Antylach i u wybrzeży Nowej Anglii, przed powrotem do Rochefort 24.11.1784. Awansował na "podporucznika liniowca" 1.05.1786. Był oficerem na 4-działowej fluicie Seine, skierowanej w styczniu 1787 z Rochefort na Antyle i do Nowej Anglii (powrót w listopadzie 1787), a następnie ku San Domingo (marzec - czerwiec 1788). Od czerwca do listopada 1788 Faye służył na 22/24-działowej korwecie Blonde, a od sierpnia 1790 do lutego 1791 na 32-działowej fregacie Capricieuse na wodach San Domingo. Wszedł 3.12.1791 w skład załogi 32-działowej fregaty Néréide. Awansował 1.01.1792 na "porucznika liniowca" i wrócił na fregatę Capricieuse, która pożeglowała ku San Domingo, wracając stamtąd do Rochefort 17.12.1792. Od kwietnia 1793 do marca 1794 Faye był oficerem na 74-działowcu Révolution we flocie Brestu. Objął 21.03.1794 komendę nad "ostrzyżonym" do fregaty ex-liniowcem Brutus. Wysłany w rejs patrolowy, zdał komendę w Breście 21.06.1794. Służył następnie na 74-działowcu Éole na redzie Brestu (lipiec - wrzesień 1794) oraz na 74-działowcu Révolution od 17.09.1794. Dano mu 14.12.1794 rangę "kapitana liniowca 3 klasy". Tego samego dnia objął komendę nad 74-działowcem Révolution. Tydzień później awansował na "kapitana liniowca 2 klasy". Jego okręt wchodził w skład eskadry (6 liniowców, 3 fregaty i kilka mniejszych jednostek) kontradm. Renaudina, wysłanej 22.02.1795 z Brestu do Tulonu (dotarto na miejsce 4.04) dla wzmocnienia tamtejszej floty wiceadm. Martina. Révolution wziął udział w bitwie u wysp Hyéres 13.07.1795. Włączono go do eskadry, z którą komodor de Richery wyszedł z Tulonu 14.09.1795, kierując się na Atlantyk. Francuzi natknęli się 7.10.1795 w pobliżu Przylądka Św. Wincentego na bardzo wartościowy brytyjski konwój idący z Lewantu pod nieporównanie słabszą eskortą i zdobyli jeden okręt eskorty oraz 30 statków. Z tak bogatym łupem (ocenianym różnie na 120 milionów franków albo 30-40 milionów liwrów) de Richery zawinął 13.10.1795 do Kadyksu. Na podstawie informacji podanej przez Danielle i Bernarda Quintin należałoby sądzić, że Faye nie podlegał już rozkazom kontradm. de Richery, gdy ten opuszczał Kadyks 4.08.1796, bowiem od 13.12.1795 do 29.04.1796 był w Breście dowódcą 74-działowca Berwick. Lecz ta informacja jest przynajmniej w połowie fałszywa. Gdy Richery wychodził z Kadyksu, miał w swojej eskadrze zarówno 74-działowiec Révolution, jak 74-działowiec Berwick, chociaż ten ostatni oczywiście pod innym kapitanem. Po zdobyciu przez eskadrę Richery'ego brytyjskiego 74-działowca Censeur i wcieleniu go do tego zespołu, musiały nastapić jakieś roszady personalne na stanowiskach dowódców, lecz nie znam ich detali. W każdym razie okręt Berwick pozostawał pod rozkazami kontradm. Richery do końca kampanii (zniszczenie angielskich stacji rybackich i takichże żaglowców na Nowej Fundlandii, Labradorze i Saint Pierre et Miquelon od 28.08.1796 do września/października 1796, powrót do Rochefort 5.11.1796, przejście do Brestu od 8.12 do 11.12.1796), więc ktokolwiek nim dowodził od 13.12.1795 do 29.04.1796, NIE MOGŁO TO BYĆ na redzie Brestu! Jest zatem prawdopodobne, że i Faye uczestniczył do końca w poczynaniach eskadry kontradm. Richery. Został "kapitanem liniowca 1 klasy" 21.03.1796 oraz szefem dywizjonu 21.11.1796. Zatrudniony w służbie portowej Brestu, otrzymał 19.03.1799 dowództwo 74-działowca Censeur, zostawionego w maju/czerwcu 1799 w Kadyksie Hiszpanom. Przejął tam komendę nad pozyskanym od Hiszpanów 74-działowcem Saint Sébastien przemianowanym 31.07.1799 na Alliance, w dzień po zawinięciu do Brestu. Zszedł z tego okrętu w Breście 24.11.1800. Gdy zniesiono 23.09.1800 stopień szefa dywizjonu, Faye wrócił do rangi "kapitana liniowca 1 klasy". Nie wpisany na listę aktywnych oficerów, pozostawał w rezerwie w Paryżu do 7.04.1801. Z tą datą otrzymał rozkaz udania się do Tulonu, gdzie objął stanowisko wiceszefa ruchu. Następnie od 15.09.1801 do 13.12.1801 był kapitanem 118-działowca Invincible. W okresie 14.12.1801 - 17.02.1808 znów wiceszef ruchu w Tulonie. Został kawalerem Legii Honorowej 5.02.1804, a oficerem tego orderu - 14.06.1804. Zajmował się usuwaniem z torów wodnych szczątków 14 okrętów spalonych tu w grudniu 1793. Po 1808 nadal zatrudniony w służbie portowej Tulonu. Został kawalerem Orderu Św. Ludwika 18.08.1814. Przeniesiony w stan spoczynku 1.01.1816. Zmarł w Saintes 6.01.1829. Był żonaty z Marie-Geneviève-Léontine Hubert.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach