www.timberships.fora.pl

kgerlach

Od 23.09.1800 zajmował stanowisko porucznika na 80-działowcu Indomptable. Okręt ten należał do eskadry kadm. Durand-Linoisa i wziął udział w zwycięskiej pierwszej bitwie pod Algeciras 5.07.1801 oraz w zakończonej klęską drugiej bitwie pod Algeciras (bitwie pod Kadyksem) 12.07.1801. Mesnard awansował 25.10.1801 na "kapitana fregaty" i zszedł z pokładu Indomptable 17.11.1801. Od 18.11.1801 do lutego 1803 służył na 74-działowcu Saint Genard, uczestnicząc w kampanii przeciwko powstańcom na San Domingo, znaczonej wejściem na redzie Cap Français na skały 7.04.1802, koniecznością wyrzucenia do morza dział i wywiezienia prochu, przejściem na remont do Hawany (gdzie okręt przebywał od maja do sierpnia 1802), w końcu powrotem do Lorient w lutym 1803. Od października 1803 do kwietnia 1808 Mesnard był drugim kapitanem na 74-działowcu Jean Bart w eskadrze Brestu. Został kawalerem Legii Honorowej 14.06.1804. Od 30.07.1808 służył na 74-działowcu Polonais jako major 12. batalionu marynarki cesarskiej, tworzącego załogę tego okrętu. Żaglowiec opuścił Lorient 26.02.1809 w składzie eskadry komodora Troude'a skierowanej na Antyle w celu dostarczenia zaopatrzenia dla Martyniki. Francuzi 29.03.1809 dotarli do wyspy Terre-d'en-Haut z grupy Wysepek Świętych, ale przybyli za późno, bowiem Martynika została już opanowana przez Anglików. Podczas próby przedarcia się przez brytyjską blokadę jeden z francuskich liniowców poddał się 17.04.1809 przeciwnikom, natomiast Courageux i Polonais uciekły, docierając do Cherbourga 29.05.1809, po zatopieniu siedmiu statków handlowych. Mesnard został mianowany 12.11.1810 majorem 12. ekwipażu wysokiej burty, wg nowej nomenklatury obsadzającego 74-działowiec Polonais, co oczywiście w świecie realnym niczego nie zmieniło, ponieważ to wciąż byli ci sami ludzie w tym samym miejscu. Awansował 19.05.1811 na "kapitana liniowca 2 klasy". Zszedł z okrętu Polonais 27.05.1811. Objął komendę nad 74-działowcem Courageux na redzie Cherbourga, a 31.07.1811 zatwierdzono go w roli komendanta 9. ekwipażu wysokiej burty, tworzącego załogę tej jednostki. Zszedł z okrętu pod koniec grudnia 1813, by objąć dowództwo 74-działowca Duquesne w Cherbourgu. Przeprowadził ów liniowiec do Brestu, gdzie jednostkę wycofano do rezerwy 12.09.1814. Został kawalerem Orderu Św. Ludwika 18.08.1814. Zatrudniony na lądzie w służbie portowej Brestu, znalazł się na liście oficerów nieaktywnych 1.01.1816. Przeszedł w stan spoczynku 1.11.1817. Zmarł w Lambezellec 30.09.1826.

Pierre-Nicolas Lahalle to oficer, którego losy już tu podawałem i to całkiem niedawno.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Georges-Pierre-Guillaume Le Jaulne (15.01.1759 - 2702.1852) oraz Baptiste-François-Marie Rousseau (14.11.1763 - 25.12.1831).
Pozdrawiam Janusz

kgerlach

Georges-Pierre-Guillaume Le Jaulne urodził się 15.01.1759 w Salmonville-la-Sauvage. Jego rodzicami byli Jean-Pierre Le Jaulne (koniuszy) i Marie-Rose Roger. Zaczął służbę na morzu 18.09.1776 w marynarce handlowej jako chłopiec okrętowy na statku niewolniczym, wyprawionym z Hawru do wybrzeży Afryki. Był chorążym od 9.03.1779 na innym statku, przechwyconym 1.04.1779 przez Anglików. Został powołany do marynarki wojennej 18.05.1780 w charakterze sternika na 32-działowej fregacie Cybèle, wysłanej w maju 1780 z Brestu razem z eskadrą kawalera de Ternay, eskortującą do Ameryki konwój 26 transportowców z 6 tysiącami żołnierzy gen. Rochambeau; towarzyszyła jej do Bermudów, potem pożeglowała na Antyle; w trakcie eskortowania konwoju stoczyła 20.09.1780 walkę z żaglowcami korsarskimi u San Domingo. La Jaulne był na niej do kwietnia 1781. Od 24.05.1781 do czerwca 1781 zajmował stanowisko oficera pomocniczego na 110-działowcu Terrible, który stacjonował na redzie Brestu. Potem służył w tej samej roli na 74-działowcu Robuste (od czerwca do października 1781), następnie znów na 110-działowcu Terrible (od października 1781 do stycznia 1782), skierowanym z Brestu w rejs patrolowy na Atlantyk. Od stycznia 1782 do stycznia 1783 należał do załogi 74-działowca Actif, który wysłano z Brestu pod Gibraltar, dla uczestniczenia w blokadzie tej twierdzy. Od stycznia do kwietnia 1783 służył 74-działowcu Bien Aimé, skierowanym z Brestu dla krążenia u wybrzeży Hiszpanii. Le Jaulne wrócił do marynarki cywilnej, będąc od 27.11.1783 do maja 1785 porucznikiem. W marynarce wojennej dano mu 5.11.1786 rangę "podporucznika liniowca". Do października 1787 wchodził w skład załogi 16-działowej gabary Dordogne, wysłanej z Brestu na kampanię u wybrzeży Afryki. Służył na 4/6-działowym brygu-awizo Goéland (listopad 1787 - czerwiec 1789), który pożeglował z Brestu do Indii Zachodnich, oraz na 18-działowym brygu-awizo Espiègle, operującym z Brestu u wybrzeży francuskich (czerwiec - listopad 1790). Od listopada 1790 do listopada 1791 należał do załogi 32-działowej fregaty Fine, skierowanej 5.02.1791 z Brestu na Martynikę w zespołu szefa dywizjonu de Girardina. Awansował 1.01.1792 na "chorążego liniowca" i od listopada 1791 do maja 1792 był w Breście na 74-działowcu Léopard. Od maja do września 1792 wchodził w skład załogi 32-działowej fregaty Félicité, która bazując w Breście działała u wybrzeży Bretanii. Awansował 15.08.1793 na "porucznika liniowca". Był najpierw oficerem 6-działowego szkunera (awiza) Laure, wysłanego z Brestu na Antyle. Od 6.09.1793 do 20.01.1794 dowodził 10-działowym lugrem-awizo Ballon i zdobył na nim brytyjski statek. Zajmował od marca do maja 1794 stanowisko porucznika na 74-działowcu Entreprenant, a od marca do maja 1795 na 74-działowcu Pelletier. Był oficerem 32-działowej fregaty Charente (czerwiec - lipiec 1795), 24-działowej korwety Républicaine (lipiec - wrzesień 1795) i 32-działowej fregaty Surveillante (grudzień 1795 - marzec 1796) na redzie Brestu. Awansował 21.03.1796 na "kapitana fregaty". Od marca do maja 1796 służył na 22-działowej korwecie Constance, a od maja 1796 do marca 1797 na 74-działowcu Pluton. Uczestniczył na nim w zakończonej klęską wyprawie do Irlandii (grudzień 1796/styczeń 1797). Od 29.12.1797 do 21.02.1798 dowodził okrętem korsarskim Vigilante z Brestu, stoczył dwa pojedynki. Od maja 1799 do stycznia 1800 zajmował stanowisko drugiego kapitana na 74-działowcu Berwick. Przeniesiono go następnie do flotylli z Boulogne, w której od marca 1804 do stycznia 1807 pełnił rozmaite funkcje dowódcze. Został 14.06.1804 kawalerem Legii Honorowej. Ożenił się 21.10.1805 w Outreau z Suzanne-Henriette Hove. Od 1.02.1807 był majorem pierwszego regimentu flotylli z Boulogne, a od 7.04.1808 dowódcą 45. batalionu marynarki cesarskiej w Boulogne. Awansował 12.07.1808 na "kapitana liniowca 2 klasy". Od 1.04.1809 dowodził 74-działowcem Dalmate w eskadrze Antwerpii. Od 23.11.1809 do 15.12.1810 był kapitanem 8-działowej korwety-kanonierki Décidée. W okresie 15.04 - 15.07.1812 sprawował komendę nad 7-działową kanonierką Vlug, należącą do systemu obrony ujścia Mozy. Od 1.08.1812 do 30.06.1814 dowodził 12. ekwipażem flotylli. Umieszczono go w grupie oficerów nieaktywnych 1.07.1814. Dostał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Przeszedł w stan spoczynku 1.01.1816. Zmarł 27.02.1852 w Servaville-Salmonville.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Nie jestem w stanie podać losów oficera o personaliach Baptiste-François-Marie Rousseau. Rzecz jasna, da się przeczytać w tej notce ze starej książki, w której może i Pan go wyszukał, że urodził się 14.11.1763 w Questembert, a umierając 25.12.1831 w Nantes był "kapitanem liniowca" w stanie spoczynku. Jednak źródła są sprzeczne, a dokumenty prawie bezużyteczne, ponieważ z reguły nie zawierają imion, gdy tymczasem nazwisko Rousseau było we Francji niezwykle pospolite. W czasie wojny amerykańskiej - czyli gdy osoba urodzona w 1763 wchodziła w wiek, w którym wtedy rozpoczynało się służbę na morzu - oraz w czasie rewolucji i wojen napoleońskich - gdy najpóźniej powinna zaczynać karierę oficerską - liczba ludzi o nazwisku Rousseau, z bardzo różnych klas społecznych, udzielających się w polityce, administracji i marynarce, była po prostu zastraszająca. Kluczowy dla braku możliwości rozsupłania tego przeze mnie jest jednak fakt, że najważniejsze wydarzenie przypisywane w źródłach temu oficerowi marynarki, o którego Pan pyta, czyli dowodzenie w 1809 i 1810 fregatą 40-działową Amazone, wówczas zniszczoną, inne źródła przypisują zupełnie innemu Rousseau.
Otóż od 2.01.1809 "kapitan fregaty" Rousseau dowodził w Hawrze 40-działową fregatą Amazone. W nocy 12.11.1810 wspólnie z 40-działową fregatą Eliza opuścił Hawr w celu dołączenia do francuskiej eskadry w Cherbourgu. Fregaty zostały 13.11 dostrzeżone przez Anglików, ale mimo zaciekłych ataków dotarły bezpiecznie do La Hougue, gdzie zakotwiczyły pod osłoną silnej baterii nadbrzeżnej. Brytyjczycy przeprowadzali ciągłe uderzenia, w tym rakietami Congreve'a, jednak w nocy 27.11 Amazone bez problemów wróciła do Hawru; natomiast Eliza została 23.12.1810 zniszczona przez łodzie z okrętów Royal Navy. W ciągu następnych miesięcy Rousseau wielokrotnie próbował przedrzeć się do Cherbourga. W czasie ostatniej próby musiał 24.03.1811 schronić się w skalistej zatoczce blisko Barfleur, gdzie podczas kotwiczenia fregata straciła ster. Amazone atakowana przez wiele okrętów brytyjskich znów broniła się znakomicie, ale Francuzi nie mieli tym razem szans na ucieczkę, więc 25.03.1811 Rousseau spalił swoją jednostkę.
I teraz pierwszy problem - jedne źródła podają, że tym dowódcą Amazone był właśnie Baptiste-François-Marie Rousseau, ale inne (w tym William James) - że Bernard-Louis Rousseau. I to wcale nie jest tak, że pomylił się ów XVIII/XIX-wieczny historyk brytyjski, a za nim przepisywali to tylko inni Anglicy, bowiem Bernard-Louis Rousseau występuje też jak najbardziej w materiałach francuskich.
Kolejna zagadka. W spisach osobowych marynarki francuskiej z 1805 r. i 1809 r. mamy dwóch oficerów tego nazwiska, obaj w stopniu "kapitana fregaty", obaj udekorowani w 1804 Legią Honorową. Jeden to Bernard-Louis Rousseau, drugi to Jean-Baptiste-Augustin Rousseau. Żadnego o imionach Baptiste-François-Marie. Ani w 1805 r., ani w 1809 r. nie było w marynarce Francji jakiegokolwiek "kapitana liniowca" o nazwisku Rousseau, ani jakiegokolwiek porucznika. Po śmierci Jeana-Baptiste-Augustina w 1809 r. spisy osobowe marynarki francuskiej aż do 1815 r. włącznie wykazują tylko Bernarda-Louisa Rousseau. Z tego wynika, że albo Baptiste-François-Marie Rousseau jest postacią fikcyjną (w sensie przypisania mu fałszywych imion) i chodzi cały czas o Bernarda-Louisa, albo jednak istniał, ale w 1814 w ogóle nie był jeszcze nawet porucznikiem (51-latek!), bądź przebywał na emigracji w jakimś bardzo niskim stopniu oficerskim, a jego powrót za Restauracji nie okazał się imponujący, skoro na listach oficerów królewskiej marynarki francuskiej z 1814 i 1815 r. jest tylko jeden Rousseau, nadal w randze "kapitana fregaty", właśnie Bernard-Louis.
Z pewnością nie może tu być pomyłki z Jeanem-Baptiste-Augustinem Rousseau, pomimo tego obiecującego Baptysty wśród imion, ponieważ on akurat zmarł z ran 11.02.1809.
Przed rewolucją, pomijając zatrzęsienie prostych marynarzy o nazwisku Rousseau, był np. Jean-Baptise-Louis-Pascal Rousseau, urodzony 17.04.1770 w Hawrze, który służył w randze "chorążego liniowca". Jakiś Rousseau zajmował w 1777-1779 stanowisko oficera pomocniczego na 40-działowej fregacie Andromaque, biorącej bardzo aktywny udział w wojnie amerykańskiej. Dla odmiany Augustin-Bernard-Louis Rousseau został zgilotynowany 13.07.1794.
Wikipedia w bardzo wygodnicki sposób bierze wszystkie znane z dokumentów fakty dowodzenia jednostkami w latach 1793-1809 przez osoby o nazwisku Rousseau i przypisuje je gremialnie Jeanowi-Baptiste-Augustinowi, co wcale nie jest takie oczywiste, a nawet budzi poważne wątpliwości.
Wiemy, że jakiś Rousseau od września 1793 w stopniu "nadliczbowego chorążego liniowca" dowodził awizem Espérance, które od września do października 1793 patrolowało u wybrzeży Normandii i eskortowało konwoje między Dieppe a Cherbourgiem; od maja do października 1794 eskortowało konwoje między La Hougue a Dieppe; w marcu i kwietniu 1795 eskortowało konwoje między Hawrem a Salenelles. Od 16.09.1794 "nadliczbowy chorąży liniowca" Rousseau dowodził w Nantes 14-działowym lugrem Écureuil, eskortując do czerwca 1795 konwoje między Nantes a Morlaix, patrolując na podejściach do Brestu. Wiemy, że ten Rousseau miał już stopień "porucznika liniowca", kiedy 26.04.1796 lugier Écureuil został zaatakowany przez brytyjską fregatę 32-działową Niger w trakcie eskortowania konwoju między Bénodet a Audierne, wszedł na mieliznę w zatoce Guilvinec koło cypla Penmarch i został spalony przez załogi angielskich łodzi. Od listopada 1799 "porucznik liniowca" Rousseau dowodził na redzie Kadyksu pinką Intrépide, a w marcu 1801 był w Nantes kapitanem 2-działowego szkunera Tricolore. W czerwcu 1803 dowodząc 6-działową kanonierką Etna eskortował konwój między Hawrem a La Hougue. W 1802 i 1803 "porucznik liniowca" Rousseau dowodził (od 23.09.1802) 16/18-działową korwetą Vésuve. W 1804, już w stopniu "kapitana fregaty", pewien Rousseau sprawował komendę nad redą portu Ambleteuse. W drugiej części okresu 1.01.1807-8.06.1808 dowodził 32-działową fregatą Revanche, wyposażaną w Saint-Servan. Pod koniec 1808 był kapitanem 40-działowej fregaty Amazone. Na początku 1809 objął dowództwo Revanche, tym razem występującej jako 24-działowa fluita, i przeprowadził ją z Trieux do Saint-Malo. Potem przeprowadził 74-działowiec Duguesclin Skaldą z Antwerpii do Vlissingen (chociaż wikipedia mylnie podaje - w losach Jeana-Baptiste-Augustina Rousseau - datę wodowania w Antwerpii tego liniowca jako 20.08.1809, gdy naprawdę chodziło o 20.06.1807).
Autor z wikipedii nie zwraca przy tym uwagi ani na fakt, że okresy dowodzenia (np. awizem Espérance i lugrem Écureuil) czasem się nakładają w sposób wykluczający, ani na to, że skoro w 1805 zarówno Jean-Baptiste-Augustin Rousseau jak i Bernard-Louis Rousseau byli w randze "kapitana fregaty", to ich służba musiała przebiegać podobnie, a ten drugi nie mógł przez wszystkie lata przebywać na urlopie. Ponadto, skoro już w 1808 ten pierwszy dowodził fregatą Junon, na której zginął bez schodzenia w tym czasie z pokładu, to jak mógł dowodzić czym innym w 1809?! Zatem część z powyższych dowództw należała na pewno, wbrew wikipedii, do Bernarda-Louisa Rousseau.
"Kapitan fregaty" Jean-Baptiste-Augustin Rousseau był dowódcą 40-działowej fregaty Junon, kiedy ta przeszła z Hawru do Cherbourga, a potem wyszła 10.11.1808 z Cherbourga razem z 40-działową fregatą Vénus, 44-działową fregatą Amphitrite, 16-działowym brygiem Cygne i 14-działowym brygiem Papillon. Większość tych okrętów kierowała się na Martynikę. Eskadra rozdzieliła się 11.11.1808. Junon starła się 20.12. z brytyjskim brygiem 18-działowym St Christopher, dotarła w połowie stycznia 1809 do wysepek Saintes. Tam była blokowana w porcie kilka tygodni przez Brytyjczyków, 7.02.1809 wyrwała się na pełne morze. Dostrzeżona następnego dnia przez słabsze jednostki brytyjskie, nie stawiła im czoła, a potem do pościgu dołączyły m.in. silne fregaty. Rousseau znakomicie dowodził i zadał przeciwnikom poważne straty, ale wobec zdecydowanej przewagi Brytyjczyków nie mógł ani zwyciężyć, ani uciec, a sam otrzymał śmiertelny postrzał w pierś. W rezultacie 10.02.1809 Francuzi musieli opuścić banderę po utracie grot- i bezanmasztu oraz wielkiej liczby ludzi. Jean-Baptiste-Augustin Rousseau zmarł 11.02.1809.
Bernard-Louis Rousseau (jedyny wówczas oficer tego nazwiska w marynarce wojennej), wciąż był - jak wspomniałem - w 1814 i 1815 r. "kapitanem fregaty" i służył we flocie królewskiej. Gdzie w tym obrazie miejsce dla Baptiste-François-Marie Rousseau? Trudno zgadnąć, najbardziej nasuwa się jednak tożsamość z Bernardem-Louisem. Teoretycznie mógłby być oficerem rojalistycznym-emigrantem, jednak trochę to podejrzane, że w 1791 r. (w którym emigracja zaczęła się na dobre) nic nie słychać, by 28-latek dochrapał się choćby porucznika, a gdy wszyscy emigranci wracali do Francji w 1814 r. i podejmowali służbę, on nie pojawiłby się jeszcze w 1815 r., albo wciąż (52 lata!) nie miałby nawet rangi porucznika.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanielosów francuskich oficerów, sa nimi Joseph-Marie de Burgues de Missiessy (1753 - 1832) oraz Jacques de Liniers (25.07.1753 - 26.08.1810).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Joseph-Marie de Burgues (de Burguès) de Missiessy urodził się 14.08.1753 w Tulonie, w rodzinie rojącej się od oficerów marynarki królewskiej. Jego ojciec, “porucznik liniowca” Jacques-Gabriel de Burgues, pan (seigneur) de Missiessy, został z czasem - w 1776 - szefem eskadry w stanie spoczynku. Matka to Anne de Monier (Anne Monière). Młodszym i dużo sławniejszym bratem (miał trzech) Josepha-Marie był przyszły wiceadmirał, Edouard-Thomas de Burgues, hrabia de Missiessy (1756-1837). Największym jednak problemem dla śledzenia kariery tego Josepha-Marie de Burgues de Missiessy jest fakt, że za bratanka i chrześniaka miał innego oficera o dokładnie tych samych imionach i nazwisku (też dużo bardziej znanego), żyjącego w latach 1778-1827. Sam służył w marynarce wojennej od około 1767. Ożenił się 28.10.1783 w Tulonie z Anne-Julie de Gineste. Mieli liczne potomstwo. Awansował na „porucznika liniowca” w 1787 (zdaniem innych był już porucznikiem w chwili ożenku). Przed rewolucją zdążył jeszcze dostać Order Św. Ludwika i zająć stanowisko majora pomocniczego królewskiego korpusu marynarki. W latach dziewięćdziesiątych XVIII w. wyemigrował z Francji, podobnie jak większość innych aktywnych członków rodziny Burgues Missiessy. W przeciwieństwie do tych sławniejszych czy bardziej znanych nie wrócił jednak przed upadkiem Napoleona. W marynarce królewskiej doby Restauracji szybko awansował na „kapitana liniowca”. Nosił tytuł wicehrabiego de Burgues. Był w 1817 kontradmirałem. Otrzymał w 1826 honorowy stopień wiceadmirała. Zmarł 24.03.1832 w Tulonie.

Jacques de Liniers to ciekawa postać, ale nie powinien być tu w ogóle opisywany, ponieważ wbrew popularnym skrótom historii w pigułkach (np. podsumowaniem w książce Jarosława Wojtczaka "La Plata 1806-1807", str.74), nawet przez jeden dzień nie był oficerem francuskiej marynarki wojennej! Urodził się 25.07.1753 w Niort. Pochodził z bardzo starej rodziny szlacheckiej z Poitou. Jego rodzicami byli Jacques-Joseph-Louis, hrabia de Liniers ("kapitan fregaty", pod-brygadier gardemarynów) oraz Henriette-Thérèse de Brémond d'Ars. Jacques de Liniers został 25.07.1765 Kawalerem Maltańskim, lecz z uwagi na wiek (12 lat) miało to raczej symboliczne i ceremonialne znaczenie, chociaż potem przez trzy lata uczył się w szkole wojskowej Zakonu i w 1768 otrzymał krzyż kawalera. Jako 15-latek został podporucznikiem w królewskim regimencie kawalerii, koszarującym w Carcassonne. Przez sześć lat tkwił w tym garnizonie bez awansu. Szanse zrobienia kariery miał marne, trwał pokój, a ministrowie Ludwika XVI oszczędzali na armii i trzymali państwo z dala od wojen. Złożył więc w 1774 dymisję. Zdecydował się na przenosiny do Hiszpanii, do Kadyksu, gdzie wstąpił do hiszpańskiej marynarki wojennej. Są jednak tacy autorzy, którzy sugerują, że to nie nuda, ale wdanie się w jakąś zakazaną aferę (prawdopodobnie pojedynek) skłoniły go do takiego kroku. Wysłany w maju 1775 do Kartageny, dołączył do floty pod Pedro Gonzalezem Castejón, służąc na 74-działowcu San José jako adiutant księcia Camilo de Rohan. Flota wyruszyła z ekspedycją przeciwko Algierowi, który zaatakowano bez powodzenia na początku lipca 1775. Oczywiście w biografiach zawsze w takim miejscu wstawia się obowiązkowo, że dany delikwent, mimo porażki, miał okazję wykazać się odwagą, i nie mogło być inaczej w przypadku Liniersa. Po powrocie do Hiszpanii został przyjęty w listopadzie 1775 do "Królewskiej Kompanii Kawalerów Gwardii Marynarki" ("Real Compania de Caballeros Guardias Marinas"), czyli stał się hiszpańskim gardemarynem. Odtąd Jacques de Liniers zaczął być znany jako Santiago Antonio Maria de Liniers y de Bremond (z reguły w skrócie: Santiago de Liniers). W marcu 1776, w stopniu Alférez de Fragata (najniższy stopień młodszych oficerów hiszpańskiej marynarki wojennej, czyli jakby podporucznik, czasem uważany za odpowiednik angielskiego midszypmena) uczestniczył w rejsach patrolowych na Morzu Śródziemnym. W tym samym roku brał udział w ekspedycji, która miała na celu odebranie Portugalczykom terytorium na południe od Brazylii (ziemie dzisiejszego Urugwaju). Dowodzący wyprawą Pedro Antonio de Ceballos pożeglował 3.11.1776 (albo 12.10.1776) z Kadyksu do Wicekrólestwa (Virreinato) Rio de la Plata (ze stolicą w Buenos Aires), gdzie mianowano go wicekrólem. Santiago de Liniers zajmował we flocie ekspedycyjnej stanowisko drugiego kapitana 10-działowego brygu (zbudowanego w 1771 w Anglii) Hopp. Uczestniczył w zajęciu przez Hiszpanów (prawie bez oporu ze strony Portugalczyków) 23.02.1777 wyspy Santa Catarina. Po wysadzeniu armii 22.04.1777 w Montevideo, de Ceballos zdobył 22.05 miasto Colonia del Sacramento i pomaszerował ku prowincji Rio Grande do Sul. Natomiast Jacques (Santiago) de Liniers wrócił do Hiszpanii. W latach 1779-1781 służył na 80-działowcu San Vicente. Okręt ten należał wtedy do floty generała-porucznika Cordoby, która pod koniec lipca połączyła się w rejonie wysp Sisargas z przybyłą z Brestu eskadrą francuską generała-porucznika d'Orvilliers, po czym podążono wspólnie ku wybrzeżom angielskim. Kampania gigantycznej połączonej floty francusko-hiszpańskiej (67 liniowców), mająca zostać uwieńczona inwazją wielkiej armii francuskiej na Wyspy Brytyjskie, zakończyła się po trzech miesiącach powrotem 14.09.1779 do Brestu okrętów pozbawionych wody, z kończącą się żywnością, z załogami zdziesiątkowanymi przez tyfus, ospę i szkorbut. Jacques (Santiago) de Liniers odznaczył się w 1780 prowadząc atak łodzi na 24-działową jednostkę trójmasztową, którą zdobyto. Wyróżnił się też w 1781 podczas walk o Port Mahon na Minorce (zaatakowanej 19.08.1781 przez ekspedycję francusko-hiszpańską), co przyniosło mu promocję do stopnia "porucznika liniowca" (teniente de navio). Brał udział 13.09.1782 w ataku na Gibraltar, jako drugi kapitan 31-działowej pływającej baterii Talla Piedra (jej dowódcą był książę de Nassau), która poszła na dno po 17 godzinach walki. Później dowodził brygiem i zdobył angielski żaglowiec korsarski. Awansował 21.12.1782 na "kapitana fregaty" (capitan de fragata). Ożenił się 1.06.1783 (albo 21.02.1783) w Maladze z Hiszpanką francuskiego pochodzenia - była to Juana Úrsula de Menvielle. Mieli jednego syna. W 1788 skierowano go znów do Wicekrólestwa Rio de la Plata, gdzie miał zorganizować flotyllę kanonierek. Przybył do Buenos Aires wraz z żoną i synem. Oczywiście informacje internetowe, jak to "kontynuował okrywanie się chwałą w licznych walkach przeciwko okrętom angielskim, które próbowały blokować wybrzeża, aby utrudnić handel morski między koloniami hiszpańskimi" są kompletnymi bredniami, ponieważ od 1783 panował pokój między Hiszpanią a Wielką Brytanią, a zdarzające się napięcia nigdy nie doprowadziły (aż do 1796) do faktycznych starć. W rzeczywistości trwały za to cały czas walki w Ameryce Południowej między Hiszpanami a Portugalczykami. De Liniers owdowiał 23.03.1790 (albo dzień później). Ożenił się powtórnie 3.08.1791 w Buenos Aires z 19-letnią Hiszpanką - była to Maria Martina de Sarratea y Altolaguirre, córka bogatego kupca. Mieli ośmioro dzieci. Częściowo dzięki temu małżeństwu zyskał wielkie poważanie i silną pozycję wśród miejscowych elit, w tym na dworze wicekróla. Kierował fortyfikowaniem Montevideo. Świadczy to o zaufaniu do niego Burbonów hiszpańskich w mocno zmieniających się układach międzynarodowych - Hiszpania od 7.03.1793 do 22.07.1795 toczyła wojnę z jego krajem ojczystym, a od października 1796 u boku rewolucyjnej Francji walczyła z Wielką Brytanią. Santiago de Liniers awansował w 1796 na "kapitana liniowca" (capitan de navio). Hiszpanom chwilowo nie wiodło się w starciach z Portugalczykami na granicznych terenach. W 1802 wakowało stanowisko gubernatora prowincji Misiones de Guaranies y Tapes, ponieważ pułkownik Joaquin de Soria wolał zamiast tego dowodzić regimentem ochotniczej kawalerii w Montevideo. Wicekról Joaquin del Pino y Rozas postanowił więc powierzyć ów urząd tymczasowo de Liniersowi. Nominacja nosi datę 5.11.1802. De Liniers zdał obowiązki 8.10.1804 właściwemu gubernatorowi, pułkownikowi Bernardo de Velasco, po czym przybył wraz z rodziną 13.10.1804 do Itapua, gdzie weszli na pokład szmaki Nuestra Senora del Pilar, by spłynąć nią Paraną do Buenos Aires. Jego żona była wtedy w kolejnej ciąży i w trakcie podróży zmarła podczas połogu 27.04.1805 w delcie Parany. W 1804 nowy wicekról, Rafael de Sobremonte, mianował de Liniersa szefem sił morskich w rejonie Buenos Aires. Santiago de Liniers wziął sobie w 1806 kochankę, niezwykle rozbieżnie opisywaną w plotkarskich źródłach. Miała to być osoba pochodzenia francuskiego, urodzona na wyspie Réunion (w każdym razie na Maskarenach), Marie-Anne Périchon de Vandeuil, znana pod przydomkiem "Perichona". Wielki moment de Liniersa nadszedł w czerwcu 1806, gdy doszło do nieoczekiwanej (ponieważ nieplanowanej przez rząd i niezgodnej z rozkazami) inwazji Brytyjczyków na wicekrólestwo La Plata. Pomimo, że stanowisko go do tego nie predestynowało, wziął na siebie główną odpowiedzialność za wyparcie Brytyjczyków. Kampanie 1806 i 1807 są szeroko opisywane w wielu książkach, w tym polskich (np. wspomniana praca Wojtczaka, w której tylko - jak zwykle - nie należy brać zbyt na serio enuncjacji autora odnośnie okrętów obu stron, ale nie ma to wpływu na całość, przedstawioną bardzo ciekawie) oraz w sieci, więc tu ją pominę. Opromieniony zasługami, de Liniers dostąpił szeregu zaszczytów - został pierwszym hrabią de Buenos Aires (od 11.02.1809), kawalerem Orderu Montesa oraz - w okresie od 10.02.1807 do lipca, sierpnia lub września 1809 - był wicekrólem (virrey) Rio de La Plata. Co prawda, wybrany na to ostatnie stanowisko przez miejscowe władze (rzecz bez precedensu), uzyskał oficjalne zatwierdzenie od króla Karola IV dopiero w maju 1808. Można by rzec, że znalazł się u szczytu władzy i godności, ale w rzeczywistości zaczął się najgorszy i ostatni okres jego życia. Spotkał się z krytyką ze wszystkich stron. W wicekrólestwie istniało wtedy wiele stronnictw, a na dodatek spory dynastyczne w Hiszpanii (w 1808 Ferdynand VII usunął Karola IV) oraz napaść Napoleona na kraj sojuszniczy (by wynieść na tron swojego braciszka Józka, też w 1808) niezwykle zagmatwały sytuację. W kraju macierzystym niektórzy związali się z francuskimi okupantami i uznali za władcę Józefa Bonaparte, większość jednak opowiedziała za Juntą z Sewilli, rządzącą w imieniu uwięzionego Ferdynanda VII. Napoleon spróbował skorzystać z okazji, że na wicekrólewskim tronie w Buenos Aires zasiada Francuz, i intrygował, by przeciągnąć go na swoją stronę. Hiszpanie w Rio de La Plata byli zazdrośni o wyniesienie na takie stanowisko kogoś spoza ich grona, jego poglądy gospodarcze uznawali za zbyt liberalne, a życie prywatne za zbyt frywolne. Został zmuszony do zerwania z kochanką, zamknięcia ją w jej domu, a potem w ogóle wygnania do Brazylii. W stosunkach wewnętrznych lawirował między starymi potomkami konkwistadorów, wielkimi właścicielami ziemskimi, a nowymi przybyszami, potrzebującymi ziemi dla siebie. Poza tym między lojalistami, bezwzględnie popierającymi monarchę z Hiszpanii (też podzielonymi, skoro król siedział pod francuską strażą, zaś junta była właściwie rządem z własnego nadania), a ludźmi dążącymi do autonomii w ramach monarchii konstytucyjnej; w końcu tymi, którym samodzielne wyparcie brytyjskiej inwazji i samodzielne wybranie sobie wicekróla uświadomiło możliwość niezależnego bytu państwowego, dbającego o interesy mieszkańców, a nie króla i urzędników z drugiej strony Atlantyku. Niektórzy uważają, że w tym światku skomplikowanych intryg radził sobie świetnie, ale kompromisy nigdy nie zadowalają wszystkich, a często nikogo. Na dodatek francuskie pochodzenie ciążyło mu coraz bardziej. Zawsze uważany za cudzoziemca, po napaści Francji na Hiszpanię stał się cudzoziemcem podejrzanym. Oskarżano go o spiskowanie w celu wydania prowincji Francuzom. Na dodatek Napoleon wysłał do niego swojego agenta, markiza Sassenay, co tym bardziej wzmogło podejrzenia i postawiło de Liniersa w bardzo fałszywej sytuacji. Wprawdzie przyjął wysłannika publicznie w sierpniu 1808, odrzucił wszelkie namowy Bonapartego i zadeklarował wierność hiszpańskim Burbonom, jednak potem doszło z markizem do spotkania tajnego, więc Liniersa okrzyczano zdrajcą. W miarę jak wojna w Hiszpanii przybierała coraz okrutniejsze formy, wzmagała się ogólna nienawiść do Francuzów, a Brytyjczycy, w walkach z którymi położył zasługi i zdobył sławę, byli teraz sojusznikami! Oskarżano de Liniersa o nepotyzm, łapownictwo i defraudacje. Separatyści i legitymiści w przyszłej Argentynie zjednoczyli się, aby go usunąć ze stanowiska, co im się udało. Junta w Sewilli zastąpiła go Baltasarem Hidalgo de Cisneros. Niektórzy lokalni przywódcy chcieli, by Liniers odmówił ustąpienia, pod pretekstem mianowania go przez samego króla Karola IV, a następcy tylko przez juntę, jednak on się wycofał do prowincji Córdoba, osiadając w mieście Alta Gracia. Teoretycznie przestał się zajmować polityką, ale na swoje nieszczęście nie wytrwał długo w tym postanowieniu. Na wieść o zajęciu Sewilli przez marszałka Soulta, w La Plata wybuchła w maju 1810 rewolucja zwolenników niepodległości. Junta ukonstytuowana w Buenos Aires złożyła Cisnerosa z urzędu. Mimo apelu byłego teścia, aby się nie wtrącał, jak już nie chce przyłączyć się do wyzwolicieli, Santiago de Liniers, zawsze wierny Burbonom, postanowił przeciwdziałać zerwaniu z monarchią. W czerwcu 1810 otrzymał wezwanie pomocy od Cisnerosa i upoważnienie do zebrania wszelkich sił, które dałoby się skierować przeciwko rewolucjonistom. W lecie 1810 próbował w Córdobie zorganizować milicję (miejscową, z Peru i terytorium Urugwaju) do walki z Buenos Aires, ale tym razem się przeliczył. Junta wysłała przeciwko niemu zdyscyplinowane oddziały pod Francisem Ortiz de Ocampo, gdy tymczasem jego "wojsko", gnębione dezercjami, brakiem determinacji politycznej i sabotażem, rozpierzchło się na widok wroga od razu. Liniers i inni czołowi kontrrewolucjoniści (gubernator prowincji Córdoba, Juan Antonio Gutiérrez de la Concha; płk Santiago Allende; biskup Rodrigo de Orellana; asesor Victorino Rogdriguez czy Alberto Rodriguez; urzędnik królewski Joaquin Moreno) próbowali w tej sytuacji uciec (Liniers do Peru), ale zostali wszyscy schwytani (Liniers 6.08). Rząd rewolucyjny skazał ich zaocznie na śmierć. Ocampo nie chciał wykonać wyroku na miejscu i skierował jeńców pod strażą do Buenos Aires. Junta obawiała się popularności w tym mieście wyzwoliciela sprzed dwóch, trzech lat, więc wysłała Juana José Castelli, aby zorganizował egzekucję po drodze. Rozstrzelano pięciu - Liniersa, Gutiérreza, Rodrigueza, Allende i Moreno - 26.08.1810 w miejscowości Cabeza de Tigre. Król Ferdynand VII przyznał Santiago de Liniersowi pośmiertnie tytuł hrabiego de Lealtad (= lojalność), a w 1861 królowa hiszpańska Izabela II zwróciła się o zwrot szczątków tego ciekawego człowieka, w 1807 wyzwoliciela Argentyny, a w 1810 uznanego przez dawnych towarzyszy broni za zdrajcę. Ostatecznie spoczął w 1862 w Kadyksie, wśród wybitnych osobistości marynarki hiszpańskiej. Tytuł hrabiego de Lealtad pozostał, jako dziedziczny, wśród jego potomków.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Augustin-Marie-Fidèle Bedel du Tertre (04.03.1763 - 27.07.1837) oraz Guillaume-Martin Lefée (20.05.1768 - 12.01.1825).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Augustin-Marie-Fidèle Bedel du Tertre (Dutertre) urodził się 4.03.1763 w Port-Louis. Jego rodzicami byli Corentin-Louis Bedel i Marie-Anne-Mathurine Le Déan. Zaczął służbę na morzu w marynarce handlowej 31.10.1776 w roli ucznia pilota na statku Kompanii Indyjskiej, wysłanym z Lorient przez Ile de France, Pondichéry do Chin i z powrotem. Był na nim do kwietnia 1779. Wstąpił jako ochotnik do marynarki królewskiej 12.04.1781, zaokrętowany na 20-działowej fluicie Pérou, na której przebywał do lipca 1781. Wrócił 15.07.1781 do marynarki handlowej w randze chorążego na statku wysłanym z Lorient do Indii i wycofanym na Ile de France w styczniu 1782. Od 10.06.1782 do maja 1784 był oficerem pomocniczym na 40-działowej fregacie Consolante, operującej na Oceanie Indyjskim w składzie eskadry kadm. Suffrena. Walczył 3.09.1782 w bitwie pod Trincomalee oraz 20 i 21.06.1783 pod Cuddalore. Fregatę wycofano do rezerwy w maju 1784 w Breście. Bedel du Tertre podjął 9.04.1786 pracę w Kompanii Indyjskiej, zostając chorążym na statku wysłanym z Lorient do Bengalu. Żeglował na nim do sierpnia 1787. Mianowany 26.08.1787 "podporucznikiem liniowca" w marynarce królewskiej, wszedł w październiku w Lorient na pokład 32-działowej fregaty Capricieuse, wycofanej do rezerwy w Breście w listopadzie 1787. Służył od listopada 1787 do lipca 1788 na 4-działowym brygu-awizo Goéland (kursującym od Brestu do Ameryki i na Wyspy Zawietrzne), a od lipca do listopada 1788 na 20-działowej korwecie Favorite, operującej na Antylach i wycofanej w Rochefort. Od 2.06.1789 był drugim kapitanem na statku Kompanii Indyjskiej skierowanym z Lorient do Indii Wschodnich. Służył na statkach wschodnioindyjskich (od 10.09.1792 jako pierwszy kapitan) do 15.02.1793. Ożenił się 26.11.1791 w Port-Louis z Emmanuelle-Marie-Germaine-Rosalie de Venerosi Pisciolini (czy Piescolini). W marynarce wojennej awansował 15.08.1793 na "porucznika liniowca". Był krótko w czerwcu 1794 w Lorient na 74-działowcu Droits de l'Homme. Od listopada 1794 do listopada 1795 należał do załogi 50-działowej fregaty Forte. Awansował 21.03.1796 na "kapitana fregaty". Od 24.06 do 27.07.1796 dowodził 37-działową fregatą Impatiente. Od sierpnia do października 1796 był kapitanem 4-działowego kutra Arc i mając pod swoją komendę wiele małych jednostek ochraniał wybrzeża i kontrolował statki od Vilaine po Concarneau. Od marca do kwietnia 1798 dowodził 74-działowcem Quatorze Juillet. Zgodnie z rozkazem wydanym 23.09.1803 udał się do Boulogne i od 1.10.1803 do 20.08.1810 zajmował rozmaite stanowiska we flotylli drobnoustrojów, zarówno w Boulogne, jak i na Skaldzie. Został kawalerem Legii Honorowej 14.06.1804. Mianowano go 7.04.1808 majorem 43. batalionu marynarki cesarskiej w Boulogne. Awansował 22.06.1810 na "kapitana liniowca 2 klasy". Od 21.08.1810 dowodził flotyllami małych jednostek u wybrzeży francuskich, holenderskich i niemieckich. Został mianowany 7.03.1811 dowódcą 4. ekwipażu flotylli w Hamburgu. Operował w ujściach Wezery i Łaby. Nakazano mu dołączyć ze swoim "ekwipażem" 26.03.1812 do Wielkiej Armii szykującej się do wyprawy na Rosję. Wziął udział w kampanii rosyjskiej, w bitwach o Smoleńsk i Moskwę oraz w odwrocie, podczas którego odmroził nogi, tracąc wszystkie palce lewej stopy i pierwsze członki palców prawej stopy. Łaskawie zezwolono mu w tej sytuacji opuścić Wielką Armię na początku 1813 i wrócić do Lorient. Na pociechę Dutertre został oficerem Legii Honorowej 17.03.1813. Owdowiał w 1814. Od 30.07.1814 był szefem ruchu w porcie Lorient. Dostał Order Św. Ludwika 5.07.1814. Dano mu Order Lilii 25.07.1814. Od 20.06 do 20.07.1815 był szefem militarnym marynarki w Lorient, od 21.07.1815 ponownie szefem ruchu, a od 1.01 do 21.07.1816 dyrektorem portu w Lorient. Umieszczony potem na liście oficerów nieaktywnych, przywrócony chwilowo 15.08.1816 do grupy aktywnych, przeszedł ostatecznie w stan spoczynku 1.11.1817. Był merem w Port-Louis od stycznia 1821 do stycznia 1832. Otrzymał honorowy stopień kontradmirała 3.11.1827. Zmarł 27.07.1837 w Port-Louis.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Guillaume-Martin Lefée urodził się 20.05.1768 w Val de la Haye. Jego rodzicami byli Martin Lefée (urzędnik portowy w Rouen) i Madeleine Delasalle. Zaczął służbę na morzu w marynarce handlowej 15.04.1776 w roli chłopca okrętowego na statku wyprawionym z Rouen do Kadyksu. Żeglował na statkach kursujących z Rouen do Kadyksu, Hawru, Bordeaux do lipca 1782. Od lipca 1782 do stycznia 1783 był praktykantem na statku wysłanym z Bordeaux na San Domingo. Znalazł się 16.10.1783 w marynarce królewskiej w charakterze drugiego pilota na okręcie pocztowym Courrier du Port Louis, skierowanym z Lorient do Nowego Jorku; jednostka rozbiła się 31.03.1784 wśród lodów koło Long Island; 14 członków załogi zmarło; on był wśród uratowanych po trzech dniach, miał odmrożone dłonie. Wrócił do marynarki handlowej 28.09.1784 jako drugi pilot na statku kursującym z Rouen do Lizbony. Pracował na żaglowcach transportujących towary z Rouen do Marsylii, Bordeaux i Kadyksu do grudnia 1790, awansując w hierarchii aż do kapitana (od 22.01.1790). Statek Heureux Présage, którym dowodził, został w grudniu 1790 wynajęty w Marsylii przez marynarkę wojenną do transportu żołnierzy i amunicji do Cagliari i spalony przez przeciwników w lutym 1793. Lefée ożenił się 20.11.1793 w Val de la Haye z Marguerite-Jude Chouard. Przeszedł 23.01.1794 do marynarki wojennej w stopniu "nadliczbowego chorążego liniowca". Służył we flocie Morza Śródziemnego na 74-działowcu Heureux od stycznia do grudnia 1794. Od 21.12.1794 do czerwca 1795 był "porucznikiem liniowca" na 74-działowcu Guerrier, na którym we flocie kadm. Martina walczył w bitwie koło przylądka Noli (w bitwie pod Genuą) 13-15.03.1795. Od czerwca 1795 do kwietnia 1796 służył na 74-działowcu Peuple Souverain i walczył w bitwie koło Fréjus (pod Hyères) 13.07.1795. Przeniesiono go w czerwcu 1796 (do lipca 1797) na 74-działowiec Jean-Jacques Rousseau, który opuścił Tulon 29.11.1796 w składzie eskadry kadm. Villeneuve'a mającej dołączyć do ekspedycji irlandzkiej (grudzień 1796/styczeń 1797), ale przybyłej do Brestu dopiero w lutym 1797. Od lipca do października 1797 Lefée służył na 74-działowcu Tyrannicide na redzie Brestu. Był w grudniu 1797 oficerem na 32-działowej fregacie Bellone, a od lipca do października 1798 na 44-działowej fregacie Immortalité. Ta ostatnia jednostka znalazła się w eskadrze komodora Bomparta (1 liniowiec, 9 fregat i szkuner), obarczonej zadaniem przewiezienia do Irlandii 2900 żołnierzy generałów Ménage’a i Hardy’ego. Przy trzeciej próbie Francuzi prześliznęli się przez brytyjską blokadę Brestu 16.09.1798 i po doświadczeniu skutków sztormowego wiatru dotarli 11.10 w okolice przylądka Donegal. Już 12.10.1798 uderzyła na nich koło Lough Swilly eskadra (3 liniowce i 5 fregat) komodora Warrena. Francuzi zostali rozgromieni, a wśród niedobitków wyłapywanych w kolejnych akcjach aż do 20.10, znalazła się też Immortalité, która 20.10.1798 poddała się brytyjskiej fregacie 38-działowej Fisgard po zaciętej walce. Lefée trafił do niewoli, ale szybko uwolniony podjął w marcu 1799 służbę na 74-działowcu Zélé. Wziął na nim udział w wypadzie eskadry Brestu wiceadm. Bruixa na Morze Śródziemne i z powrotem w okresie 25.04 - 8.08.1799. Zszedł z liniowca w marcu 1800. Rozwiódł się 9.06.1800 i ponownie ożenił 29.07.1800 w Aix z Marie-Claire Brunet. Otrzymał 28.09.1800 dowództwo 10-działowej szebeki Saint-Hilaire z Tulonu, na której do 22.04.1802 ochraniał wybrzeża, tocząc walki z małymi okrętami w Zatoce Neapolitańskiej i koło wysp Hyères; zdobył dwa żaglowce korsarskie.
CDN.

kgerlach

Od 24.04.1802 do 15.07.1803 dowodził 16-działowym lugrem Vautour, który w lipcu 1802 osłaniał konwój z wojskiem między Genuą a Kadyksem, potem pożeglował na San Domingo, gdzie podczas ataku na fort w Port-au-Prince stracił maszty. Lefée przeszedł 15.07.1803 w Cap Français na 44-działową fregatę Clorinde operującą u wybrzeży San Domingo. Awansował 24.09.1803 na "kapitana fregaty". Zszedł z Clorinde 30.09.1803 i objął obowiązki kapitana portu na wyspie, pełniąc je od 1.10.1803 do 2.11.1804. Został kawalerem Legii Honorowej 14.06.1804. Od 12.05.1805 do 15.12.1806 służył na 74-działowcu Régulus, flagowym okręcie eskadry komandora Jeana L'Hermitte, która w okresie 31.10.1805 - 3.10.1806 przeprowadziła rajd na brytyjskie szlaki handlowe na Atlantyku. Régulus razem z 40-działowymi fregatami Président, Cybèle i 16-działowym brygiem Surveillant, przemierzał wody od Lorient do zatoki Gwinejskiej, Brazylii oraz Indii Zachodnich, zdobywając kilkadziesiąt angielskich statków handlowych i 18-działowy slup wojenny Favourite (6.01.1806, u Wysp Zielonego Przylądka). Eskadra straciła natomiast fregatę Président, zdobytą 28.09.1806 przez Anglików. Od 20.04 do 20.10.1807 Lefée był adiutantem gubernatora Brestu. Od 7.02.1808 do 17.04.1809 należał do kadry oficerskiej 74-działowca d'Hautpoul. Żaglowiec opuścił Lorient 26.02.1809 w składzie eskadry komodora Troude’a skierowanej na Antyle w celu dostarczenia zaopatrzenia dla Martyniki. Francuzi 29.03.1809 dotarli do wyspy Terre-d’en-Haut z grupy Wysepek Świętych, ale przybyli za późno, bowiem Martynika została już opanowana przez Anglików. Podczas próby przedarcia się przez brytyjską blokadę d'Hautpoul po walce poddał się 17.04.1809 przeciwnikom. W trakcie bitwy Lefée stracił lewą rękę, urwaną przez kulę. Dostał się do niewoli, ale odesłano go do Francji na słowo - przybył do La Rochelle na statku amerykańskim 29.09.1809. Awansował 7.11.1809 na "kapitana liniowca 2 klasy". Objął 1.01.1810 w Saint-Malo dowództwo 44-działowej fregaty Prégel, mimo że dopiero w listopadzie 1810 wymieniono go oficjalnie za jeńca brytyjskiego. Został mianowany 31.07.1811 dowódcą 32. ekwipażu wysokiej burty (tworzącego załogi fregat Prégel i Néréide). Od 19.12.1811 był dowódcą 82. ekwipażu wysokiej burty, tworzącego załogę 80-działowca Diadème; pełnił faktycznie komendę nad tym okrętem od 1.01.1812 (w Lorient) do 11.07.1814 (w Breście). Dostał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Podczas Stu Dni został 15.05.1815 szefem ruchu w porcie Lorient; po drugim upadku Napoleona nakazano mu zejść z tego stanowiska 17.07.1815. Nie uwzględniono go w wykazie oficerów marynarki po drugiej Restauracji 9.12.1815 i przeniesiono w stan spoczynku 1.01.1816. W marynarce handlowej dostał 31.03.1818 patent kapitana żeglugi wielkiej. Zmarł 12.01.1825 w Rouen.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuję za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, s animi Andre Lechelle (30.11.1759 - 23.06.1818) oraz Jean-Marie Le Besque (12.03.1761 - 03.08.1826).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

André Lechelle urodził się 30.11.1759 w kanadyjskim Montrealu. Jego rodzicami byli Jean-Baptiste Lechelle (kupiec) i Marie-Anne Decouagne. Służbę na morzu zaczął w marynarce handlowej 14.06.1776 jako uczeń pilota. Do lipca 1778 żeglował na rozmaitych statkach, od czerwca 1777 w randze chorążego. Od l4.02.1779 był oficerem pomocniczym w marynarce królewskiej na 3-działowej kanonierce wiosłowej Impudente (pilnującej przejścia między wyspami Oléron i Ré), potem od 16.11.1779 "porucznikiem fregaty na czas kampanii" na hulku Batilde, zaś od 28.01.1780 na 32-działowej fregacie Céres, która stoczyła walkę z fregatą angielską koło Martyniki, między Antiguą a Montserrat. Wszedł 27.05.1781 na pokład 60-działowca Saint-Michel w charakterze "pomocniczego porucznika fregaty" i w ten sposób znalazł się w eskadrze kadm. Suffrena w Indiach Wschodnich; walczył w bitwach pod pod Trincomalee 3.09.1782 oraz pod Cuddalore 20.06.1783. Wrócił do Francji w 1784 lub 1786. Awansował 24.05.1786 na "podporucznika liniowca". Od marca do czerwca 1787 służył koło Martyniki na 4/26-działowej fluicie Désirée; od czerwca do lipca 1787 koło San Domingo na 32-działowej fregacie Cléopatre. Potem należał na tych samych wodach do załogi 38-działowej fregaty Proserpine (od lipca 1787 do września 1788) i 20-działowej korwety Favorite (od września do listopada 1788). Awansował 15.05.1791 na "porucznika liniowca". Od maja 1791 do listopada 1792 służył u wybrzeży Nowej Anglii na korwecie Favorite. Ożenił się 15.09.1792 w Cap Français, na San Domingo, z Sophie Imbault. Wrócił do Rochefort 1.03.1793. Został zatrudniony w zarządzie tego portu, od 13.11.1793 na stanowisku majora generalnego marynarki w Rochefort. Awansował 18.04.1794 na "kapitana liniowca". Od 21.03.1796 miał rangę "kapitana liniowca 1 klasy". Od 5.04.1796 zajmował w Rochefort stanowisko adiutanta generalnego, a od 22.08 do 27.10.1800 - tymczasowego szefa militarnego. Od 28.05.1801 do 20.06.1802 był adiutantem generalnym marynarki w Rochefort. Przeniesiony potem na listę oficerów nieaktywnych, zaakceptował przejście w stan spoczynku 8.09.1803. Jednak od 15.04.1807 do 31.05.1808 dowodził kompanią robotników w regimencie marynarki z Rochefort, a od 20.03.1809 do 30.09.1811 był komendantem trzeciej kompanii robotników wojskowych w Antwerpii. Brał udział w kampanii Armii Północy po wylądowaniu Anglików w Walcheren w lipcu 1809. Od 1.10.1811 do 31.12.1816 dowodził trzecią kompanią robotników wojskowych batalionu Cherbourga. Przeszedł w stan spoczynku 1.01.1817. Zmarł 23.06.1818 w Digosville.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

kgerlach

Jean-Marie Le Besque urodził się 12.03.1761 w Ambon. Jego rodzicami byli Jean Le Besque (kapitan statków) i Marie Nio. Służbę na morzu zaczął w marynarce handlowej 1.10.1770 jako ochotnik. Do czerwca 1778 żeglował stale z Nantes na Morze Śródziemne na tym samym trójmasztowcu. Od lipca 1788 do maja 1779 statek ten transportował amunicję do Nowej Anglii; przy wejściu na zatokę Chesapeake wdał się w walkę z dwoma okrętami korsarskimi, podczas której Le Besque został ranny. Od 23.09.1780 do sierpnia 1782 był oficerem pomocniczym na statku wynajętym w Nantes przez marynarkę królewską do kampanii u Nowej Anglii i na Antylach. Od 23.03.1783 pływał znów na statkach handlowych wychodzących z Nantes. Zaangażował się też 11.03.1785 jako ochotnik na nieuzbrojonym lugrze marynarki wojennej Marie-Françoise, operującym u wybrzeży Bretanii, i pozostał na nim do grudnia 1785. Otrzymał 10.06.1786 patent kapitana żeglugi wielkiej. Dowodził statkiem wysłanym z Nantes na San Domingo, w czasie rewolucji był zatrudniony przez Gwardię Narodową z Nantes (20.04.1793-20.01.1794), służył na Loarze w operacjach przeciwko powstańcom wandejskim. Został 27.01.1794 przyjęty do marynarki wojennej w stopniu "porucznika liniowca". Od 7.03 do 2.08.1794 był oficerem administracyjnym na 32-działowej fregacie Bellone, działającej we flocie kadm. Villaret-Joyeuse'a, ale musiał zmustrować w Dunkierce z powodu choroby. Od grudnia 1794 do kwietnia 1795 służył w Lorient na 74-działowcu Wattignies; od kwietnia do maja 1795 był oficerem administracyjnym na 74-działowcu Trajan, stojącym na redzie Brestu. Zajął 29.05.1795 stanowisko oficera manewrowego na 74-działowcu Jean Bart w eskadrze wiceadm. Villaret-Joyeuse'a i został ciężko ranny w bitwie pod Groix 23.06.1795 odłamkiem drewna, który wybił mu prawe oko i oderwał prawą część czaszki. Oszpecony przez tę ranę, musiał nosić na stałe opaskę. Awansował 20.09.1796 na "kapitana fregaty". Wrócił do służby w porcie Lorient 1.10.1797. Awansował 26.07.1797 na "kapitana liniowca 2 klasy". Od 9.04.1799 był drugim kapitanem 74-działowca Duquesne. Wziął na nim udział w rajdzie eskadry Brestu wiceadm. Bruixa na Morze Śródziemne i z powrotem w okresie 25.04 - 8.08.1799. Ożenił się 21.12.1799 w Nantes z Marie-Anne-Julienne Laisné, wdową. Wrócił do służby portowej w Lorient. Mianowano go 26.09.1803 szefem czwartej komisji wyposażenia flotylli w Lorient. Został oficerem Legii Honorowej 14.06.1804. Od 2.10.1804 do 31.12.1810 był przewodniczącym rady wojennej w Lorient. Awansował 1.01.1811 na "kapitana liniowca 1 klasy". Nadal służył w porcie Lorient. Otrzymał 14.08.1813 tytuł "Kawalera Cesarstwa" i był odtąd znany jako kawaler de Lomarière. Przeniesiono go na listę oficerów nieaktywnych 1.07.1814. Dostał Order Św. Ludwika 18.08.1814. Przeszedł w stan spoczynku 1.01.1816. Jego tytuł kawalera zatwierdzono jako dziedziczny 11.06.1819. Zmarł 3.08.1826 w Nantes.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach

Janusz Kluska

Panie Krzysztofie dziękuje za odpowiedzi.
Poproszę o opisanie losów francuskich oficerów, są nimi Charles-Paul Le Mengnonnet (06.04.1758 - 13.09.1815) oraz Louis Mallet (02.09.1741 - 03.06.1811).
Pozdrawiam Janusz.

kgerlach

Charles-Paul Le Mengnonnet urodził się 6.04.1758 w Granville. Jego rodzicami byli Filip Le Mengnonnet (adwokat) i Marie-Anne Piton. Zaczął służbę na morzu w marynarce handlowej 30.03.1775 jako ochotnik i żeglował do marca 1778. Zaciągnął się do marynarki królewskiej 18.03.1779 w Breście w charakterze ochotnika na 60-działowcu Saint Michel. Służył na nim do września 1779. Był od 8.01.1780 porucznikiem na 38/40-działowej fregacie korsarskiej Monsieur z Granville, która jednak już 13.03.1780 wpadła w ręce Anglików. Zajął 26.04.1780 stanowisko porucznika na kolejnym żaglowcu korsarskim z Granville, 28/32-działowcu Duc de Coigny, dowodzonym przez brata stryjecznego, Denisa-Françoisa le Mengnonnet. Zdobyto 25.03.1780 bryg angielski (z mąką, grochem, słoniną, masłem) około 75 mil na zachód od Wysp Scilly, wymuszono 2.04 okup na innym statku i tego samego dnia zdobyto w okolicy Wysp Scilly bryg z węglem; pojmano po walce 6.04 brytyjski statek z mułami (zdobycie tych sympatycznych zwierzątek kosztowało Francuzów 5 zabitych; takie były typowe łupy korsarzy, które w książkach zmieniają się w złoto, szmaragdy i rubiny). Przechwycono jeszcze statki 12.04 i 14.04 (w sumie trzy). Jednak 10.05.1780 korsarz został zmuszony do walki z brytyjskim okrętem wojennym i poddał się po walce, w której zginął m.in. Denis-François le Mengnonnet. Charles-Paul Le Mengnonnet był ranny w nogę. Wrócił do marynarki handlowej jako drugi kapitan od 4.09.1782. Pływał do kwietnia 1785, m.in. na Martynikę. Ożenił się z Marie Le Breton. Od lipca do grudnia 1785 był ochotnikiem w marynarce królewskiej na nieuzbrojonej gabarze Amitié. Od maja 1786 do października 1792 dowodził statkami kierowanymi na wody Nowej Fundlandii. Przyjęto go 22.05.1793 do marynarki wojennej w stopniu "porucznika liniowca". Od lipca do października 1793 służył na 80-działowcu Sans Pareil, od listopada do grudnia 1793 na 32-działowej fregacie Sémillante, od lutego do maja 1794 na 110-działowcu Républicain, a od listopada 1794 na 80-działowcu Scipion. Ten ostatni okręt zatonął 26.01.1795 podczas tragicznie głupiego Rejsu Wielkiej Zimy 1794/1795. Od kwietnia do maja 1795 Le Mengnonnet był oficerem na 110-działowcu Majestueux, a od 14.05.1795 na 74-działowcu Tigre w eskadrze wiceadm. Villaret-Joyeuse'a. Tigre walczył w starciu koło Belle Ile 16.06.1795 i w bitwie pod Groix 23.06.1795, gdzie został zdobyty przez Brytyjczyków. Le Mengnonnet trafił na krótko do niewoli. Po wymianie jeńców awansowano go 21.03.1796 do stopnia "kapitana fregaty". Od marca do maja 1797 służył na 74-działowcu Constitution i tymczasowo dowodził tym okrętem od 20.05 do 15.06.1797. Należał do załogi 110-działowca Républicain w czerwcu 1797 oraz 110-działowca Invincible w lipcu 1797. Awansował 26.07.1797 na "kapitana liniowca 2 klasy". Od 29.04.1798 do 6.01.1799 dowodził w Hawrze 38-działową fregatą Libre. Wysłano go potem do Ankony z rozkazem przeprowadzenia do Tulonu 74-działowca Généreux. Zajmował w Ankonie stanowisko dowódcy sił zbrojnych od 30.01 do 19.04.1799, a od 20.04.1799 był kapitanem liniowca Généreux. Po przeprowadzeniu go do Tulonu zdał komendę 3.07.1799. Wrócił do Brestu 26.08.1799. Przeniesiono go na listę oficerów nieaktywnych 8.12.1800, przywrócono do grupy oficerów aktywnych 20.06.1801 jako dowódcę 10., 11. i 12. dywizjonu flotylli w Saint-Malo. Pełnił tę funkcję do 6.11.1801. Znowu przeniesiony do grupy nieaktywnych 7.11.1801, przeszedł w stan spoczynku 8.09.1803. Zmarł 13.09.1815 w Dragey.
Pozdrawiam, Krzysztof Gerlach